Metadossier Energietransitie

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Vraag het college om in 2024 een richtinggevende visie op energietransformatie voor 2030-2050 voor te bereiden en bespreek deze.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Geef het college de opdracht om in 2024 met het oog op 2030 in beeld te brengen:

• Hoe ‘hard’ de pijplijn is (en eventueel daarbuiten de te verwachten realisatie).
• Hoe een eventuele restopgave met concrete plannen ingevuld is of gaat worden en welke tussentijdse mijlpalen daarvoor worden gevolgd.
• Wat nodig is om zowel pijplijn als restopgave te realiseren.
  Bespreek op basis hiervan met het college of het te verwachten is dat de doelen in 2030 gerealiseerd gaan worden of dat bijsturing nodig is.

Kaderstellende rol

• Vraag het college om in 2024 een richtinggevende visie op energietransformatie voor 2030-2050 voor te bereiden en bespreek deze.

Controlerende rol

• Geef het college de opdracht om in 2024 met het oog op 2030 in beeld te brengen:

• Hoe ‘hard’ de pijplijn is (en eventueel daarbuiten de te verwachten realisatie).
• Hoe een eventuele restopgave met concrete plannen ingevuld is of gaat worden en welke tussentijdse mijlpalen daarvoor worden gevolgd.
• Wat nodig is om zowel pijplijn als restopgave te realiseren.
  Bespreek op basis hiervan met het college of het te verwachten is dat de doelen in 2030 gerealiseerd gaan worden of dat bijsturing nodig is.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Geef het college de opdracht om in 2024 met het oog op 2030 in beeld te brengen:

• Hoe ‘hard’ de pijplijn is (en eventueel daarbuiten de te verwachten realisatie).
• Hoe een eventuele restopgave met concrete plannen ingevuld is of gaat worden en welke tussentijdse mijlpalen daarvoor worden gevolgd.
• Wat nodig is om zowel pijplijn als restopgave te realiseren.
  Bespreek op basis hiervan met het college of het te verwachten is dat de doelen in 2030 gerealiseerd gaan worden of dat bijsturing nodig is.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Geef het college de opdracht om voor de behandeling van de kadernota/voorjaarsnota/perspectiefnota 2025 de hoofdlijnen van de diverse lokale en regionale beleidsnota’s alsook de stand van zaken van de uitvoering in een overzichtelijke factsheet te verwerken.
• Verzoek het college om in raadsinformatie en -besluiten voor zowel kaderstelling als controle een duidelijk onderscheid te maken tussen de drie onderdelen (opwek, besparing, warmte) van de energietransitie.

Informatievoorziening controle

• Geef het college de opdracht om voor de behandeling van de kadernota/voorjaarsnota/perspectiefnota 2025 de hoofdlijnen van de diverse lokale en regionale beleidsnota’s alsook de stand van zaken van de uitvoering in een overzichtelijke factsheet te verwerken.
• Verzoek het college om in raadsinformatie en -besluiten voor zowel kaderstelling als controle een duidelijk onderscheid te maken tussen de drie onderdelen (opwek, besparing, warmte) van de energietransitie.
• Geef het college de opdracht om in 2024 met het oog op 2030 in beeld te brengen:

• Hoe ‘hard’ de pijplijn is (en eventueel daarbuiten de te verwachten realisatie).
• Hoe een eventuele restopgave met concrete plannen ingevuld is of gaat worden en welke tussentijdse mijlpalen daarvoor worden gevolgd.
• Wat nodig is om zowel pijplijn als restopgave te realiseren.
  Bespreek op basis hiervan met het college of het te verwachten is dat de doelen in 2030 gerealiseerd gaan worden of dat bijsturing nodig is.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Benut uw rol in de fysieke leefomgeving: Benut de rol van de gemeenteraad bij de vaststelling van de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. De RES moet ook vertaald worden in de Omgevingsvisie. Bij vaststelling kan de gemeenteraad bepalen hoe dat gebeurt (met welk tempo bijvoorbeeld en in welke volgorde) en buitenplanse activiteiten aanwijzen waar men (bindend) advies over uit wil brengen. Dit middel kan ook benut worden als de gemeenteraad expliciet sturing wil geven op energiedoelstellingen. Op termijn zal de huidige Milieuwet en het huidige Activiteitenbesluit opgaan in de Omgevingswet. In deze wet- en regelgeving is nu al een verplichting opgenomen voor inrichtingen om energiebesparende maatregelen te nemen. Zie als raad actief toe op communicatie over en handhaving van dergelijke verplichtingen.

Beleid(sdoelen)

• Wees realistisch: De (mondiale) ambities zijn urgent en hoog en toch het advies: doe eerst wat je moet en kan doen en hanteer daarvoor de afspraken uit het energieakkoord. Stap niet in de valkuil van een (stevige) plus op die ambities. Want dan organiseer je wellicht je eigen teleurstelling en verspeel je draagvlak. Maak ambities realistisch en behapbaar in tijd (met tussendoelen in stapjes van vijf jaar bijvoorbeeld). Vier de bereikte tussendoelen.
• Geef het goede voorbeeld: Zorg ervoor dat de gemeenten op de eigen terreinen het goede voorbeeld geven en prioriteer daarop. Denk aan de gemeentelijke organisatie (en haar verbonden partijen), aan vastgoed (isolatie en inkoop energie), duurzame inkoop, het wagenpark, openbare verlichting, publiek vervoer etc.
• Volg de ontwikkelingen met concrete doelen en indicatoren: Vraag het college bij beleidsvoornemens en concrete projecten om een goede nulmeting en monitoring op basis van enkele SMART geformuleerde (tussen)doelen en concrete inspanningen die een rechtstreekse relatie hebben met de afspraken uit het energieakkoord, de RES en de duurzaamheidsagenda, neem die tenminste op in de jaarstukken. Indicatoren op die SMART doelen zijn nodig om als raad periodiek vragen te kunnen stellen aan het college en eventueel bij te kunnen sturen. Maak doelen concreet door ambities (percentages, eenheden als T-Joules) te vertalen in herkenbare eenheden: hectares panelen, aantal molens, aantal te isoleren en/of van het gas afgekoppelde woningen.
• Blijf verbonden met de mienskip: Kader de voorstellen van het college: neem op dat bij gemeentelijke maatregelen ten aanzien van de energietransitie de financiële gevolgen voor burgers worden doorgerekend, bovenop de gevolgen van het rijksbeleid. Zorg ook dat de huidige -zeer te waarderen- beleidslijn om de mienskip maximaal te benutten, te betrekken en te faciliteren in stand blijft.
• Verken de toekomst: Besef dat er later meer nodig zal zijn. Daag de colleges uit een toekomstverkenning uit te voeren met de regiopartners van de gevolgen van landelijke en Europees beleid. En welke transitiekansen er (nog) zijn. De colleges kunnen dit bij voorkeur met de regionale partners oppakken.

Regionale Beleid(svorming)

• Breng uw belangen voor het voetlicht: investeer in invloed door samenwerking. Oefen (als raad en college) via de RES en de VNG invloed uit op de uitvoering van de provinciale (regionale) en landelijke maatregelen. Herinner de partners aan de samenwerkingsintenties uit het Interbestuurlijk Programma en de gesloten akkoorden. Uiteindelijk zullen immers ook de grootschalige maatregelen neerslaan op landschap, in de portemonnee en bij de mienskip in de gemeenten. Het lijdzaam volgen van provincie en rijk is hier geen aanbeveling. Zorg ook dat de belangen van gemeenten zo geborgd worden en dat ook (de som van) kleinschalige maatregelen in uw gemeente bijvoorbeeld mee gaan tellen in de afspraken rond bijvoorbeeld de RES.

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

• Volg de ontwikkelingen met concrete doelen en indicatoren: Vraag het college bij beleidsvoornemens en concrete projecten om een goede nulmeting en monitoring op basis van enkele SMART geformuleerde (tussen)doelen en concrete inspanningen die een rechtstreekse relatie hebben met de afspraken uit het energieakkoord, de RES en de duurzaamheidsagenda, neem die tenminste op in de jaarstukken. Indicatoren op die SMART doelen zijn nodig om als raad periodiek vragen te kunnen stellen aan het college en eventueel bij te kunnen sturen. Maak doelen concreet door ambities (percentages, eenheden als T-Joules) te vertalen in herkenbare eenheden: hectares panelen, aantal molens, aantal te isoleren en/of van het gas afgekoppelde woningen.

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Verken de toekomst: Besef dat er later meer nodig zal zijn. Daag de colleges uit een toekomstverkenning uit te voeren met de regiopartners van de gevolgen van landelijke en Europees beleid. En welke transitiekansen er (nog) zijn. De colleges kunnen dit bij voorkeur met de regionale partners oppakken.
• Breng uw belangen voor het voetlicht: investeer in invloed door samenwerking. Oefen (als raad en college) via de RES en de VNG invloed uit op de uitvoering van de provinciale (regionale) en landelijke maatregelen. Herinner de partners aan de samenwerkingsintenties uit het Interbestuurlijk Programma en de gesloten akkoorden. Uiteindelijk zullen immers ook de grootschalige maatregelen neerslaan op landschap, in de portemonnee en bij de mienskip in de gemeenten. Het lijdzaam volgen van provincie en rijk is hier geen aanbeveling. Zorg ook dat de belangen van gemeenten zo geborgd worden en dat ook (de som van) kleinschalige maatregelen in uw gemeente bijvoorbeeld mee gaan tellen in de afspraken rond bijvoorbeeld de RES.

Kaderstellende rol

• Praat mee als raad: Neem als raad een positie in. Focus op proces en op participatie. Stel eisen aan betrokkenheid van de raad in de beleidscyclus én de begrotingscyclus. Verken op diverse beleidsterreinen de opties tot duurzame transities. Specifiek voor de RES: Zorg dat de raad voor de concept RES in het voorjaar een zienswijze in kan dienen, opdat de RES 1.0 eind 2020 geen voldongen feit is. Toets op realisme in de RES.
• Benut uw rol in de fysieke leefomgeving: Benut de rol van de gemeenteraad bij de vaststelling van de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. De RES moet ook vertaald worden in de Omgevingsvisie. Bij vaststelling kan de gemeenteraad bepalen hoe dat gebeurt (met welk tempo bijvoorbeeld en in welke volgorde) en buitenplanse activiteiten aanwijzen waar men (bindend) advies over uit wil brengen. Dit middel kan ook benut worden als de gemeenteraad expliciet sturing wil geven op energiedoelstellingen. Op termijn zal de huidige Milieuwet en het huidige Activiteitenbesluit opgaan in de Omgevingswet. In deze wet- en regelgeving is nu al een verplichting opgenomen voor inrichtingen om energiebesparende maatregelen te nemen. Zie als raad actief toe op communicatie over en handhaving van dergelijke verplichtingen.
• Breng uw belangen voor het voetlicht: investeer in invloed door samenwerking. Oefen (als raad en college) via de RES en de VNG invloed uit op de uitvoering van de provinciale (regionale) en landelijke maatregelen. Herinner de partners aan de samenwerkingsintenties uit het Interbestuurlijk Programma en de gesloten akkoorden. Uiteindelijk zullen immers ook de grootschalige maatregelen neerslaan op landschap, in de portemonnee en bij de mienskip in de gemeenten. Het lijdzaam volgen van provincie en rijk is hier geen aanbeveling. Zorg ook dat de belangen van gemeenten zo geborgd worden en dat ook (de som van) kleinschalige maatregelen in uw gemeente bijvoorbeeld mee gaan tellen in de afspraken rond bijvoorbeeld de RES.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Volg de ontwikkelingen met concrete doelen en indicatoren: Vraag het college bij beleidsvoornemens en concrete projecten om een goede nulmeting en monitoring op basis van enkele SMART geformuleerde (tussen)doelen en concrete inspanningen die een rechtstreekse relatie hebben met de afspraken uit het energieakkoord, de RES en de duurzaamheidsagenda, neem die tenminste op in de jaarstukken. Indicatoren op die SMART doelen zijn nodig om als raad periodiek vragen te kunnen stellen aan het college en eventueel bij te kunnen sturen. Maak doelen concreet door ambities (percentages, eenheden als T-Joules) te vertalen in herkenbare eenheden: hectares panelen, aantal molens, aantal te isoleren en/of van het gas afgekoppelde woningen.
• Monitor op het mogelijk optreden van energie-armoede bij uw burgers en op het terugvloeien van opbrengsten naar de mienskip. Vraag op dit punt om voortgangsrapportages.

Evaluatie/onderzoek

• Verken de toekomst: Besef dat er later meer nodig zal zijn. Daag de colleges uit een toekomstverkenning uit te voeren met de regiopartners van de gevolgen van landelijke en Europees beleid. En welke transitiekansen er (nog) zijn. De colleges kunnen dit bij voorkeur met de regionale partners oppakken.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Volg de ontwikkelingen met concrete doelen en indicatoren: Vraag het college bij beleidsvoornemens en concrete projecten om een goede nulmeting en monitoring op basis van enkele SMART geformuleerde (tussen)doelen en concrete inspanningen die een rechtstreekse relatie hebben met de afspraken uit het energieakkoord, de RES en de duurzaamheidsagenda, neem die tenminste op in de jaarstukken. Indicatoren op die SMART doelen zijn nodig om als raad periodiek vragen te kunnen stellen aan het college en eventueel bij te kunnen sturen. Maak doelen concreet door ambities (percentages, eenheden als T-Joules) te vertalen in herkenbare eenheden: hectares panelen, aantal molens, aantal te isoleren en/of van het gas afgekoppelde woningen.
• Volg de ontwikkelingen met concrete doelen en indicatoren: Vraag het college bij beleidsvoornemens en concrete projecten om een goede nulmeting en monitoring op basis van enkele SMART geformuleerde (tussen)doelen en concrete inspanningen die een rechtstreekse relatie hebben met de afspraken uit het energieakkoord, de RES en de duurzaamheidsagenda, neem die tenminste op in de jaarstukken. Indicatoren op die SMART doelen zijn nodig om als raad periodiek vragen te kunnen stellen aan het college en eventueel bij te kunnen sturen. Maak doelen concreet door ambities (percentages, eenheden als T-Joules) te vertalen in herkenbare eenheden: hectares panelen, aantal molens, aantal te isoleren en/of van het gas afgekoppelde woningen.
• Monitor op het mogelijk optreden van energie-armoede bij uw burgers en op het terugvloeien van opbrengsten naar de mienskip. Vraag op dit punt om voortgangsrapportages.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Geef het goede voorbeeld: Zorg ervoor dat de gemeenten op de eigen terreinen het goede voorbeeld geven en prioriteer daarop. Denk aan de gemeentelijke organisatie (en haar verbonden partijen), aan vastgoed (isolatie en inkoop energie), duurzame inkoop, het wagenpark, openbare verlichting, publiek vervoer etc.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Nu de gemeente het doel van de energieneutraliteit heeft losgelaten, adviseert de Rekenkamercommissie het college om de doelstelling 95% CO2 reductie in 2050 en de subdoelstellingen voor 2025 en 2030, zoals verwoord in het duurzaamheidsprogramma van de gemeente, te herbevestigen en dat besluit te laten bekrachtigen door de gemeenteraad.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• De Rekenkamercommissie adviseert het college om de doelstelling voor de CO2-reductie voor mobiliteit eenduidig vast te stellen en dat besluit te laten bekrachtigen door de gemeenteraad.
• De Rekenkamercommissie adviseert het college dat zij het gesprek blijft voeren met haar inwoners en de Provincie Zuid-Holland over waar welke vorm van hernieuwbare energie wél mogelijk is in de gemeente Alphen aan den Rijn.

Kaderstellende rol

• Nu de gemeente het doel van de energieneutraliteit heeft losgelaten, adviseert de Rekenkamercommissie het college om de doelstelling 95% CO2 reductie in 2050 en de subdoelstellingen voor 2025 en 2030, zoals verwoord in het duurzaamheidsprogramma van de gemeente, te herbevestigen en dat besluit te laten bekrachtigen door de gemeenteraad.
• De Rekenkamercommissie adviseert het college om de doelstelling voor de CO2-reductie voor mobiliteit eenduidig vast te stellen en dat besluit te laten bekrachtigen door de gemeenteraad.
• De Rekenkamercommissie adviseert de gemeenteraad om op het dossier van energietransitie eerder en vaker in het beleidsproces de kaderstellende rol te pakken. Ook wanneer het formeel een collegebevoegdheid betreft, zoals de RES-samenwerking in Holland Rijnland, is het raadzaam dat het college de raad bij de kaders betrekt. Draagvlak bij de raad voor de beleidskeuzes in dit belangrijke dossier is cruciaal.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• De Rekenkamercommissie adviseert het college om de gemeenteraad op vaste momenten van voortgangsinformatie op dit dossier te voorzien en de energietransitie als een permanent dossier toe te voegen aan het raadsinformatiesysteem.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Er is meer inzet noodzakelijk om op de korte termijn de doelen van hernieuwbare energie in 2025 en 2030 te halen.
• De Rekenkamercommissie adviseert het college om meer voortgang te boeken met het proces van het afgeven van de benodigde vergunningen voor het opwekken van hernieuwbare elektriciteit en ervoor te zorgen dat de vergunningverlening in 2025 is afgerond, met het oog op het halen van de doelstellingen van de RES in 2030.

Opwek

• De Rekenkamercommissie adviseert het college dat zij het gesprek blijft voeren met haar inwoners en de Provincie Zuid-Holland over waar welke vorm van hernieuwbare energie wél mogelijk is in de gemeente Alphen aan den Rijn.
• De Rekenkamercommissie adviseert het college om meer voortgang te boeken met het proces van het afgeven van de benodigde vergunningen voor het opwekken van hernieuwbare elektriciteit en ervoor te zorgen dat de vergunningverlening in 2025 is afgerond, met het oog op het halen van de doelstellingen van de RES in 2030.
• Er is meer inzet noodzakelijk om op de korte termijn de doelen van hernieuwbare energie in 2025 en 2030 te halen.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• De Rekenkamercommissie adviseert het college dat zij het gesprek blijft voeren met haar inwoners en de Provincie Zuid-Holland over waar welke vorm van hernieuwbare energie wél mogelijk is in de gemeente Alphen aan den Rijn.

Rol inwoners en bedrijven

• De Rekenkamercommissie adviseert het college dat zij het gesprek blijft voeren met haar inwoners en de Provincie Zuid-Holland over waar welke vorm van hernieuwbare energie wél mogelijk is in de gemeente Alphen aan den Rijn.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

• De Rekenkamercommissie adviseert het college om meer voortgang te boeken met het proces van het afgeven van de benodigde vergunningen voor het opwekken van hernieuwbare elektriciteit en ervoor te zorgen dat de vergunningverlening in 2025 is afgerond, met het oog op het halen van de doelstellingen van de RES in 2030.

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Er is meer inzet noodzakelijk om op de korte termijn de doelen van hernieuwbare energie in 2025 en 2030 te halen.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Zorg voor heldere kaders: De kaders betaalbaarheid, duurzaamheid en openheid behoeven een verdere uitwerking. Ook is inzicht nodig in de onderlinge samenhang tussen deze kaders.
• Creëer ruimte voor flexibiliteit: De warmtetransitie is een complex en veranderlijk dossier en vraagt om een aanpak waarin ruimte wordt gecreëerd om het beleid en de uitvoering regelmatig bij te sturen en aan te passen.
• Creëer scherpte in wat wordt nagestreefd: Beleid dient helder en duidelijk te zijn over welk effect beoogd wordt en op welke manier de gekozen beleidsdoelen hieraan bijdragen. Deze helderheid vergt en creeert het inzicht dat nodig is om keuzes scherp te krijgen.
• Maak een keuze in hoe de gemeente zich wil positioneren ten opzichte van markt en maatschappij: De warmtetransitie vraagt om een doorlopende aandacht voor de rolverdeling tussen overheid, maatschappelijke organisaties, private partijen en burgers. De noodzakelijke samenwerking vergt dat de gemeente zich duidelijk positioneert: moet de markt het doen of geeft de gemeente zichzelf een dominante rol?
• Borg voldoende bestuurskracht en politieke aandacht: De warmtetransitie vergt constante bestuurlijke en politieke aandacht. Het vereist een langlopende inspanning , waarbij passende gemeentelijke posities worden ingenomen, heldere systeemkeuzes worden gemaakt, nieuwe instrumenten worden ingezet en oude instrumenten worden heroverwogen. Gedurende de warmtetransitie zal de gemeente doorlopend (over meerdere collegeperiodes heen) voor politieke keuzes komen te staan.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Richt de gemeentelijke organisatie in met voldoende kennis en voorkom verkokering: Voldoende organisatorische kennis is altijd belangrijk. Maar bij de energietransitie vergt dat specifiek aandacht vanwege de snelle ontwikkelingen en de complexe context. Zonder voldoende kennis, instrumenten en middelen kan de gemeente haar regierol niet goed uitvoeren. Het warmtedossier vraagt ook om (interne) afstemming tussen verschillende organisatieonderdelen. Die afstemming gaat niet vanzelfsprekend goed en vraagt om coördinatie.
• Neem meer regie in de bestaande bouw: De gemeente beschikt niet over een dwingend instrumentarium om de warmtevoorziening in de bestaande bouw te verduurzamen. Om toch de gemeentelijke ambities (in aantallen en binnen de vastgestelde periode) te kunnen halen, moet de gemeente actief zijn en nadrukkelijk de regie naar zich toe trekken.
• Borg voldoende bestuurskracht en politieke aandacht: De warmtetransitie vergt constante bestuurlijke en politieke aandacht. Het vereist een langlopende inspanning , waarbij passende gemeentelijke posities worden ingenomen, heldere systeemkeuzes worden gemaakt, nieuwe instrumenten worden ingezet en oude instrumenten worden heroverwogen. Gedurende de warmtetransitie zal de gemeente doorlopend (over meerdere collegeperiodes heen) voor politieke keuzes komen te staan.

Kaderstellende rol

• Breng de raad tijdig in stelling binnen een helder besluitvormingsproces: De gemeenteraad kan zijn kaderstellende en controlerende taak alleen goed uitoefenen als hij actief betrokken wordt bij het vormgeven en uitvoeren van het warmtebeleid en over tijdige, juiste en volledige informatie beschikt als keuzes voor alternatieve warmtevoorzieningen worden gemaakt.
• Borg voldoende bestuurskracht en politieke aandacht: De warmtetransitie vergt constante bestuurlijke en politieke aandacht. Het vereist een langlopende inspanning , waarbij passende gemeentelijke posities worden ingenomen, heldere systeemkeuzes worden gemaakt, nieuwe instrumenten worden ingezet en oude instrumenten worden heroverwogen. Gedurende de warmtetransitie zal de gemeente doorlopend (over meerdere collegeperiodes heen) voor politieke keuzes komen te staan.

Controlerende rol

• Breng de raad tijdig in stelling binnen een helder besluitvormingsproces: De gemeenteraad kan zijn kaderstellende en controlerende taak alleen goed uitoefenen als hij actief betrokken wordt bij het vormgeven en uitvoeren van het warmtebeleid en over tijdige, juiste en volledige informatie beschikt als keuzes voor alternatieve warmtevoorzieningen worden gemaakt.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Breng de raad tijdig in stelling binnen een helder besluitvormingsproces: De gemeenteraad kan zijn kaderstellende en controlerende taak alleen goed uitoefenen als hij actief betrokken wordt bij het vormgeven en uitvoeren van het warmtebeleid en over tijdige, juiste en volledige informatie beschikt als keuzes voor alternatieve warmtevoorzieningen worden gemaakt.

Informatievoorziening controle

• Breng de raad tijdig in stelling binnen een helder besluitvormingsproces: De gemeenteraad kan zijn kaderstellende en controlerende taak alleen goed uitoefenen als hij actief betrokken wordt bij het vormgeven en uitvoeren van het warmtebeleid en over tijdige, juiste en volledige informatie beschikt als keuzes voor alternatieve warmtevoorzieningen worden gemaakt.

Organisatie energietransitie

• Richt de gemeentelijke organisatie in met voldoende kennis en voorkom verkokering: Voldoende organisatorische kennis is altijd belangrijk. Maar bij de energietransitie vergt dat specifiek aandacht vanwege de snelle ontwikkelingen en de complexe context. Zonder voldoende kennis, instrumenten en middelen kan de gemeente haar regierol niet goed uitvoeren. Het warmtedossier vraagt ook om (interne) afstemming tussen verschillende organisatieonderdelen. Die afstemming gaat niet vanzelfsprekend goed en vraagt om coördinatie.
• Maak een keuze in hoe de gemeente zich wil positioneren ten opzichte van markt en maatschappij: De warmtetransitie vraagt om een doorlopende aandacht voor de rolverdeling tussen overheid, maatschappelijke organisaties, private partijen en burgers. De noodzakelijke samenwerking vergt dat de gemeente zich duidelijk positioneert: moet de markt het doen of geeft de gemeente zichzelf een dominante rol?

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Maak een keuze in hoe de gemeente zich wil positioneren ten opzichte van markt en maatschappij: De warmtetransitie vraagt om een doorlopende aandacht voor de rolverdeling tussen overheid, maatschappelijke organisaties, private partijen en burgers. De noodzakelijke samenwerking vergt dat de gemeente zich duidelijk positioneert: moet de markt het doen of geeft de gemeente zichzelf een dominante rol?

Rol inwoners en bedrijven

• Maak een keuze in hoe de gemeente zich wil positioneren ten opzichte van markt en maatschappij: De warmtetransitie vraagt om een doorlopende aandacht voor de rolverdeling tussen overheid, maatschappelijke organisaties, private partijen en burgers. De noodzakelijke samenwerking vergt dat de gemeente zich duidelijk positioneert: moet de markt het doen of geeft de gemeente zichzelf een dominante rol?

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Maak de inzet en capaciteit van de gemeente om energiemaatregelen te treffen in de bestaande particuliere woningvoorraad afhankelijk van de mate waarin het Rijk hierin effectieve randvoorwaarden creëert.

Beleid(sdoelen)

• Blijf als gemeenteraad vooralsnog uitgaan van de fysieke definitie van energieneutraal (op jaarbasis binnen de gemeentegrenzen evenveel opwekking van duurzame energie als aan energie wordt verbruikt). Zolang er landelijk geen sluitende toedelingssystematiek bestaat, is onzeker of het meetellen van buiten de gemeente opgewekte hernieuwbare energie werkelijk een bijdrage levert aan energieneutraliteit, resp. klimaatneutraliteit.
• Richt het gemeentelijke beleid specifiek op die verbruikssectoren die u kunt beïnvloeden en zorg ervoor dat de monitoring voor die sectoren de gemeenteraad in staat stelt om actief op energieverbruik en duurzame energieopwekking te sturen.
• Denk voor de langere termijn samen met de netbeheerder na over een beleid voor opslag van (duurzame) energie in samenhang met een planmatige en kostenefficiënte inzet van de bestaande en nieuw te ontwikkelen energie infrastructuur (warmte-, gas- en elektriciteitsnetten).
• Maak de inzet en capaciteit van de gemeente om energiemaatregelen te treffen in de bestaande particuliere woningvoorraad afhankelijk van de mate waarin het Rijk hierin effectieve randvoorwaarden creëert.
• Onderzoek op welke wijze de gemeente in de nieuwbouwplannen voor woningen een betere energieprestatie kan meegegeven en neem belemmeringen in regelgeving weg.
• Ontwikkel een wijkgerichte strategie om woningen van het aardgas af te brengen. Combineer deze aanpak met sensibilisering van de verschillende investeerders in de wijk en geef het lokale bedrijfsleven hierin een belangrijke rol.
• Zet nog steviger in op het treffen van energiemaatregelen door bedrijven. Benut goede praktijkvoorbeelden uit andere gemeenten als het energieconvenant met grote bedrijven in Nijmegen.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Maak de inzet en capaciteit van de gemeente om energiemaatregelen te treffen in de bestaande particuliere woningvoorraad afhankelijk van de mate waarin het Rijk hierin effectieve randvoorwaarden creëert.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Zet nog steviger in op het treffen van energiemaatregelen door bedrijven. Benut goede praktijkvoorbeelden uit andere gemeenten als het energieconvenant met grote bedrijven in Nijmegen.

Kaderstellende rol

• Bepaal op welke wijze de nieuwe Raad intensiever bij het proces van energietransitie betrokken kan worden. Overweeg het opstellen van een klimaatbegroting (al dan niet als onderdeel van een Klimaatwet) en het invoeren van een klimaat- of energietoets op alle ruimtelijke en verkeersvoorstellen.
• Overweeg het instellen van een aparte Raadswerkgroep Energieneutraliteit of Duurzaamheid die het transitieproces vanuit de Raad stimuleert en bewaakt.
• Zet nog steviger in op het treffen van energiemaatregelen door bedrijven. Benut goede praktijkvoorbeelden uit andere gemeenten als het energieconvenant met grote bedrijven in Nijmegen.

Controlerende rol

• Richt het gemeentelijke beleid specifiek op die verbruikssectoren die u kunt beïnvloeden en zorg ervoor dat de monitoring voor die sectoren de gemeenteraad in staat stelt om actief op energieverbruik en duurzame energieopwekking te sturen.
• Overweeg het instellen van een aparte Raadswerkgroep Energieneutraliteit of Duurzaamheid die het transitieproces vanuit de Raad stimuleert en bewaakt.

Monitoring

• Richt het gemeentelijke beleid specifiek op die verbruikssectoren die u kunt beïnvloeden en zorg ervoor dat de monitoring voor die sectoren de gemeenteraad in staat stelt om actief op energieverbruik en duurzame energieopwekking te sturen.
• Geadviseerd wordt de monitoring van de energietransitie zodanig op te zetten dat inzicht voor de Raad ontstaat op niveau van het overkoepelende doel (finale energievraag en opwekking), de voortgang per sector en de beleidseffecten van concrete maatregelen.

Evaluatie/onderzoek

• Onderzoek op welke wijze de gemeente in de nieuwbouwplannen voor woningen een betere energieprestatie kan meegegeven en neem belemmeringen in regelgeving weg.
• Onderzoek samen met de lokale bedrijven, die een uitvoerende rol hebben in de energietransitie, hoe sneller geïnnoveerd kan worden, zodat ze beter kunnen inspelen op de grote vraag die ontstaat om woningen en bedrijfsgebouwen te verduurzamen.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Richt het gemeentelijke beleid specifiek op die verbruikssectoren die u kunt beïnvloeden en zorg ervoor dat de monitoring voor die sectoren de gemeenteraad in staat stelt om actief op energieverbruik en duurzame energieopwekking te sturen.
• Geadviseerd wordt de monitoring van de energietransitie zodanig op te zetten dat inzicht voor de Raad ontstaat op niveau van het overkoepelende doel (finale energievraag en opwekking), de voortgang per sector en de beleidseffecten van concrete maatregelen.

Organisatie energietransitie

• Maak de inzet en capaciteit van de gemeente om energiemaatregelen te treffen in de bestaande particuliere woningvoorraad afhankelijk van de mate waarin het Rijk hierin effectieve randvoorwaarden creëert.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Maak de inzet en capaciteit van de gemeente om energiemaatregelen te treffen in de bestaande particuliere woningvoorraad afhankelijk van de mate waarin het Rijk hierin effectieve randvoorwaarden creëert.

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• Blijf als gemeenteraad vooralsnog uitgaan van de fysieke definitie van energieneutraal (op jaarbasis binnen de gemeentegrenzen evenveel opwekking van duurzame energie als aan energie wordt verbruikt). Zolang er landelijk geen sluitende toedelingssystematiek bestaat, is onzeker of het meetellen van buiten de gemeente opgewekte hernieuwbare energie werkelijk een bijdrage levert aan energieneutraliteit, resp. klimaatneutraliteit.
• Richt het gemeentelijke beleid specifiek op die verbruikssectoren die u kunt beïnvloeden en zorg ervoor dat de monitoring voor die sectoren de gemeenteraad in staat stelt om actief op energieverbruik en duurzame energieopwekking te sturen.

Besparing

-

Warmte

• Ontwikkel een wijkgerichte strategie om woningen van het aardgas af te brengen. Combineer deze aanpak met sensibilisering van de verschillende investeerders in de wijk en geef het lokale bedrijfsleven hierin een belangrijke rol.

Samenwerking uitvoering

• Onderzoek samen met de lokale bedrijven, die een uitvoerende rol hebben in de energietransitie, hoe sneller geïnnoveerd kan worden, zodat ze beter kunnen inspelen op de grote vraag die ontstaat om woningen en bedrijfsgebouwen te verduurzamen.

Rol inwoners en bedrijven

• Ontwikkel een wijkgerichte strategie om woningen van het aardgas af te brengen. Combineer deze aanpak met sensibilisering van de verschillende investeerders in de wijk en geef het lokale bedrijfsleven hierin een belangrijke rol.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

• Denk voor de langere termijn samen met de netbeheerder na over een beleid voor opslag van (duurzame) energie in samenhang met een planmatige en kostenefficiënte inzet van de bestaande en nieuw te ontwikkelen energie infrastructuur (warmte-, gas- en elektriciteitsnetten).

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Alle hoofddoelen van de BEL-gemeenten zijn te koppelen aan data uit de Klimaatmonitor. Formuleer ook elk subdoel zodanig dat er een indicator aan te koppelen is. De waarde van de indicator is idealiter met behulp van openbare bronnen, zoals de Klimaatmonitor, te meten of te berekenen.
• Zorg voor een verdere concretisering van de output.
• Vermeld in beleidsstukken de gehanteerde bronnen altijd volledig. Dit geeft inzicht in de mate van zekerheid die toegeschreven kan worden aan de verschillende schattingen en zorgt voor meer transparantie.
• Beargumenteer bij elke maatregel waarom hier een rol voor de overheid is weggelegd en waarom het gekozen beleidsinstrument passend is om marktfalen op te lossen. Kijk hierbij ook naar factoren die het gedrag van burgers en bedrijven op het terrein van duurzaamheid in positieve richting kunnen beïnvloeden.
• Signaleer tijdig de risico’s en kansen vanwege de impact van de Regionale Energiestrategie op het energietransitiebeleid van de BEL-gemeenten en onderneem actie als dat nodig blijkt.
• Eemnes

• De hoofddoelen en subdoelen zijn rechtstreeks aan indicatoren in de Klimaatmonitor te koppelen. Vermeld bij subdoelen de betreffende bron. Een andere optie is om de subdoelen aan te passen, zodat zij aansluiten bij data in de Klimaatmonitor.
• Neem in het beleidsplan van Eemnes, net als in Blaricum en Laren, een overzicht op van de begrote middelen voor de uitvoeringskosten van het energiebeleid.

• Laren:

• De hoofddoelen zijn rechtstreeks aan indicatoren in de Klimaatmonitor te koppelen. Dit geldt niet voor de subdoelen.Vermeld bij alle indicatoren de bron. Als Laren de data voor de subdoelen zelf bijhoudt, of deze data in een andere (openbare) bron te vinden zijn, is het aan te bevelen om dit bij het subdoel te vermelden. Een andere optie is om de subdoelen aan te passen, zodat zij aansluiten bij data in de Klimaatmonitor.
• Vaak wordt ‘energieneutraal’ genoemd in de subdoelen. Dit is echter een lastig te meten concept, omdat de opwekking van hernieuwbare energie door bijvoorbeeld woningen of publieke dienstverlening niet bekend is.

• Eemnes en Laren

• Door in de subdoelen onderscheid te maken tussen CO2-uitstoot of energiegebruik en de opwekking van hernieuwbare energie, kunnen de subdoelen beter worden gemonitord.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

• Eemnes

• Neem in het beleidsplan van Eemnes, net als in Blaricum en Laren, een overzicht op van de begrote middelen voor de uitvoeringskosten van het energiebeleid.

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Signaleer tijdig de risico’s en kansen vanwege de impact van de Regionale Energiestrategie op het energietransitiebeleid van de BEL-gemeenten en onderneem actie als dat nodig blijkt.

Kaderstellende rol

• Signaleer tijdig de risico’s en kansen vanwege de impact van de Regionale Energiestrategie op het energietransitiebeleid van de BEL-gemeenten en onderneem actie als dat nodig blijkt.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Besteed extra aandacht aan de onzekerheidsmarges van de gerapporteerde getallen door een bandbreedte rond de gepresenteerde cijfers te geven en zo te voorkomen dat een te positief beeld van de effectiviteit van het beleid ontstaat.
• Monitor de effectiviteit van de thans voorziene maatregelen op het terrein van de productie van hernieuwbare energie goed en evalueer de voortgang van het energietransitiebeleid periodiek.
• Houd rekening met de vertraagde beschikbaarheid van realisatiegegevens uit de Klimaatmonitor. Deze gegevens komen soms pas na 1,5 à 2 jaar beschikbaar waardoor beleid niet tijdig bijgestuurd kan worden. Gebruik eventueel aanvullende indicatoren op basis van andere databronnen om trendbreuken tijdig te kunnen signaleren. Welke databronnen hiervoor geschikt zijn, zal van geval tot geval moeten worden bekeken.
• Laren:

• De hoofddoelen zijn rechtstreeks aan indicatoren in de Klimaatmonitor te koppelen. Dit geldt niet voor de subdoelen.Vermeld bij alle indicatoren de bron. Als Laren de data voor de subdoelen zelf bijhoudt, of deze data in een andere (openbare) bron te vinden zijn, is het aan te bevelen om dit bij het subdoel te vermelden. Een andere optie is om de subdoelen aan te passen, zodat zij aansluiten bij data in de Klimaatmonitor.
• Vaak wordt ‘energieneutraal’ genoemd in de subdoelen. Dit is echter een lastig te meten concept, omdat de opwekking van hernieuwbare energie door bijvoorbeeld woningen of publieke dienstverlening niet bekend is.

• Eemnes en Laren

• Door in de subdoelen onderscheid te maken tussen CO2-uitstoot of energiegebruik en de opwekking van hernieuwbare energie, kunnen de subdoelen beter worden gemonitord.

Evaluatie/onderzoek

• Monitor de effectiviteit van de thans voorziene maatregelen op het terrein van de productie van hernieuwbare energie goed en evalueer de voortgang van het energietransitiebeleid periodiek.

Informatievoorziening sturing

• Vermeld de indicator in toekomstige rapportages bij ieder (sub)doel, alsmede de bron waarin de data voor deze indicator te vinden zijn.
• Besteed extra aandacht aan de onzekerheidsmarges van de gerapporteerde getallen door een bandbreedte rond de gepresenteerde cijfers te geven en zo te voorkomen dat een te positief beeld van de effectiviteit van het beleid ontstaat.
• Houd rekening met de vertraagde beschikbaarheid van realisatiegegevens uit de Klimaatmonitor. Deze gegevens komen soms pas na 1,5 à 2 jaar beschikbaar waardoor beleid niet tijdig bijgestuurd kan worden. Gebruik eventueel aanvullende indicatoren op basis van andere databronnen om trendbreuken tijdig te kunnen signaleren. Welke databronnen hiervoor geschikt zijn, zal van geval tot geval moeten worden bekeken.

Informatievoorziening kaderstelling

• Vermeld de indicator in toekomstige rapportages bij ieder (sub)doel, alsmede de bron waarin de data voor deze indicator te vinden zijn.
• Maak afspraken met het college over de informatievoorziening over concrete projecten.

Informatievoorziening controle

• Vermeld de indicator in toekomstige rapportages bij ieder (sub)doel, alsmede de bron waarin de data voor deze indicator te vinden zijn.
• Besteed extra aandacht aan de onzekerheidsmarges van de gerapporteerde getallen door een bandbreedte rond de gepresenteerde cijfers te geven en zo te voorkomen dat een te positief beeld van de effectiviteit van het beleid ontstaat.
• Neem de tabel met de optelling van de resultaten van individuele maatregelen tot de gestelde beleidsdoelen op in de voortgangsrapportages. Op deze manier wordt duidelijk of de (verwachte) realisatie achterloopt op de doelstelling van het beleid. Maak op basis daarvan zichtbaar welke acties nodig zijn om de gestelde doelen te behalen.
• Houd rekening met de vertraagde beschikbaarheid van realisatiegegevens uit de Klimaatmonitor. Deze gegevens komen soms pas na 1,5 à 2 jaar beschikbaar waardoor beleid niet tijdig bijgestuurd kan worden. Gebruik eventueel aanvullende indicatoren op basis van andere databronnen om trendbreuken tijdig te kunnen signaleren. Welke databronnen hiervoor geschikt zijn, zal van geval tot geval moeten worden bekeken.
• Maak afspraken met het college over de informatievoorziening over concrete projecten.
• Blaricum en Laren:

• Gebruik het format van het overzicht van het gerealiseerde beleid van Eemnes voor de toekomstige beleidsrealisaties.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• Monitor de effectiviteit van de thans voorziene maatregelen op het terrein van de productie van hernieuwbare energie goed en evalueer de voortgang van het energietransitiebeleid periodiek.
• Laren:

• Vaak wordt ‘energieneutraal’ genoemd in de subdoelen. Dit is echter een lastig te meten concept, omdat de opwekking van hernieuwbare energie door bijvoorbeeld woningen of publieke dienstverlening niet bekend is.

• Eemnes en Laren

• Door in de subdoelen onderscheid te maken tussen CO2-uitstoot of energiegebruik en de opwekking van hernieuwbare energie, kunnen de subdoelen beter worden gemonitord.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Beargumenteer bij elke maatregel waarom hier een rol voor de overheid is weggelegd en waarom het gekozen beleidsinstrument passend is om marktfalen op te lossen. Kijk hierbij ook naar factoren die het gedrag van burgers en bedrijven op het terrein van duurzaamheid in positieve richting kunnen beïnvloeden.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

• Neem de tabel met de optelling van de resultaten van individuele maatregelen tot de gestelde beleidsdoelen op in de voortgangsrapportages. Op deze manier wordt duidelijk of de (verwachte) realisatie achterloopt op de doelstelling van het beleid. Maak op basis daarvan zichtbaar welke acties nodig zijn om de gestelde doelen te behalen.
• Blaricum en Laren:

• Gebruik het format van het overzicht van het gerealiseerde beleid van Eemnes voor de toekomstige beleidsrealisaties.

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Besteed extra aandacht aan de onzekerheidsmarges van de gerapporteerde getallen door een bandbreedte rond de gepresenteerde cijfers te geven en zo te voorkomen dat een te positief beeld van de effectiviteit van het beleid ontstaat.
• Monitor de effectiviteit van de thans voorziene maatregelen op het terrein van de productie van hernieuwbare energie goed en evalueer de voortgang van het energietransitiebeleid periodiek.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Benut de voorsprong. Dankzij de Klimaatvisie uit 2009 hebben de Kempengemeenten nu een voorsprong t.o.v. veel andere gemeenten op het beleidsterrein van klimaat en duurzaamheid. Dat geeft ze straks een gunstige startpositie voor zover de uitwerking van het nieuwe Klimaatakkoord op het bordje van de gemeenten komt te liggen. Probeer die maatregelen optimaal te laten aansluiten bij het lopende beleid van de Klimaatvisie. Daarmee houdt de gemeente de regie ook zoveel mogelijk in eigen hand.
• Maak het concreet. Voor de duidelijkheid: specificeer wat de kwantitatieve doelstellingen voor duurzaam opwekken en besparen uit de Klimaatvisie nu zijn, na de eerdere correcties. Het zal zeker de structuur in het beleid ten goede komen als er concrete, meetbare subdoelen en tussenresultaten geformuleerd worden (bijv. voor elk thema, voor de gemeente en voor de anderen, voor opwekken en voor besparen, voor over 3 jaar en over 6 jaar). Het aangewezen moment daarvoor lijkt als de maatregelen uit het nieuwe Klimaatakkoord bekend zijn. Doe dat waar mogelijk en relevant samen met de Kempengemeenten.

Regionale Beleid(svorming)

Maak het concreet. Voor de duidelijkheid: specificeer wat de kwantitatieve doelstellingen voor duurzaam opwekken en besparen uit de Klimaatvisie nu zijn, na de eerdere correcties. Het zal zeker de structuur in het beleid ten goede komen als er concrete, meetbare subdoelen en tussenresultaten geformuleerd worden (bijv. voor elk thema, voor de gemeente en voor de anderen, voor opwekken en voor besparen, voor over 3 jaar en over 6 jaar). Het aangewezen moment daarvoor lijkt als de maatregelen uit het nieuwe Klimaatakkoord bekend zijn. Doe dat waar mogelijk en relevant samen met de Kempengemeenten.

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Vergroot het draagvlak. Een breed draagvlak is cruciaal voor een succesvol gemeentelijk klimaatbeleid. Het gemeentelijk handelen moet daarom de inwoners stimuleren tot het zich medeverantwoordelijk voelen voor het te behalen doel. Behalve dat het doel daartoe helder geformuleerd en bekend moet zijn, zal het helpen als vorderingen teruggekoppeld worden naar de betrokken inwoners.
• Laat de omgeving meeprofiteren van de revenuen van grootschalige energieprojecten. Door daar communicatief goed op in te spelen kan de gemeente het draagvlak bovendien vergroten door mee te liften met het momentum, dat de nieuwe Klimaatwet zal genereren.

Projecten energietransitie

• Laat de omgeving meeprofiteren van de revenuen van grootschalige energieprojecten. Door daar communicatief goed op in te spelen kan de gemeente het draagvlak bovendien vergroten door mee te liften met het momentum, dat de nieuwe Klimaatwet zal genereren.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Neem de door de Rekenkamer geformuleerde lessen uit 10 jaar Bredaas klimaatbeleid over en neem de consequenties hiervan mee in het formuleren van uitgangspunten voor effectief klimaatbeleid in de komende jaren.
• Breng alle mogelijke risico’s die kunnen optreden in kaart en neem alle mogelijke risico’s mee in de afspraken richting schone energie, schone mobiliteit, groene stad in een groen park. Zorg dat de belangrijkste risico’s zoveel mogelijk voorkomen worden door hierop te anticiperen in de plannen, afspraken en contracten.
• Neem schone energie, duurzame, circulaire productie en creatieve ideeën hieromtrent tot centraal speerpunt van de nieuwe Economische Visie van Breda. Hiermee kan Breda zich met name op deze terreinen ontwikkelen tot een internationale hotspot voor technologische en creatieve ontwikkeling en veel nieuwe bedrijven, bedrijvigheid en banen op dit vlak aantrekken.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Erken en onderken de conclusies dat de eerste 10 jaar van het Bredase klimaatbeleid te weinig resultaten hebben opgeleverd en dat voor het halen van de beoogde klimaatdoelen forse extra inspanningen en investeringen nodig zijn.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Erken en onderken de conclusies dat de eerste 10 jaar van het Bredase klimaatbeleid te weinig resultaten hebben opgeleverd en dat voor het halen van de beoogde klimaatdoelen forse extra inspanningen en investeringen nodig zijn.

Kaderstellende rol

• Erken en onderken de conclusies dat de eerste 10 jaar van het Bredase klimaatbeleid te weinig resultaten hebben opgeleverd en dat voor het halen van de beoogde klimaatdoelen forse extra inspanningen en investeringen nodig zijn.
• Maak nadere afspraken met betrekking tot een heldere monitoring en het in kaart brengen van de concrete (jaarlijkse) resultaten (en eventueel achterblijvende onderdelen) ten aanzien van het klimaatbeleid, zodat de raad goed kan sturen en controleren.

Controlerende rol

• Maak nadere afspraken met betrekking tot een heldere monitoring en het in kaart brengen van de concrete (jaarlijkse) resultaten (en eventueel achterblijvende onderdelen) ten aanzien van het klimaatbeleid, zodat de raad goed kan sturen en controleren.

Monitoring

• Maak nadere afspraken met betrekking tot een heldere monitoring en het in kaart brengen van de concrete (jaarlijkse) resultaten (en eventueel achterblijvende onderdelen) ten aanzien van het klimaatbeleid, zodat de raad goed kan sturen en controleren.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Maak nadere afspraken met betrekking tot een heldere monitoring en het in kaart brengen van de concrete (jaarlijkse) resultaten (en eventueel achterblijvende onderdelen) ten aanzien van het klimaatbeleid, zodat de raad goed kan sturen en controleren.

Informatievoorziening controle

• Maak nadere afspraken met betrekking tot een heldere monitoring en het in kaart brengen van de concrete (jaarlijkse) resultaten (en eventueel achterblijvende onderdelen) ten aanzien van het klimaatbeleid, zodat de raad goed kan sturen en controleren.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Organiseer in het eerste kwartaal van 2020 een werkconferentie met de stad over voortvarende maatregelen in het klimaatbeleid en ‘stad in een groen park’. Maak daar afspraken met organisaties, bedrijven, verenigingen, inwoners over de concrete uitvoering van voortvarende maatregelen. Zorg hierbij voor samenhang in de maatregelen (let op concurrerende maatregelen) en benadruk de beoogde winstpunten.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

Organiseer in het eerste kwartaal van 2020 een werkconferentie met de stad over voortvarende maatregelen in het klimaatbeleid en ‘stad in een groen park’. Maak daar afspraken met organisaties, bedrijven, verenigingen, inwoners over de concrete uitvoering van voortvarende maatregelen. Zorg hierbij voor samenhang in de maatregelen (let op concurrerende maatregelen) en benadruk de beoogde winstpunten.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Erken en onderken de conclusies dat de eerste 10 jaar van het Bredase klimaatbeleid te weinig resultaten hebben opgeleverd en dat voor het halen van de beoogde klimaatdoelen forse extra inspanningen en investeringen nodig zijn.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Draag het college op een voorstel uit te werken voor een gemeentebreed kader voor bewonersparticipatie en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen, waarin tenminste is vastgelegd:

• Aan welke minimale voorwaarden bewonersparticipatie te allen tijde moet voldoen, zoals het voorafgaand aan een participatietraject duidelijk maken van het doel, de doelgroep, de onderwerpen waar participatie zich op richt, welke invloed bewoners krijgen op besluitvorming en hoe de gemeente de inbreng van bewoners meeneemt in (bestuurlijke) besluitvorming.
• Hoe de gemeente meer en moeilijk bereikbare groepen bewoners wil bereiken.
• Dat het gemeentebrede kader periodiek wordt geëvalueerd en herijkt, onder meer op basis van lessen uit eerdere participatietrajecten.

• Draag het college op in alle voorstellen voor besluitvorming door het college of de raad waarbij bewoners in de voorbereiding hebben geparticipeerd, een passage op te nemen waarin uiteen wordt gezet hoe bewoners hebben geparticipeerd en hoe hun inbreng inhoudelijk is verwerkt in het betreffende voorstel. Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.
• Draag het college op voorafgaand aan elk participatietraject een plan van aanpak op te stellen waarin onder andere:

• De bewonersparticipatie concreet en in overeenstemming met de voorwaarden uit het gemeentebrede kader is uitgewerkt.
• Heldere afspraken zijn opgenomen over rollen en verantwoordelijkheden tussen bewoners en de gemeente en over de planning.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

• Draag het college op om lessen uit de uitvoering van bewonersparticipatietrajecten mee te nemen in verbetering van die uitvoering door:

• Tussentijds en na afronding van trajecten van bewonersparticipatie deze te evalueren.
• Deze evaluaties te baseren op de voorwaarden voor bewonersparticipatie, zoals die zijn opgenomen in het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
• De uitkomsten van de evaluaties vast te leggen en te gebruiken voor verbetering van de uitvoering en herijking van het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

• Draag het college op binnen twee maanden nadat de raad een besluit heeft genomen over deze aanbevelingen een planning naar de raad te sturen voor de opvolging van de aanbevelingen.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Draag het college op een voorstel uit te werken voor een gemeentebreed kader voor bewonersparticipatie en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen, waarin tenminste is vastgelegd:

• Aan welke minimale voorwaarden bewonersparticipatie te allen tijde moet voldoen, zoals het voorafgaand aan een participatietraject duidelijk maken van het doel, de doelgroep, de onderwerpen waar participatie zich op richt, welke invloed bewoners krijgen op besluitvorming en hoe de gemeente de inbreng van bewoners meeneemt in (bestuurlijke) besluitvorming.
• Hoe de gemeente meer en moeilijk bereikbare groepen bewoners wil bereiken.
• Dat het gemeentebrede kader periodiek wordt geëvalueerd en herijkt, onder meer op basis van lessen uit eerdere participatietrajecten.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Draag het college op een voorstel uit te werken voor een gemeentebreed kader voor bewonersparticipatie en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen, waarin tenminste is vastgelegd:

• Dat het gemeentebrede kader periodiek wordt geëvalueerd en herijkt, onder meer op basis van lessen uit eerdere participatietrajecten.

• Draag het college op om lessen uit de uitvoering van bewonersparticipatietrajecten mee te nemen in verbetering van die uitvoering door:

• Tussentijds en na afronding van trajecten van bewonersparticipatie deze te evalueren.
• Deze evaluaties te baseren op de voorwaarden voor bewonersparticipatie, zoals die zijn opgenomen in het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
• De uitkomsten van de evaluaties vast te leggen en te gebruiken voor verbetering van de uitvoering en herijking van het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Draag het college op in alle voorstellen voor besluitvorming door het college of de raad waarbij bewoners in de voorbereiding hebben geparticipeerd, een passage op te nemen waarin uiteen wordt gezet hoe bewoners hebben geparticipeerd en hoe hun inbreng inhoudelijk is verwerkt in het betreffende voorstel. Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

Organisatie energietransitie

• Draag het college op de ambtelijke organisatie duidelijkheid te geven over de uitgangspunten voor bewonersparticipatie en de wijze waarop deze praktisch toegepast moeten worden en daartoe:

• Een handleiding op te stellen waarin duidelijk wordt aan welke voorwaarden en andere kaders participatietrajecten moeten voldoen (gebaseerd op het kaderstellend document), hoe dit moet worden uitgevoerd en deze handleiding breed onder de aandacht te brengen binnen de organisatie.
• Een centraal punt binnen de ambtelijke organisatie verantwoordelijk te maken voor het actief communiceren van de kaders en uitgangspunten naar ambtenaren.

• Draag het college op de ambtelijke organisatie duidelijkheid te geven over de uitgangspunten voor bewonersparticipatie en de wijze waarop deze praktisch toegepast moeten worden en daartoe:

• Een handleiding op te stellen waarin duidelijk wordt aan welke voorwaarden en andere kaders participatietrajecten moeten voldoen (gebaseerd op het kaderstellend document), hoe dit moet worden uitgevoerd en deze handleiding breed onder de aandacht te brengen binnen de organisatie.
• Een centraal punt binnen de ambtelijke organisatie verantwoordelijk te maken voor het actief communiceren van de kaders en uitgangspunten naar ambtenaren.

• Draag het college op voorafgaand aan elk participatietraject een plan van aanpak op te stellen waarin onder andere:

• De bewonersparticipatie concreet en in overeenstemming met de voorwaarden uit het gemeentebrede kader is uitgewerkt.
• Heldere afspraken zijn opgenomen over rollen en verantwoordelijkheden tussen bewoners en de gemeente en over de planning.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Draag het college op een voorstel uit te werken voor een gemeentebreed kader voor bewonersparticipatie en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen, waarin tenminste is vastgelegd:

• Aan welke minimale voorwaarden bewonersparticipatie te allen tijde moet voldoen, zoals het voorafgaand aan een participatietraject duidelijk maken van het doel, de doelgroep, de onderwerpen waar participatie zich op richt, welke invloed bewoners krijgen op besluitvorming en hoe de gemeente de inbreng van bewoners meeneemt in (bestuurlijke) besluitvorming.
• Hoe de gemeente meer en moeilijk bereikbare groepen bewoners wil bereiken.

• Draag het college op om lessen uit de uitvoering van bewonersparticipatietrajecten mee te nemen in verbetering van die uitvoering door:

• Tussentijds en na afronding van trajecten van bewonersparticipatie deze te evalueren.
• Deze evaluaties te baseren op de voorwaarden voor bewonersparticipatie, zoals die zijn opgenomen in het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
• De uitkomsten van de evaluaties vast te leggen en te gebruiken voor verbetering van de uitvoering en herijking van het gemeentebrede kader voor bewonersparticipatie.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Draag het college op een voorstel uit te werken voor een gemeentebreed kader voor bewonersparticipatie en dit ter besluitvorming aan de raad voor te leggen, waarin tenminste is vastgelegd:

• Aan welke minimale voorwaarden bewonersparticipatie te allen tijde moet voldoen, zoals het voorafgaand aan een participatietraject duidelijk maken van het doel, de doelgroep, de onderwerpen waar participatie zich op richt, welke invloed bewoners krijgen op besluitvorming en hoe de gemeente de inbreng van bewoners meeneemt in (bestuurlijke) besluitvorming.
• Hoe de gemeente meer en moeilijk bereikbare groepen bewoners wil bereiken.

• Draag het college op voorafgaand aan elk participatietraject een plan van aanpak op te stellen waarin onder andere:

• De bewonersparticipatie concreet en in overeenstemming met de voorwaarden uit het gemeentebrede kader is uitgewerkt.
• Heldere afspraken zijn opgenomen over rollen en verantwoordelijkheden tussen bewoners en de gemeente en over de planning.
  Draag het college op deze werkwijze in het gemeentebrede kader op te nemen.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Maak een duurzaamheidsagenda voor de 5 thema’s klimaatadaptatie, energie, circulaire economie, biodiversiteit en mobiliteit. Ga het gesprek aan over realistische doelstellingen en een routekaart waarin wordt teruggerekend welke ontwikkelingen nu in gang gezet moeten worden om de doelstellingen te bereiken. Vat duurzaamheid daarbij breder op dan de energietransitie, en betrek ook andere thema’s. Ontwikkel een ambitie voor de 5 thema’s mede gerelateerd aan de huidige positie in de landelijke benchmarks.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Benoem een coördinerend wethouder duurzaamheid, waarbij duurzaamheid breder wordt opgevat dan de energietransitie.
• Zorg voor structurele samenwerking tussen gemeente en stakeholders. Versterk de betrokkenheid van stakeholders vanuit hun eigen rol en positie. Specifiek voor energie is het weer activeren van het energieakkoord wenselijk om samen met stakeholders stappen voorwaarts te zetten. Pak als gemeente de regie en kijk waar samenwerking voor versnelling kan zorgen.

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

• Ontwikkel een eenduidig monitoringinstrument, zodat college, raad, ambtenaren en samenleving geïnformeerd kunnen worden en aan de hand waarvan waar nodig bijgestuurd kan worden. Leg afspraken vast tussen raad en college over monitoring van het duurzaamheidsbeleid.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Blaas de raadswerkgroep duurzaamheid nieuw leven in om de kennisdeling tussen de ambtelijke organisatie en de raadsleden te bevorderen en een open gesprek te voeren.

Informatievoorziening controle

• Blaas de raadswerkgroep duurzaamheid nieuw leven in om de kennisdeling tussen de ambtelijke organisatie en de raadsleden te bevorderen en een open gesprek te voeren.
• Ontwikkel een eenduidig monitoringinstrument, zodat college, raad, ambtenaren en samenleving geïnformeerd kunnen worden en aan de hand waarvan waar nodig bijgestuurd kan worden. Leg afspraken vast tussen raad en college over monitoring van het duurzaamheidsbeleid.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Zorg voor structurele samenwerking tussen gemeente en stakeholders. Versterk de betrokkenheid van stakeholders vanuit hun eigen rol en positie. Specifiek voor energie is het weer activeren van het energieakkoord wenselijk om samen met stakeholders stappen voorwaarts te zetten. Pak als gemeente de regie en kijk waar samenwerking voor versnelling kan zorgen.

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Herijk de doelen op realiseerbaarheid voor de nieuwe collegeperiode. Breng de ambities in lijn met de middelen.
• Faciliteer de raad bij de kaderstelling en controle door het in lijn brengen van programmadoelen voor circulaire economie, duurzame mobiliteit en aardgasvrije gemeente met programma- en effectindicatoren.
• Zorg voor een langlopende integrale beleidsaanpak waarbij de beschikbare en opgedane kennis uit pilots gedeeld en geborgd kan worden, zowel intern als extern.
• Faciliteer maatregelen om de meerderheid en achterblijvers op duurzaamheidsgebied te activeren.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Maak meer werk van de samenwerking met inwoners en externe partners. Zet in op lange termijn partnerships. Bepaal prioriteiten in doelstellingen en projecten en concretiseer wat in de komende vier jaar haalbaar is. Maak hier middelen voor vrij, zet innovatie meer in als sleutel tot kostenbeheersing en hanteer bewezen effectieve beïnvloedingsmiddelen.

Begroting/Jaarverslag

• Herijk de doelen op realiseerbaarheid voor de nieuwe collegeperiode. Breng de ambities in lijn met de middelen.
• Stel een bredere jaarlijkse ronde van projectvoorstellen op en breng daarbij de allocatie van middelen meer in lijn met de klimaat- en energiedoelen, om de doelmatigheid van de inzet van middelen te vergroten.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Zorg voor een langlopende integrale beleidsaanpak waarbij de beschikbare en opgedane kennis uit pilots gedeeld en geborgd kan worden, zowel intern als extern.
• Stel een bredere jaarlijkse ronde van projectvoorstellen op en breng daarbij de allocatie van middelen meer in lijn met de klimaat- en energiedoelen, om de doelmatigheid van de inzet van middelen te vergroten.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.

Kaderstellende rol

• Faciliteer de raad bij de kaderstelling en controle door het in lijn brengen van programmadoelen voor circulaire economie, duurzame mobiliteit en aardgasvrije gemeente met programma- en effectindicatoren.
• Stel een bredere jaarlijkse ronde van projectvoorstellen op en breng daarbij de allocatie van middelen meer in lijn met de klimaat- en energiedoelen, om de doelmatigheid van de inzet van middelen te vergroten.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.
• Toets de toegezegde beleidsstukken over circulaire economie, duurzame mobiliteit en aardgasvrije gemeente op de mate van bijdrage aan het realiseren van de klimaatdoelen.

Controlerende rol

• Volg nauwgezet de ontwikkelingen op duurzaamheidsgebied in samenwerkingsrelaties met externen. Informeer hoe de samenwerking verloopt en of de noodzakelijke voortgang geboekt wordt.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Concretiseer de doelen van The Natural Step voor bouw- en woonprojecten in Eindhoven nader. Dit verschaft duidelijkheid aan initiatiefnemers en het vereenvoudigt de evaluatie van ingezet beleid.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

• Borg in de programmeertafels voor de ruimtelijke opgaven de inhoudelijke duurzaamheidsexpertise en prioritering conform de doelstellingen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Concretiseer de doelen van The Natural Step voor bouw- en woonprojecten in Eindhoven nader. Dit verschaft duidelijkheid aan initiatiefnemers en het vereenvoudigt de evaluatie van ingezet beleid.
• Maak meer werk van de samenwerking met inwoners en externe partners. Zet in op lange termijn partnerships. Bepaal prioriteiten in doelstellingen en projecten en concretiseer wat in de komende vier jaar haalbaar is. Maak hier middelen voor vrij, zet innovatie meer in als sleutel tot kostenbeheersing en hanteer bewezen effectieve beïnvloedingsmiddelen.

Rol inwoners en bedrijven

• Faciliteer maatregelen om de meerderheid en achterblijvers op duurzaamheidsgebied te activeren.
• Maak meer werk van de samenwerking met inwoners en externe partners. Zet in op lange termijn partnerships. Bepaal prioriteiten in doelstellingen en projecten en concretiseer wat in de komende vier jaar haalbaar is. Maak hier middelen voor vrij, zet innovatie meer in als sleutel tot kostenbeheersing en hanteer bewezen effectieve beïnvloedingsmiddelen.

Projecten energietransitie

• Stel een bredere jaarlijkse ronde van projectvoorstellen op en breng daarbij de allocatie van middelen meer in lijn met de klimaat- en energiedoelen, om de doelmatigheid van de inzet van middelen te vergroten.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.
• Maak meer werk van de samenwerking met inwoners en externe partners. Zet in op lange termijn partnerships. Bepaal prioriteiten in doelstellingen en projecten en concretiseer wat in de komende vier jaar haalbaar is. Maak hier middelen voor vrij, zet innovatie meer in als sleutel tot kostenbeheersing en hanteer bewezen effectieve beïnvloedingsmiddelen.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Herijk de doelen op realiseerbaarheid voor de nieuwe collegeperiode. Breng de ambities in lijn met de middelen.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.

Efficiëntie beleid Energietransitie

• Stel een bredere jaarlijkse ronde van projectvoorstellen op en breng daarbij de allocatie van middelen meer in lijn met de klimaat- en energiedoelen, om de doelmatigheid van de inzet van middelen te vergroten.
• Beoordeel projecten strakker op de reductiebijdrage om de effectiviteit te vergroten. Scherp criteria aan voor onttrekking van middelen uit de CO₂ reserve voor een doeltreffende en doelmatige inzet.
• Maak meer werk van de samenwerking met inwoners en externe partners. Zet in op lange termijn partnerships. Bepaal prioriteiten in doelstellingen en projecten en concretiseer wat in de komende vier jaar haalbaar is. Maak hier middelen voor vrij, zet innovatie meer in als sleutel tot kostenbeheersing en hanteer bewezen effectieve beïnvloedingsmiddelen.

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Ontwikkel naast de nieuwe beleidsvisie een programmatische aanpak voor de uitvoering.
• Neem in een nieuwe beleidsnota duurzaamheid naast ‘planet’ ook ‘people’ en ‘profit’ op. Hoewel ‘planet’ een belangrijk thema is om concrete duurzaamheidsmaatregelen te realiseren, verdient het aanbeveling in een nieuwe beleidsnota ook de thema’s ‘people’ en ‘profit’ op te nemen. Door inwoners en het bedrijfsleven bewust te maken van de mogelijkheden om maatregelen te treffen wordt een basis gecreëerd voor innovatie en samenwerking. Uit praktijkervaringen van externe adviseurs is bekend dat (MKB-)bedrijven bereid zijn over te gaan tot investeringen als het rendement is berekend tegenover de kosten. De kennis daartoe is specialistisch en moet worden aangeboden, bijvoorbeeld met een subsidie.
• Maak hierbij gebruik van relevante nieuwe ontwikkelingen en inzichten. De toekomstbestendigheid van het duurzaamheidsbeleid is niet alleen gediend met een nieuwe beleidsnota, maar ook door gebruik te maken van relevante nieuwe ontwikkelingen en inzichten. Deze worden deels aangedragen door het Rijk, maar op lokaal niveau is bij partijen veel kennis en ervaring aanwezig om gebruik van te maken.
• Betrek bij de opstelling van een nieuwe beleidsnota duurzaamheid via de klimaattafel zowel maatschappelijke organisaties als het bedrijfsleven.
• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De missie, visie en waarden van het duurzaamheidsbeleid; ‘de stip op de horizon’ - door de gemeenteraad.
• De beleidsmatige kaders en beschikbare budgetten voor de uitvoering - door de gemeenteraad en te bewaken door het college.
• De participatie door inwoners, maatschappelijke organisaties, (sport- en buurt)verenigingen, scholen en bedrijven - te organiseren en uit te voeren door het college en de ambtelijke organisatie.
• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Stel voldoende ambtelijke capaciteit en financiële middelen (werkbudget) ter beschikking.
• Ondersteun de klimaattafel met het ter beschikking stellen van voldoende externe expertise en een ontwikkelbudget, waaruit bijvoorbeeld (start)subsidies verstrekt kunnen worden.
• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De beleidsmatige kaders en beschikbare budgetten voor de uitvoering - door de gemeenteraad en te bewaken door het college.

Begroting/Jaarverslag

• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De beleidsmatige kaders en beschikbare budgetten voor de uitvoering - door de gemeenteraad en te bewaken door het college.
• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Continueer en optimaliseer de inzet op het gebied van duurzaamheid.
• Verrijk de faciliterende bestuursstijl met een participatieve stijl. In aansluiting op de komst van de Omgevingswet, die uitgaat van het benutten van de kennis en kracht van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en inwoners, dient het gemeentebestuur de huidige faciliterende bestuursstijl te verrijken met een participatieve stijl en binnen kaders ruimte te scheppen voor innovatie en daarin als gemeente op een actieve wijze te participeren.

Kaderstellende rol

• Continueer en optimaliseer de inzet op het gebied van duurzaamheid.
• Zorg voor betrokkenheid van de gemeenteraad. De gemeenteraadsleden hebben aangegeven betrokken te willen worden bij het begin van de beleidscyclus als de kaders moeten worden vastgesteld waarbinnen het duurzaamheidsbeleid zich kan ontwikkelen.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Draag als eerste zorg voor een compleet overzicht van alle projecten, activiteiten en investeringen als een 0-meting.
• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Evaluatie/onderzoek

• Draag als eerste zorg voor een compleet overzicht van alle projecten, activiteiten en investeringen als een 0-meting.
  '- Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Geef de gelegenheid aan de gemeenteraadsleden om als waarnemer aanwezig te zijn bij de klimaattafel.
• Optimaliseer de informatievoorziening aan de gemeenteraad op de volgende punten:

• De visie, de strategie en de doelstellingen van het duurzaamheidsbeleid.
• De te leveren prestaties door het college van burgemeester en wethouders.
• De ter beschikking te stellen middelen om deze prestaties te kunnen leveren.
• De wijze waarop de (tussentijdse) verantwoording door het college van burgemeester en wethouders plaatsvindt, teneinde te kunnen versnellen en/of bijsturen.

Informatievoorziening controle

• Geef de gelegenheid aan de gemeenteraadsleden om als waarnemer aanwezig te zijn bij de klimaattafel.
• Optimaliseer de informatievoorziening aan de gemeenteraad op de volgende punten:

• De visie, de strategie en de doelstellingen van het duurzaamheidsbeleid.
• De te leveren prestaties door het college van burgemeester en wethouders.
• De ter beschikking te stellen middelen om deze prestaties te kunnen leveren.
• De wijze waarop de (tussentijdse) verantwoording door het college van burgemeester en wethouders plaatsvindt, teneinde te kunnen versnellen en/of bijsturen.
• De (eind)beoordeling van de bereikte resultaten.

Organisatie energietransitie

• Continueer en optimaliseer de inzet op het gebied van duurzaamheid.
• Ontwikkel naast de nieuwe beleidsvisie een programmatische aanpak voor de uitvoering.
• Ondersteun de klimaattafel met het ter beschikking stellen van voldoende externe expertise en een ontwikkelbudget, waaruit bijvoorbeeld (start)subsidies verstrekt kunnen worden.
• Verrijk de faciliterende bestuursstijl met een participatieve stijl. In aansluiting op de komst van de Omgevingswet, die uitgaat van het benutten van de kennis en kracht van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en inwoners, dient het gemeentebestuur de huidige faciliterende bestuursstijl te verrijken met een participatieve stijl en binnen kaders ruimte te scheppen voor innovatie en daarin als gemeente op een actieve wijze te participeren.
• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De beleidsmatige kaders en beschikbare budgetten voor de uitvoering - door de gemeenteraad en te bewaken door het college.
• De participatie door inwoners, maatschappelijke organisaties, (sport- en buurt)verenigingen, scholen en bedrijven - te organiseren en uit te voeren door het college en de ambtelijke organisatie.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Stel voldoende ambtelijke capaciteit en financiële middelen (werkbudget) ter beschikking.

Uitvoering energietransitie

• Continueer en optimaliseer de inzet op het gebied van duurzaamheid.
• Richt een lokale klimaattafel in en maak op die manier gebruik van de energie, creativiteit en daadkracht van inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen.
• Verrijk de faciliterende bestuursstijl met een participatieve stijl. In aansluiting op de komst van de Omgevingswet, die uitgaat van het benutten van de kennis en kracht van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en inwoners, dient het gemeentebestuur de huidige faciliterende bestuursstijl te verrijken met een participatieve stijl en binnen kaders ruimte te scheppen voor innovatie en daarin als gemeente op een actieve wijze te participeren.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Richt een lokale klimaattafel4 in en maak op die manier gebruik van de energie, creativiteit en daadkracht van inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen.
• Betrek bij de opstelling van een nieuwe beleidsnota duurzaamheid via de klimaattafel zowel maatschappelijke organisaties als het bedrijfsleven.
• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De participatie door inwoners, maatschappelijke organisaties, (sport- en buurt)verenigingen, scholen en bedrijven - te organiseren en uit te voeren door het college en de ambtelijke organisatie.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Efficiëntie beleid Energietransitie

• Schep een duidelijk kader voor de verantwoordelijkheden van gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Onderscheid de volgende verantwoordelijkheden:

• De monitoring, efficiëntie- en effectmetingen van de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid; diagnosticeren en evalueren - te ontwikkelen door de ambtelijke organisatie en te rapporteren aan het college en aan de gemeenteraad middels de planning-en-controlcyclus en afzonderlijke rapportages.

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Accepteer dat de gemeentelijke rol niet vaststaat maar continu wisselt. Blijf daarom afhankelijk van waar de situatie om vraagt, zoeken naar de best passende rol. Zorg voor een helder afwegingskader om de best passende situationele rol beter te kunnen bepalen. De reeds uitgevoerde stakeholdersanalyse kan hiervoor de basis vormen.
• Investeer in de kwaliteit van het volgende duurzaamheidsprogramma door:

• het expliciteren van korte- en lange-termijndoelen, middelen, activiteiten, actiehouders en resultaat.
• het betrekken van partijen en partners bij het bepalen van de doelstellingen en activiteiten.
• de voortgang op duurzaamheidsdoelstellingen meer te koppelen aan landelijke bronnen zoals de Klimaatmonitor om de voortgang daarmee beter in perspectief te plaatsen.

• Stimuleer nieuwe bewonersinitiatieven, door te definiëren wat hieronder precies wordt verstaan, welke rolverdeling daarbij hoort en hoe de initiatieven het beste zijn te ondersteunen. Ontwikkel hiervoor ook een afwegingskader.
• Met de Transitievisie Warmte bepaalt de gemeente niet de volgorde waarin de Hilversumse wijken aardgasvrij worden, maar wordt gekozen voor een bottom-up benadering gericht op initiatieven vanuit de samenleving. Het is dus van belang bewonersinitiatieven en individuele bewoners te betrekken door hen te informeren en wellicht te motiveren en wanneer er initiatieven komen, deze te faciliteren. Ontwikkel een kader om te bepalen in welke mate en op welke momenten bewoners inspraak hebben, hoe je deze inspraak borgt en hoe omgegaan wordt met bewonersinitiatieven. Betrek vroegtijdig de wijk, ook als nog niet alle stappen duidelijk zijn. Wees hier transparant over.
• De Transitievisie Warmte zal in het vierde kwartaal van 2021 ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Zorg dat u geïnformeerd wordt over de sturingsmogelijkheden om de doelstellingen van Hilversum te realiseren en laat u informeren over de voortgang van de resultaten daarvan.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Hoewel al veel informatie aan de raad gegeven wordt, zou de raad geholpen zijn met meer duiding van deze informatie en meer duidelijkheid over de ambities in relatie tot het beschikbare budget.
• Uit het onderzoek komt naar voren dat er veel informatie beschikbaar is over het duurzaamheidsbeleid, en de warmtetransitie in het bijzonder. Maak duidelijke afspraken met het college welke informatie u als raad met welke frequentie wenst te ontvangen zodat u uw controlerende en kaderstellende taken goed kunt uitvoeren. Hierbij valt ook te denken aan beschikbaar budget en de besteding daarvan.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Accepteer dat de gemeentelijke rol niet vaststaat maar continu wisselt. Blijf daarom afhankelijk van waar de situatie om vraagt, zoeken naar de best passende rol. Zorg voor een helder afwegingskader om de best passende situationele rol beter te kunnen bepalen. De reeds uitgevoerde stakeholdersanalyse kan hiervoor de basis vormen.

Kaderstellende rol

• Accepteer dat de gemeentelijke rol niet vaststaat maar continu wisselt. Blijf daarom afhankelijk van waar de situatie om vraagt, zoeken naar de best passende rol. Zorg voor een helder afwegingskader om de best passende situationele rol beter te kunnen bepalen. De reeds uitgevoerde stakeholdersanalyse kan hiervoor de basis vormen.
• Uit het onderzoek komt naar voren dat er veel informatie beschikbaar is over het duurzaamheidsbeleid, en de warmtetransitie in het bijzonder. Maak duidelijke afspraken met het college welke informatie u als raad met welke frequentie wenst te ontvangen zodat u uw controlerende en kaderstellende taken goed kunt uitvoeren. Hierbij valt ook te denken aan beschikbaar budget en de besteding daarvan.

Controlerende rol

• Uit het onderzoek komt naar voren dat er veel informatie beschikbaar is over het duurzaamheidsbeleid, en de warmtetransitie in het bijzonder. Maak duidelijke afspraken met het college welke informatie u als raad met welke frequentie wenst te ontvangen zodat u uw controlerende en kaderstellende taken goed kunt uitvoeren. Hierbij valt ook te denken aan beschikbaar budget en de besteding daarvan.
• De Transitievisie Warmte zal in het vierde kwartaal van 2021 ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Zorg dat u geïnformeerd wordt over de sturingsmogelijkheden om de doelstellingen van Hilversum te realiseren en laat u informeren over de voortgang van de resultaten daarvan.

Monitoring

• Investeer in de kwaliteit van het volgende duurzaamheidsprogramma door:

• de voortgang op duurzaamheidsdoelstellingen meer te koppelen aan landelijke bronnen zoals de Klimaatmonitor om de voortgang daarmee beter in perspectief te plaatsen.

Evaluatie/onderzoek

• Evalueer regelmatig met gesubsidieerde bewonersinitiatieven om de samenwerking en voortgang te bespreken. Zijn de onderlinge verwachtingen helder, wordt nog aan die verwachtingen voldaan en hoe voelt iedereen zich bij de samenwerking?

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Hoewel al veel informatie aan de raad gegeven wordt, zou de raad geholpen zijn met meer duiding van deze informatie en meer duidelijkheid over de ambities in relatie tot het beschikbare budget.
• Uit het onderzoek komt naar voren dat er veel informatie beschikbaar is over het duurzaamheidsbeleid, en de warmtetransitie in het bijzonder. Maak duidelijke afspraken met het college welke informatie u als raad met welke frequentie wenst te ontvangen zodat u uw controlerende en kaderstellende taken goed kunt uitvoeren. Hierbij valt ook te denken aan beschikbaar budget en de besteding daarvan.

Informatievoorziening controle

• Uit het onderzoek komt naar voren dat er veel informatie beschikbaar is over het duurzaamheidsbeleid, en de warmtetransitie in het bijzonder. Maak duidelijke afspraken met het college welke informatie u als raad met welke frequentie wenst te ontvangen zodat u uw controlerende en kaderstellende taken goed kunt uitvoeren. Hierbij valt ook te denken aan beschikbaar budget en de besteding daarvan.
• De Transitievisie Warmte zal in het vierde kwartaal van 2021 ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Zorg dat u geïnformeerd wordt over de sturingsmogelijkheden om de doelstellingen van Hilversum te realiseren en laat u informeren over de voortgang van de resultaten daarvan.

Organisatie energietransitie

• Leg de geleerde lessen van het project rond de subsidie voor het aardgasvrij maken van de Hilversumse Meent vast. Mede gezien de druk op het ambtelijk apparaat is het zaak de opgedane (technische) kennis vast te houden.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Leg de geleerde lessen van het project rond de subsidie voor het aardgasvrij maken van de Hilversumse Meent vast. Mede gezien de druk op het ambtelijk apparaat is het zaak de opgedane (technische) kennis vast te houden.

Uitvoering energietransitie

• Ga door met het traject om onder professionele begeleiding de samenwerking met de energiecoöperaties opnieuw vorm te geven. Werk aan een meer zakelijke relatie waarbij partijen elkaar kunnen aanspreken op resultaat. Op die manier ontstaat er mogelijk ook meer duidelijkheid over de rolverdeling en de onderlinge verwachtingen en verplichtingen. Kijk daarbij naar de mogelijkheden om de lokale energiecoöperaties meer of andere taken op zich te laten nemen en de bij de coöperaties aanwezige expertise (beter) te benutten.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

• Met de Transitievisie Warmte bepaalt de gemeente niet de volgorde waarin de Hilversumse wijken aardgasvrij worden, maar wordt gekozen voor een bottom-up benadering gericht op initiatieven vanuit de samenleving. Het is dus van belang bewonersinitiatieven en individuele bewoners te betrekken door hen te informeren en wellicht te motiveren en wanneer er initiatieven komen, deze te faciliteren. Ontwikkel een kader om te bepalen in welke mate en op welke momenten bewoners inspraak hebben, hoe je deze inspraak borgt en hoe omgegaan wordt met bewonersinitiatieven. Betrek vroegtijdig de wijk, ook als nog niet alle stappen duidelijk zijn. Wees hier transparant over.
• Leg de geleerde lessen van het project rond de subsidie voor het aardgasvrij maken van de Hilversumse Meent vast. Mede gezien de druk op het ambtelijk apparaat is het zaak de opgedane (technische) kennis vast te houden.

Samenwerking uitvoering

• Investeer in de kwaliteit van het volgende duurzaamheidsprogramma door:

• het betrekken van partijen en partners bij het bepalen van de doelstellingen en activiteiten.

• Ga door met het traject om onder professionele begeleiding de samenwerking met de energiecoöperaties opnieuw vorm te geven. Werk aan een meer zakelijke relatie waarbij partijen elkaar kunnen aanspreken op resultaat. Op die manier ontstaat er mogelijk ook meer duidelijkheid over de rolverdeling en de onderlinge verwachtingen en verplichtingen. Kijk daarbij naar de mogelijkheden om de lokale energiecoöperaties meer of andere taken op zich te laten nemen en de bij de coöperaties aanwezige expertise (beter) te benutten.

Rol inwoners en bedrijven

• Stimuleer nieuwe bewonersinitiatieven, door te definiëren wat hieronder precies wordt verstaan, welke rolverdeling daarbij hoort en hoe de initiatieven het beste zijn te ondersteunen. Ontwikkel hiervoor ook een afwegingskader.
• Evalueer regelmatig met gesubsidieerde bewonersinitiatieven om de samenwerking en voortgang te bespreken. Zijn de onderlinge verwachtingen helder, wordt nog aan die verwachtingen voldaan en hoe voelt iedereen zich bij de samenwerking?
• Met de Transitievisie Warmte bepaalt de gemeente niet de volgorde waarin de Hilversumse wijken aardgasvrij worden, maar wordt gekozen voor een bottom-up benadering gericht op initiatieven vanuit de samenleving. Het is dus van belang bewonersinitiatieven en individuele bewoners te betrekken door hen te informeren en wellicht te motiveren en wanneer er initiatieven komen, deze te faciliteren. Ontwikkel een kader om te bepalen in welke mate en op welke momenten bewoners inspraak hebben, hoe je deze inspraak borgt en hoe omgegaan wordt met bewonersinitiatieven. Betrek vroegtijdig de wijk, ook als nog niet alle stappen duidelijk zijn. Wees hier transparant over.

Projecten energietransitie

• Leg de geleerde lessen van het project rond de subsidie voor het aardgasvrij maken van de Hilversumse Meent vast. Mede gezien de druk op het ambtelijk apparaat is het zaak de opgedane (technische) kennis vast te houden.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Monitor beter: Neem tussendoelstellingen op voor de kortere termijn.
• Hanteer een eenduidige definitie voor energieneutraliteit.
• Neem streefwaarden op in de doelen voor klimaatadaptatie.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Zet in op meer samenwerking met de omgevingsdienst en monitor hen. Voer als gemeente de regierol op energiebesparing bij bedrijven en instellingen.
• Zet meer in op burgerparticipatie.

Kaderstellende rol

• Zet meer in op burgerparticipatie.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Monitor beter: Neem tussendoelstellingen op voor de kortere termijn.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• Voor toekomstige zon- en windparken is het belangrijk om omwonenden (financieel) te laten participeren.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Zet in op meer samenwerking met de omgevingsdienst en monitor hen. Voer als gemeente de regierol op energiebesparing bij bedrijven en instellingen.

Rol inwoners en bedrijven

• Voor toekomstige zon- en windparken is het belangrijk om omwonenden (financieel) te laten participeren.
• Zet meer in op burgerparticipatie.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

-

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Communiceer successen.

Kaderstellende rol

• Creëer als Algemeen Bestuur volledige duidelijkheid over energiebeleid van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
• Geef helderheid en richting als Algemeen Bestuur wat je wel en wat je niet wilt doen.

Controlerende rol

• Creëer als Algemeen Bestuur volledige duidelijkheid over energiebeleid van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
• Vraag aan het Dagelijks Bestuur om een totaalbeeld te krijgen van de uitvoering van het energiebeleid; mede op basis daarvan kan het Algemeen Bestuur sturen op de maatschappelijke impact van het beleid.

Monitoring

• Vraag het Dagelijks Bestuur een helder monitoringsysteem op te zetten.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Creëer als Algemeen Bestuur volledige duidelijkheid over energiebeleid van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.

Informatievoorziening controle

• Creëer als Algemeen Bestuur volledige duidelijkheid over energiebeleid van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
• Vraag aan het Dagelijks Bestuur om een totaalbeeld te krijgen van de uitvoering van het energiebeleid; mede op basis daarvan kan het Algemeen Bestuur sturen op de maatschappelijke impact van het beleid.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Benut de kracht van de samenwerking met partners.
• Deel de innovaties met andere waterschappen, andere overheden en partners.
• Communiceer successen.

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Besluit als VV of met het verschuiven van de doelstelling naar 2030 besloten moet worden over een nieuw uitvoeringsprogramma nodig is, of dat doorgegaan kan worden op basis van het huidige uitvoeringsprogramma. Dit zodat deze discussie de uitvoering niet onnodig vertraagt.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Let in het gesprek over de voortgangsinformatie op dat die meer inzicht biedt in de bijdrage van individuele maatregelen aan de doelstelling, gekoppeld aan de investering en aan de aspecten in de afwegingskaders, zoals de rol van Rijnland en natuur.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Besluit als VV of met het verschuiven van de doelstelling naar 2030 besloten moet worden over een nieuw uitvoeringsprogramma nodig is, of dat doorgegaan kan worden op basis van het huidige uitvoeringsprogramma. Dit zodat deze discussie de uitvoering niet onnodig vertraagt.
• Vraag D&H om een of tweemaal per jaar een speciale oordeelvormende sessie te organiseren over nieuwe ontwikkelingen op het energiegebied voor geïnteresseerde VV leden. Daar kan de inhoudelijke discussie worden gevoerd, en kunnen eventuele dilemma’s uit het programma worden besproken alvorens een voorstel naar de VV komt. Op de reguliere VV vergaderingen kan de VV dan meer haar controlerende en kaderstellende rol vervullen.

Controlerende rol

• Vraag D&H om een of tweemaal per jaar een speciale oordeelvormende sessie te organiseren over nieuwe ontwikkelingen op het energiegebied voor geïnteresseerde VV leden. Daar kan de inhoudelijke discussie worden gevoerd, en kunnen eventuele dilemma’s uit het programma worden besproken alvorens een voorstel naar de VV komt. Op de reguliere VV vergaderingen kan de VV dan meer haar controlerende en kaderstellende rol vervullen.
• Let in het gesprek over de voortgangsinformatie op dat die meer inzicht biedt in de bijdrage van individuele maatregelen aan de doelstelling, gekoppeld aan de investering en aan de aspecten in de afwegingskaders, zoals de rol van Rijnland en natuur.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Vraag D&H om een of tweemaal per jaar een speciale oordeelvormende sessie te organiseren over nieuwe ontwikkelingen op het energiegebied voor geïnteresseerde VV leden. Daar kan de inhoudelijke discussie worden gevoerd, en kunnen eventuele dilemma’s uit het programma worden besproken alvorens een voorstel naar de VV komt. Op de reguliere VV vergaderingen kan de VV dan meer haar controlerende en kaderstellende rol vervullen.

Informatievoorziening controle

• Vraag D&H om een of tweemaal per jaar een speciale oordeelvormende sessie te organiseren over nieuwe ontwikkelingen op het energiegebied voor geïnteresseerde VV leden. Daar kan de inhoudelijke discussie worden gevoerd, en kunnen eventuele dilemma’s uit het programma worden besproken alvorens een voorstel naar de VV komt. Op de reguliere VV vergaderingen kan de VV dan meer haar controlerende en kaderstellende rol vervullen.
• Let in het gesprek over de voortgangsinformatie op dat die meer inzicht biedt in de bijdrage van individuele maatregelen aan de doelstelling, gekoppeld aan de investering en aan de aspecten in de afwegingskaders, zoals de rol van Rijnland en natuur.
• Stel met D&H een indicator op waarmee de voortgang van energiebesparing, en het effect van investeringen in energiebesparende maatregelen kan worden gemonitord.

Organisatie energietransitie

• Besluit als VV of met het verschuiven van de doelstelling naar 2030 besloten moet worden over een nieuw uitvoeringsprogramma nodig is, of dat doorgegaan kan worden op basis van het huidige uitvoeringsprogramma. Dit zodat deze discussie de uitvoering niet onnodig vertraagt.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Let in het gesprek over de voortgangsinformatie op dat die meer inzicht biedt in de bijdrage van individuele maatregelen aan de doelstelling, gekoppeld aan de investering en aan de aspecten in de afwegingskaders, zoals de rol van Rijnland en natuur.
• Stel met D&H een indicator op waarmee de voortgang van energiebesparing, en het effect van investeringen in energiebesparende maatregelen kan worden gemonitord.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

-

Regionale Beleid(svorming)

• Aan de raad: Trek lering uit de RES 1.0 waar het de krappe tijd betrof in de besluitvormende fase. Maak met het college procesafspraken over de planning. Leg vast op welke momenten het college verantwoording aflegt (formeel dan wel informeel). Bespreek daarnaast wat de consequenties zijn van de krappe doorlooptijden en hoe de raad door het college wordt geïnformeerd bij veranderingen in de planning.
• Aan de raad: Zet in op een structureel overleg over de RES tussen de raadswerkgroep en de raadsleden die Krimpenerwaard vertegenwoordigen in de Klankbordgroep MH. Overleg periodiek wat de boodschap van de raad van Krimpenerwaard is aan de regio en zorg ervoor dat de vertegenwoordigers de bevindingen vanuit de regio steeds terugkoppelen aan de raadswerkgroep.

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Aan de raad: Trek lering uit de RES 1.0 waar het de krappe tijd betrof in de besluitvormende fase. Maak met het college procesafspraken over de planning. Leg vast op welke momenten het college verantwoording aflegt (formeel dan wel informeel). Bespreek daarnaast wat de consequenties zijn van de krappe doorlooptijden en hoe de raad door het college wordt geïnformeerd bij veranderingen in de planning.
• Aan het college: Zorg ervoor dat de raad in dit belangrijke dossier steeds goed in stelling wordt gebracht. Deel relevante documenten, politieke vraagstukken en keuzes met de raad. Informeer de raad zo spoedig mogelijk als er veranderingen te melden zijn, zowel qua proces als qua planning van de RES.
• Aan de raad en het college: Ga, nu het proces rondom de RES in volle gang is, met elkaar in gesprek en neem een expliciet besluit over de rol van de raad in het RES-dossier. Leg deze afspraken vast. De RKC kan zich bijvoorbeeld, gezien het belang van de RES, voorstellen dat het tweejaarlijkse voortgangsdocument niet alleen ter kennisgeving naar de raad wordt gestuurd, maar dat de raad er actief over meepraat en -beslist. Raad en college hebben de ruimte om hiervoor te kiezen.
• Aan de raad: Ga zo snel als mogelijk is met elkaar in gesprek over de mogelijke route voor inbedding van de omgevingsinstrumenten. Als het een Programma voor Omgevingsvergunningen wordt, bepaal dan of en in welke gevallen de raad gebruik kan maken van het adviesrecht. Leg het adviesrecht vast in een formeel besluit.

Controlerende rol

• Aan de raad en het college: Ga, nu het proces rondom de RES in volle gang is, met elkaar in gesprek en neem een expliciet besluit over de rol van de raad in het RES-dossier. Leg deze afspraken vast. De RKC kan zich bijvoorbeeld, gezien het belang van de RES, voorstellen dat het tweejaarlijkse voortgangsdocument niet alleen ter kennisgeving naar de raad wordt gestuurd, maar dat de raad er actief over meepraat en -beslist. Raad en college hebben de ruimte om hiervoor te kiezen.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Aan de raad: Trek lering uit de RES 1.0 waar het de krappe tijd betrof in de besluitvormende fase. Maak met het college procesafspraken over de planning. Leg vast op welke momenten het college verantwoording aflegt (formeel dan wel informeel). Bespreek daarnaast wat de consequenties zijn van de krappe doorlooptijden en hoe de raad door het college wordt geïnformeerd bij veranderingen in de planning.

Informatievoorziening controle

• Aan de raad en het college: Ga, nu het proces rondom de RES in volle gang is, met elkaar in gesprek en neem een expliciet besluit over de rol van de raad in het RES-dossier. Leg deze afspraken vast. De RKC kan zich bijvoorbeeld, gezien het belang van de RES, voorstellen dat het tweejaarlijkse voortgangsdocument niet alleen ter kennisgeving naar de raad wordt gestuurd, maar dat de raad er actief over meepraat en -beslist. Raad en college hebben de ruimte om hiervoor te kiezen.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Stuur actiever op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad. De Rekenkamer begrijpt de bewuste focus van de gemeente op de korte termijn, te weten 2020. Inzake de doelstelling voor de woningbouw is de huidige beleidsinzet naar verwachting voldoende voor het bereiken van de kortetermijndoelstelling van 20 procent energiebesparing voor 2020. Voor doelbereik op de langetermijndoelstellingen is echter een versnelling nodig die op dit moment niet aannemelijk is. De warmtevraag in de gebouwomgeving is uitermate complex en vraagt meer structurele aandacht. Naast aardgasvrije nieuwbouw is ook aandacht en sturing nodig voor de ontwikkelingen in huidige wijken. In dat kader vraagt dat van de gemeente actiever te sturen op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.
• Versterk de aandacht voor sectoren die nu nog toenemen in de CO2–uitstoot. Naast de doelstelling voor de woningbouw, en voor de hernieuwbare energie wordt in het rapport ook gewezen op het belang van versterkte aandacht voor sectoren die nu nog toenemen in CO2 –uitstoot. Dit betreft mobiliteit, kantoren en publieke dienstverlening, en de industrie. Met name handhaving van de wet Milieubeheer bij bedrijven, en het actief inzetten op modal shift bij vervoer zijn mogelijke aanknopingspunten voor een effectief beleid op deze terreinen.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Stuur actiever op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad. De Rekenkamer begrijpt de bewuste focus van de gemeente op de korte termijn, te weten 2020. Inzake de doelstelling voor de woningbouw is de huidige beleidsinzet naar verwachting voldoende voor het bereiken van de kortetermijndoelstelling van 20 procent energiebesparing voor 2020. Voor doelbereik op de langetermijndoelstellingen is echter een versnelling nodig die op dit moment niet aannemelijk is. De warmtevraag in de gebouwomgeving is uitermate complex en vraagt meer structurele aandacht. Naast aardgasvrije nieuwbouw is ook aandacht en sturing nodig voor de ontwikkelingen in huidige wijken. In dat kader vraagt dat van de gemeente actiever te sturen op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.
• Versnel het energietransitiebeleid waarbij geen technische opties worden uitgesloten. Uit de analyse in het rapport volgt dat indien de gemeente Leeuwarden het geambieerde tempo voor de groei van hernieuwbare energie weet te bereiken, en dit tempo ook in de komende decennia weet vast te houden, de gemeente pas nà 2050 aan deze doelstelling kan voldoen. Om in 2050 fossielvrij te zijn is het nodig dat het energietransitiebeleid in de hoogste versnelling gaat. En geen enkele technische optie (bijv. windenergie) wordt uitgesloten.
• Besteed meer aandacht aan een aangepast aansturingsmodel voor de energieopgave, waarbij de nadruk komt te liggen op een meer programmatische aanpak. Dat is in lijn met de ambitie van het college om op korte termijn een integrale warmtevisie neer te leggen, alsmede de voorgenomen contouren voor een nieuwe organisatie aan de hand waarvan het college tot een samenhangende aanpak van het energiebeleid wenst te komen.

Kaderstellende rol

• Stuur actiever op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad. De Rekenkamer begrijpt de bewuste focus van de gemeente op de korte termijn, te weten

2020. Inzake de doelstelling voor de woningbouw is de huidige beleidsinzet naar verwachting voldoende voor het bereiken van de kortetermijndoelstelling van 20 procent energiebesparing voor 2020. Voor doelbereik op de langetermijndoelstellingen is echter een versnelling nodig die op dit moment niet aannemelijk is. De warmtevraag in de gebouwomgeving is uitermate complex en vraagt meer structurele aandacht. Naast aardgasvrije nieuwbouw is ook aandacht en sturing nodig voor de ontwikkelingen in huidige wijken. In dat kader vraagt dat van de gemeente actiever te sturen op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Geef het college de opdracht om structureel te monitoren. Tot slot is het van groot belang om de uitkomsten van het Energieagenda ook goed te moni-
  toren. Veel van de ambities en plannen, zeker voor de langere termijn, bevinden zich nog in de fase van opstarten. Dan is het belangrijk de vinger stevig aan de pols te houden. Op dit moment ontbreekt een structurele monitoring, waardoor effectief bijsturen niet echt mogelijk is op basis van de meest actuele informatie. Het is zinvol om de voortgang op drie niveaus zichtbaar te maken: de voortgang overkoepelende doelstelling; de vorderingen in de sector (wonen, werken, mobiliteit); en de effecten van de ingezette beleidsinstrumenten.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

• Geef het college de opdracht om structureel te monitoren. Tot slot is het van groot belang om de uitkomsten van het Energieagenda ook goed te moni-
  toren. Veel van de ambities en plannen, zeker voor de langere termijn, bevinden zich nog in de fase van opstarten. Dan is het belangrijk de vinger stevig aan de pols te houden. Op dit moment ontbreekt een structurele monitoring, waardoor effectief bijsturen niet echt mogelijk is op basis van de meest actuele informatie. Het is zinvol om de voortgang op drie niveaus zichtbaar te maken: de voortgang overkoepelende doelstelling; de vorderingen in de sector (wonen, werken, mobiliteit); en de effecten van de ingezette beleidsinstrumenten.

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Geef het college de opdracht om structureel te monitoren. Tot slot is het van groot belang om de uitkomsten van het Energieagenda ook goed te moni-
  toren. Veel van de ambities en plannen, zeker voor de langere termijn, bevinden zich nog in de fase van opstarten. Dan is het belangrijk de vinger stevig aan de pols te houden. Op dit moment ontbreekt een structurele monitoring, waardoor effectief bijsturen niet echt mogelijk is op basis van de meest actuele informatie. Het is zinvol om de voortgang op drie niveaus zichtbaar te maken: de voortgang overkoepelende doelstelling; de vorderingen in de sector (wonen, werken, mobiliteit); en de effecten van de ingezette beleidsinstrumenten.

Organisatie energietransitie

• Besteed meer aandacht aan een aangepast aansturingsmodel voor de energieopgave, waarbij de nadruk komt te liggen op een meer programmatische aanpak. Dat is in lijn met de ambitie van het college om op korte termijn een integrale warmtevisie neer te leggen, alsmede de voorgenomen contouren voor een nieuwe organisatie aan de hand waarvan het college tot een samenhangende aanpak van het energiebeleid wenst te komen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• Versnel het energietransitiebeleid waarbij geen technische opties worden uitgesloten. Uit de analyse in het rapport volgt dat indien de gemeente Leeuwarden het geambieerde tempo voor de groei van hernieuwbare energie weet te bereiken, en dit tempo ook in de komende decennia weet vast te houden, de gemeente pas nà 2050 aan deze doelstelling kan voldoen. Om in 2050 fossielvrij te zijn is het nodig dat het energietransitiebeleid in de hoogste versnelling gaat. En geen enkele technische optie (bijv. windenergie) wordt uitgesloten.
• Reken opwek van buiten de gemeente niet mee in het behalen van de doelstellingen. Als apart aandachtpunt geldt de kanttekening in het rapport dat, waar het de kortetermijndoelstelling betreft, 1,41 PJ in 2020, 60 procent (0.85 PJ) afkomstig is van opwek in Leeuwarden, en 40 procent (0,56 PJ) resulteert uit de inkoop van duurzame energie en de aandelen van Leeuwarden in afvalverwerkingsbedrijf Omrin. Het meerekenen van opwek buiten de gemeente acht de Rekenkamer in de huidige context niet als additioneel en de Rekenkamer adviseert dit niet mee te rekenen bij het beoordelen van het doelbereik.

Besparing

• Stuur actiever op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad. De Rekenkamer begrijpt de bewuste focus van de gemeente op de korte termijn, te weten 2020. Inzake de doelstelling voor de woningbouw is de huidige beleidsinzet naar verwachting voldoende voor het bereiken van de kortetermijndoelstelling van 20 procent energiebesparing voor 2020. Voor doelbereik op de langetermijndoelstellingen is echter een versnelling nodig die op dit moment niet aannemelijk is. De warmtevraag in de gebouwomgeving is uitermate complex en vraagt meer structurele aandacht. Naast aardgasvrije nieuwbouw is ook aandacht en sturing nodig voor de ontwikkelingen in huidige wijken. In dat kader vraagt dat van de gemeente actiever te sturen op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.

Warmte

• Stuur actiever op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad. De Rekenkamer begrijpt de bewuste focus van de gemeente op de korte termijn, te weten 2020. Inzake de doelstelling voor de woningbouw is de huidige beleidsinzet naar verwachting voldoende voor het bereiken van de kortetermijndoelstelling van 20 procent energiebesparing voor 2020. Voor doelbereik op de langetermijndoelstellingen is echter een versnelling nodig die op dit moment niet aannemelijk is. De warmtevraag in de gebouwomgeving is uitermate complex en vraagt meer structurele aandacht. Naast aardgasvrije nieuwbouw is ook aandacht en sturing nodig voor de ontwikkelingen in huidige wijken. In dat kader vraagt dat van de gemeente actiever te sturen op het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

• Reken opwek van buiten de gemeente niet mee in het behalen van de doelstellingen. Als apart aandachtpunt geldt de kanttekening in het rapport dat, waar het de kortetermijndoelstelling betreft, 1,41 PJ in 2020, 60 procent (0.85 PJ) afkomstig is van opwek in Leeuwarden, en 40 procent (0,56 PJ) resulteert uit de inkoop van duurzame energie en de aandelen van Leeuwarden in afvalverwerkingsbedrijf Omrin. Het meerekenen van opwek buiten de gemeente acht de Rekenkamer in de huidige context niet als additioneel en de Rekenkamer adviseert dit niet mee te rekenen bij het beoordelen van het doelbereik.

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Versnel het energietransitiebeleid waarbij geen technische opties worden uitgesloten. Uit de analyse in het rapport volgt dat indien de gemeente Leeuwarden het geambieerde tempo voor de groei van hernieuwbare energie weet te bereiken, en dit tempo ook in de komende decennia weet vast te houden, de gemeente pas nà 2050 aan deze doelstelling kan voldoen. Om in 2050 fossielvrij te zijn is het nodig dat het energietransitiebeleid in de hoogste versnelling gaat. En geen enkele technische optie (bijv. windenergie) wordt uitgesloten.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Bepaal of de gemeente daadwerkelijk invloed heeft op geformuleerde doelen of zijn er ook andere partijen, bijvoorbeeld rijksoverheid die hun deel moeten leveren?

Beleid(sdoelen)

• Formuleer concrete, specifieke en afrekenbare doelen per deelterrein (SMART).
• Geef bij generieke doelen aan hoe deze bereikt worden met beleid per beleidsterrein.
• Bepaal of de gemeente daadwerkelijk invloed heeft op geformuleerde doelen of zijn er ook andere partijen, bijvoorbeeld rijksoverheid die hun deel moeten leveren?
• Formuleer tussen-doelen voor tijdige bijsturing op weg naar het lange-termijn beleidsdoel.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Stel budget beschikbaar voor monitoring en evaluatie.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

• Zorg voor een tijdig gestarte en voldoende brede monitoring. Dit is essentieel voor het goed evalueren van het beleid.
• Monitoring moet de juiste data opleveren voor evaluatie, zodat betekenis gegeven kan worden aan de waargenomen ontwikkelingen en er conclusies getrokken kunnen worden over wat er is bereikt.
• Stel budget beschikbaar voor monitoring en evaluatie.

Evaluatie/onderzoek

• Monitoring moet de juiste data opleveren voor evaluatie, zodat betekenis gegeven kan worden aan de waargenomen ontwikkelingen en er conclusies getrokken kunnen worden over wat er is bereikt.
• Stel budget beschikbaar voor monitoring en evaluatie.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Bepaal of de gemeente daadwerkelijk invloed heeft op geformuleerde doelen of zijn er ook andere partijen, bijvoorbeeld rijksoverheid die hun deel moeten leveren?

Rol inwoners en bedrijven

• Bepaal of de gemeente daadwerkelijk invloed heeft op geformuleerde doelen of zijn er ook andere partijen, bijvoorbeeld rijksoverheid die hun deel moeten leveren?

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Monitoring moet de juiste data opleveren voor evaluatie, zodat betekenis gegeven kan worden aan de waargenomen ontwikkelingen en er conclusies getrokken kunnen worden over wat er is bereikt.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Benader de energietransitie als groot project, met de wijken als deelprojecten.Eenmaal genomen besluiten over de energievoorziening hebben consequenties voor decennia. Dat vereist dat besluiten zorgvuldig worden afgewogen, transparant plaatsvinden, goed onderbouwd worden en een basis zijn voor monitoring en daarmee voor controle en bijsturing.
• Leg vast wat het te volgen besluitvormingsproces is, wie daarbij betrokken worden en wat hun rol is en neem de beslismomenten op in de lange termijn agenda.
• Stel een set afwegingscriteria (per fase) en randvoorwaarden voor de besluitvorming vast. Behalve inzicht in de plussen en minnen van de technische opties is het van belang ook (tijdig) inzicht te hebben in de (on)mogelijkheden op het gebied van financiën en organisatie.
• Geef in het thema-dossier op de gemeentelijke website voor de stad als geheel en per wijk inzicht in de gezette en te zetten stappen en wie daarbij zijn en worden betrokken. Omdat de energietransitie nog meerdere decennia in beslag zal nemen, zal onder betrokkenen (raadsleden, inwoners) sprake zijn van veel wisselingen. Met zo’n thema-dossier op de website kunnen zij zich eenvoudig en zelfstandig een beeld vormen van de historie, de stand van zaken en de voornemens. Zo’n thema-dossier ontslaat de gemeente niet van de verplichting te zorgen voor een dossier in de zin van de Archiefwet.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Stel een set afwegingscriteria (per fase) en randvoorwaarden voor de besluitvorming vast. Behalve inzicht in de plussen en minnen van de technische opties is het van belang ook (tijdig) inzicht te hebben in de (on)mogelijkheden op het gebied van financiën en organisatie.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Benader de energietransitie als groot project, met de wijken als deelprojecten.Eenmaal genomen besluiten over de energievoorziening hebben consequenties voor decennia. Dat vereist dat besluiten zorgvuldig worden afgewogen, transparant plaatsvinden, goed onderbouwd worden en een basis zijn voor monitoring en daarmee voor controle en bijsturing.
• Leg vast wat het te volgen belsuitvormingsproces is, wie daarbij betrokken worden en wat hun rol is en neem de beslismomenten op in de lange termijn agenda.
• Stel een set afwegingscriteria (per fase) en randvoorwaarden voor de besluitvorming vast. Behalve inzicht in de plussen en minnen van de technische opties is het van belang ook (tijdig) inzicht te hebben in de (on)mogelijkheden op het gebied van financiën en organisatie.
• Leg, aanvullend op zo’n set afwegingscriteria, een aantal randvoorwaarden of uitgangspunten vastvoor de besluitvorming.
• Geef in het thema-dossier op de gemeentelijke website voor de stad als geheel en per wijk inzicht in de gezette en te zetten stappen en wie daarbij zijn en worden betrokken. Omdat de energietransitie nog meerdere decennia in beslag zal nemen, zal onder betrokkenen (raadsleden, inwoners) sprake zijn van veel wisselingen. Met zo’n thema-dossier op de website kunnen zij zich eenvoudig en zelfstandig een beeld vormen van de historie, de stand van zaken en de voornemens. Zo’n thema-dossier ontslaat de gemeente niet van de verplichting te zorgen voor een dossier in de zin van de Archiefwet.

Controlerende rol

• Benader de energietransitie als groot project, met de wijken als deelprojecten.Eenmaal genomen besluiten over de energievoorziening hebben consequenties voor decennia. Dat vereist dat besluiten zorgvuldig worden afgewogen, transparant plaatsvinden, goed onderbouwd worden en een basis zijn voor monitoring en daarmee voor controle en bijsturing.
• Leg vast wat het te volgen belsuitvormingsproces is, wie daarbij betrokken worden en wat hun rol is en neem de beslismomenten op in de lange termijn agenda.
• Stel een set afwegingscriteria (per fase) en randvoorwaarden voor de besluitvorming vast. Behalve inzicht in de plussen en minnen van de technische opties is het van belang ook (tijdig) inzicht te hebben in de (on)mogelijkheden op het gebied van financiën en organisatie.
• Geef in het thema-dossier op de gemeentelijke website voor de stad als geheel en per wijk inzicht in de gezette en te zetten stappen en wie daarbij zijn en worden betrokken. Omdat de energietransitie nog meerdere decennia in beslag zal nemen, zal onder betrokkenen (raadsleden, inwoners) sprake zijn van veel wisselingen. Met zo’n thema-dossier op de website kunnen zij zich eenvoudig en zelfstandig een beeld vormen van de historie, de stand van zaken en de voornemens. Zo’n thema-dossier ontslaat de gemeente niet van de verplichting te zorgen voor een dossier in de zin van de Archiefwet.
• Om zicht te houden op de voortgang van de energietransitie in de bestaande stad beveelt de Rekenkamer de raad aan om afspraken met het college te maken over de wijze van monitoring en verantwoording, zowel voor wat betreft het proces als de inhoud.

Monitoring

• Benader de energietransitie als groot project, met de wijken als deelprojecten.Eenmaal genomen besluiten over de energievoorziening hebben consequenties voor decennia. Dat vereist dat besluiten zorgvuldig worden afgewogen, transparant plaatsvinden, goed onderbouwd worden en een basis zijn voor monitoring en daarmee voor controle en bijsturing.
• Om zicht te houden op de voortgang van de energietransitie in de bestaande stad beveelt de Rekenkamer de raad aan om afspraken met het college te maken over de wijze van monitoring en verantwoording, zowel voor wat betreft het proces als de inhoud.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Om zicht te houden op de voortgang van de energietransitie in de bestaande stad beveelt de Rekenkamer de raad aan om afspraken met het college te maken over de wijze van monitoring en verantwoording, zowel voor wat betreft het proces als de inhoud.

Organisatie energietransitie

• Stel een set afwegingscriteria (per fase) en randvoorwaarden voor de besluitvorming vast. Behalve inzicht in de plussen en minnen van de technische opties is het van belang ook (tijdig) inzicht te hebben in de (on)mogelijkheden op het gebied van financiën en organisatie.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Om te komen tot goede toekomstige besluitvorming, is het van belang gekwalificeerde expertise beschikbaar te hebben en te (blijven) investeren in kennis- en competentieontwikkeling van medewerkers op het gebied van energietransitie en projectontwikkeling.

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

-

Regionale Beleid(svorming)

• Stel een kaderstellend startdocument (zoals een startnotitie RES 2.0) op voor de uitvoering van het RES-2.0-project. Gebruik dit document als toetsingskader bij de besluitvorming over de RES 2.0. Geef hierbij specifieke aandacht aan:

• Het belang van participatie. Daarbij verwijzen wij naar het NRK-onderzoek Ruimte voor inbreng, waarin wij aanbevelen een stakeholdersanalyse uit te voeren, de intensiteit van de participatie te laten aansluiten bij de participatiebehoefte en de resultaten van de participatie terug te koppelen naar Provinciale Staten. Ook wijzen wij op het belang van evaluatie van de participatie.
• Afspraken om te waarborgen dat zowel goed georganiseerde als minder goed georganiseerde belangen worden gehoord.
• Groningen en Drenthe: Dat de participatie vanuit de RES-organisatie regionaal wordt vormgegeven, dat wil zeggen dat op het niveau van de regio wordt ontworpen hoe de participatie eruit moet zien en welke overheid het meest aangewezen is deze participatie uit te voeren. Het verdient aanbeveling om participatie ook over de RES zelf te laten plaatsvinden (het totaalplaatje voor de regio).
• Friesland: Regionale vormgeving van de participatie. Het verdient aanbeveling om participatie ook over de RES zelf te laten plaatsvinden (het totaalplaatje voor de regio).

• Groningen:

• Verstevig de positie van de stakeholders in het besluitvormingsproces.
• Ga met een stakeholdesanalyse na of alle relevante stakeholders aan tafel zitten.
• Organiseer en faciliteer een structureel overleg waarin de stakeholders regelmatig bijeenkomen om een visie op de RES 2.0 uit te werken. Zorg dat een of meer deelnemers van dit overleggremium vertegenwoordigd zijn in de Stuurgroep. Maak afspraken over de manier waarop de Stuurgroep met adviezen vanuit dit stakeholdersoverleg omgaat en leg die vast. Motiveer steeds het al dan niet overnemen van die adviezen.
• De gedachte achter de regionale aanpak van de RES was het creëren van regionaal draagvlak voor de plannen. Stap daarom af van het uitgangspunt dat in de RES geen nieuw beleid wordt gemaakt en dat participatie door inwoners niet nodig of zelfs ongewenst is. Participatie over gemeentelijke deelplannen is niet hetzelfde als participatie over de RES. Gebruik de RES als instrument om in contact te komen met inwoners en om er achter te komen wat er leeft onder inwoners. Zet richting RES 2.0 een programma op waarbij structureel aan burgers de ruimte wordt gegeven te participeren. Houd daarbij rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Integreer de adviezen die uit de participatietrajecten komen in het besluitvormingsproces en zorg ervoor dat bestuurders hier een expliciete beslissing over nemen. Maak in de RES 2.0 inzichtelijk welke ideeën van inwoners zijn overgenomen.

• Friesland:

• Zet een programma op waarbij aan inwoners de ruimte wordt geboden te participeren over de RES 2.0. Houd daarbij rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Integreer de adviezen die uit de participatietrajecten komen in het besluitvormingsproces en zorg ervoor dat bestuurders hier een expliciete beslissing over nemen. Maak in de RES 2.0 inzichtelijk welke ideeën van inwoners zijn overgenomen.

• Drenthe:

• Intensiveer het programma waarbij aan inwoners de ruimte wordt geboden te participeren over de RES 2.0. Het Drentse Energieverhaal was een goede poging om de Drenten bij de RES 1.0 te betrekken, maar het dat het aantal Drenten dat is bereikt was gering. Houd rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Daarbij is het nodig vooraf een methode te ontwikkelen waarmee de (waarschijnlijk uiteenlopende) meningen van burgers worden geaggregeerd tot hanteerbare aanbevelingen voor de RES 2.0. Wellicht kan de commissie participatie die enkele maanden geleden door Provinciale Staten is opgericht hierin een voortrekkende rol spelen.

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Groningen:

• Betrek de volksvertegenwoordigers, waaronder Provinciale Staten, meer bij de vormgeving van het besluitvormingsproces over de RES 2.0. en geef hen extra mogelijkheden het beleid bij te sturen. Mogelijk kan dit het draagvlak voor het beleid vergroten. Dit zou kunnen door naast een consultatieronde over de concept-RES een extra consultatieronde langs de volksvertegenwoordigende organen in te voegen. In deze extra ronde kunnen de volksvertegenwoordigers hun mening geven over het startdocument voor RES 2.0. Er kan – nog voordat het startdocument vast ligt – expliet de vraag aan de orde komen wanneer en op welke manier de volksvertegenwoordigers betrokken willen worden bij de totstandkoming van de RES 2.0. Werk vooraf een methode uit waarmee de (waarschijnlijk) verschillende meningen van de volksvertegenwoordigers kunnen worden geaggregeerd tot een eenduidig advies.
• Zorg ervoor dat de overheidsbestuurders over ieder advies van stakeholders expliciet en gemotiveerd een besluit nemen en leg vast hoe de overgenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES 2.0.

• Friesland:

• Overweeg bij de totstandkoming van RES 2.0 een consultatieronde langs de volksvertegenwoordigende organen in te lassen voordat een beslissing over de concept-RES wordt genomen. Veranker deze consultatieronde in het startdocument voor de RES. Leg daarin vast dat de volksvertegenwoordigers in de consultatieronde niet alleen een besluit nemen over de inhoudelijke koers van de RES, maar ook over de verdere invulling van het proces en hun rol daarin.
• Behoud voor het traject naar de RES 2.0 de FEA en veranker deze beter in de besluitvormingsstructuur. Maak duidelijke afspraken over de manier waarop de bestuurders over de aanbevelingen van de FEA besluiten in de RES 2.0. Zorg ervoor dat de bestuurders over ieder afzonderlijk advies van de FEA een expliciet en gemotiveerd besluit nemen en leg vast dat de aangenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES.

• Drenthe:

• Overweeg bij de totstandkoming van RES 2.0 twee consultatieronden langs de volksvertegenwoordigende organen in te lassen; één over een conceptversie van het startdocument en één voordat een beslissing over de concept-RES wordt genomen. Veranker deze laatste consultatieronde in het startdocument voor de RES. Zorg dat de volksvertegenwoordigers in de consultatieronden niet alleen een besluit nemen over de inhoudelijke koers van de RES, maar ook over de verdere invulling van het proces en hun rol daarin.
• Behoud voor het traject naar de RES 2.0 de Drentse Energietafel. Versterk de positie van de stakeholders en veranker deze in de besluitvormingsstructuur. Naar het voorbeeld van de Friese Energiealliantie kan ervoor worden gekozen de stakeholders een eigen overleg te geven. Maak in ieder geval duidelijke afspraken over wat van de stakeholders wordt verwacht en op welke manier de overheidsbestuurders met de inbreng van stakeholders in de RES 2.0 omgaan.
• Zorg ervoor dat de overheidsbestuurders over ieder advies van stakeholders expliciet en gemotiveerd een besluit nemen en leg vast hoe de overgenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES 2.0.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Groningen:

• Ga met een stakeholdesanalyse na of alle relevante stakeholders aan tafel zitten.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

• Groningen:

• Behoud voor het traject naar de RES 2.0 de Drentse Energietafel. Versterk de positie van de stakeholders en veranker deze in de besluitvormingsstructuur. Naar het voorbeeld van de Friese Energiealliantie kan ervoor worden gekozen de stakeholders een eigen overleg te geven. Maak in ieder geval duidelijke afspraken over wat van de stakeholders wordt verwacht en op welke manier de overheidsbestuurders met de inbreng van stakeholders in de RES 2.0 omgaan.
• Zorg ervoor dat de overheidsbestuurders over ieder advies van stakeholders expliciet en gemotiveerd een besluit nemen en leg vast hoe de overgenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES 2.0.
• Verstevig de positie van de stakeholders in het besluitvormingsproces.
• Organiseer en faciliteer een structureel overleg waarin de stakeholders regelmatig bijeenkomen om een visie op de RES 2.0 uit te werken. Zorg dat een of meer deelnemers van dit overleggremium vertegenwoordigd zijn in de Stuurgroep. Maak afspraken over de manier waarop de Stuurgroep met adviezen vanuit dit stakeholdersoverleg omgaat en leg die vast. Motiveer steeds het al dan niet overnemen van die adviezen .

• Friesland:

• Behoud voor het traject naar de RES 2.0 de FEA en veranker deze beter in de besluitvormingsstructuur. Maak duidelijke afspraken over de manier waarop de bestuurders over de aanbevelingen van de FEA besluiten in de RES 2.0. Zorg ervoor dat de bestuurders over ieder afzonderlijk advies van de FEA een expliciet en gemotiveerd besluit nemen en leg vast dat de aangenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Groningen:

• Behoud voor het traject naar de RES 2.0 de Drentse Energietafel. Versterk de positie van de stakeholders en veranker deze in de besluitvormingsstructuur. Naar het voorbeeld van de Friese Energiealliantie kan ervoor worden gekozen de stakeholders een eigen overleg te geven. Maak in ieder geval duidelijke afspraken over wat van de stakeholders wordt verwacht en op welke manier de overheidsbestuurders met de inbreng van stakeholders in de RES 2.0 omgaan. Zorg ervoor dat de overheidsbestuurders over ieder advies van stakeholders expliciet en gemotiveerd een besluit nemen en leg vast hoe de overgenomen adviezen worden geïntegreerd in de RES 2.0.
• De gedachte achter de regionale aanpak van de RES was het creëren van regionaal draagvlak voor de plannen. Stap daarom af van het uitgangspunt dat in de RES geen nieuw beleid wordt gemaakt en dat participatie door inwoners niet nodig of zelfs ongewenst is. Participatie over gemeentelijke deelplannen is niet hetzelfde als participatie over de RES. Gebruik de RES als instrument om in contact te komen met inwoners en om er achter te komen wat er leeft onder inwoners. Zet richting RES 2.0 een programma op waarbij structureel aan burgers de ruimte wordt gegeven te participeren. Houd daarbij rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Integreer de adviezen die uit de participatietrajecten komen in het besluitvormingsproces en zorg ervoor dat bestuurders hier een expliciete beslissing over nemen. Maak in de RES 2.0 inzichtelijk welke ideeën van inwoners zijn overgenomen.

• Friesland:

• Zet een programma op waarbij aan inwoners de ruimte wordt geboden te participeren over de RES 2.0. Houd daarbij rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Integreer de adviezen die uit de participatietrajecten komen in het besluitvormingsproces en zorg ervoor dat bestuurders hier een expliciete beslissing over nemen. Maak in de RES 2.0 inzichtelijk welke ideeën van inwoners zijn overgenomen.

• Drenthe:

• Intensiveer het programma waarbij aan inwoners de ruimte wordt geboden te participeren over de RES 2.0. Het Drentse Energieverhaal was een goede poging om de Drenten bij de RES 1.0 te betrekken, maar het dat het aantal Drenten dat is bereikt was gering. Houd rekening met de participatiebehoeften en -mogelijkheden van diverse groepen inwoners. Daarbij is het nodig vooraf een methode te ontwikkelen waarmee de (waarschijnlijk uiteenlopende) meningen van burgers worden geaggregeerd tot hanteerbare aanbevelingen voor de RES 2.0. Wellicht kan de commissie participatie die enkele maanden geleden door Provinciale Staten is opgericht hierin een voortrekkende rol spelen.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Beargumenteer waarom het juist voor wind- en zonneparken belangrijk is dat omwonenden bovenwettelijk worden gecompenseerd en waarom er financiële participatiearrangementen worden aangeboden. Er zijn drie keuzes mogelijk:
  I. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden voldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Het aanbieden van compensatie en financiële participatie is daarom niet nodig. II. Wind- en/of zonneparken vormen een bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen waarbij de belangen van omwonenden onvoldoende worden beschermd door het huidige omgevingsrecht. Specifiek voor wind- en/of zonneparken moeten er daarom compensatie- en financiële participatie-arrangementen worden aangeboden aan omwonenden; III. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden momenteel echter onvoldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Daarom dienen er bij alle grootschalige ruimtelijke ingrepen (ook, bijvoorbeeld, de aanleg van een snelweg) compensatie- en, indien mogelijk, financiële participatiearrangementen worden aangeboden.
• Dring – bijvoorbeeld in IPO-verband – bij het Rijk aan op landelijke wetgeving waarin specifiek voor wind- en/of zonneparken bevoegdheden in het leven worden geroepen waarmee compensatie en financiële participatie kan worden afgedwongen. Op dit moment kan het bevoegd gezag hooguit vragen om compensatie en participatie aan omwonenden aan te bieden. Wanneer deze bevoegdheden niet voorhanden zijn, staat het bevoegd gezag zwak in de onderhandelingen en ligt het gevaar van misbruik van bevoegdheden op de loer. Nationale wetgeving zoals die in Denemarken kan hiervoor als inspiratiebron dienen.

• Fryslån en Groningen:

• Regel bovenwettelijke compensatie die niet ruimtelijk van aard is en financiële participatie op basis van vrijwilligheid met initiatiefnemers. Zet initiatiefnemers en medeoverheden niet onder druk door planologische medewerking afhankelijk te maken van (de kwaliteit van) afspraken over bovenwettelijke compensatie en financiële participatie. Hanteer deze uitgangspunten ook bij de toepassing van het huidige instrument van de maatschappelijke tender. Zo lang er nog geen nationale wetgeving over compensatie en financiële participatie is vastgesteld, moet de provincie waken voor misbruik van bevoegdheden.

• Groningen:

• Actualiseer het beleidskader voor sanering, opschaling, gebiedsfonds en participatie. Zoek bij de afdracht in het gebiedsfonds aansluiting bij de NWEA- gedragscode. Bij normale Groningse windsnelheden levert dit een hoger bedrag op voor de omgeving dan de in het beleidskader genoemde € 1.050,- per megawatt opgesteld vermogen. Stel daarbij een vergelijkbaar beleidska- der op dat van toepassing is bij grootschalige zonneparken om zo duidelijkheid te verschaffen aan initiatiefnemers, omwonenden en andere partijen. Hanteer, zo lang er nog geen wettelijk verankerde bevoegdheid is, de niet-ruimtelijke richtlijnen uit dit kader alleen op basis van vrijwilligheid.

Beleid(sdoelen)

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Beargumenteer waarom het juist voor wind- en zonneparken belangrijk is dat omwonenden bovenwettelijk worden gecompenseerd en waarom er financiële participatiearrangementen worden aangeboden. Er zijn drie keuzes mogelijk:
  I. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden voldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Het aanbieden van compensatie en financiële participatie is daarom niet nodig. II. Wind- en/of zonneparken vormen een bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen waarbij de belangen van omwonenden onvoldoende worden beschermd door het huidige omgevingsrecht. Specifiek voor wind- en/of zonneparken moeten er daarom compensatie- en financiële participatie-arrangementen worden aangeboden aan omwonenden; III. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden momenteel echter onvoldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Daarom dienen er bij alle grootschalige ruimtelijke ingrepen (ook, bijvoorbeeld, de aanleg van een snelweg) compensatie- en, indien mogelijk, financiële participatiearrangementen worden aangeboden.
• Ontwikkel een duidelijke visie op de manier waarop duurzame energie idealiter geproduceerd dient te worden. In grote lijnen kan gekozen worden tussen drie varianten: I. laat productie van duurzame energie aan de markt over; II. laat productie van duurzame energie over aan lokale initiatieven die van onderop ontstaan; III. produceer de duurzame energie zelf.
  Vooral tussen variant I en II bestaan mengvormen: een combinatie van een marktpartij met een vorm van financiële participatie door omwonenden. Vooralsnog is weinig bekend over de effecten van de keuze voor een bepaalde variant (of combinatie van varianten) op de kosteneffectiviteit en de acceptatie van wind- en zonneparken. Voor het ontwikkelen van deze visie is het daarom nodig meer onderzoek te doen naar de doelmatigheid van iedere variant en de effecten die dit op de publieke acceptatie heeft. De drie provincies zou een dergelijk onderzoek gezamenlijk kunnen laten uitvoeren.

• Drenthe en Fryslån:

• Overweeg om specifieke beleidskaders voor wind en zon vast te stellen die een richtbedrag bevatten voor bovenwettelijke compensatie (bijvoorbeeld een afdracht in een gebiedsfonds) om zo duidelijkheid te verschaffen aan initiatiefnemers, omwonenden en andere partijen bij grootschalige wind- of zonneparken. Bij het beleidskader kan voor wind aansluiting worden gezocht bij het bedrag uit de NWEA-gedragscode. Hanteer, zolang er nog geen bevoegdheid is, het richtbedrag alleen op basis van vrijwilligheid.

• Fryslån en Groningen:

• Regel bovenwettelijke compensatie die niet ruimtelijk van aard is en financiële participatie op basis van vrijwilligheid met initiatiefnemers. Zet initiatiefnemers en medeoverheden niet onder druk door planologische medewerking afhankelijk te maken van (de kwaliteit van) afspraken over bovenwettelijke compensatie en financiële participatie. Hanteer deze uitgangspunten ook bij de toepassing van het huidige instrument van de maatschappelijke tender. Zo lang er nog geen nationale wetgeving over compensatie en financiële participatie is vastgesteld, moet de provincie waken voor misbruik van bevoegdheden.

• Drenthe:

• Als in de toekomst nieuwe zoekgebieden voor grootschalige windparken op land – of gebieden voor andere grote ruimtelijke ingrepen – worden aangewezen, betrek bij majeure wijzigingen van het voorgestelde beleid (bijvoorbeeld naar aanleiding van inspraakreacties of aangenomen amendementen) de omwonenden. Dat wil zeggen, leg het gewijzigde plan nogmaals voor een reactie voor aan omwonenden.

• Fryslån:

• Als in de toekomst nieuwe zoekgebieden voor grootschalige windparken op land worden aangewezen, stel dan een strategisch beleidskader vast. In een dergelijk beleidskader kunnen verschillende alternatieve zoekgebieden met elkaar worden vergeleken en kan beargumenteerd een definitieve keuze voor de zoekgebieden worden gemaakt.

• Groningen:

• Actualiseer het beleidskader voor sanering, opschaling, gebiedsfonds en participatie. Zoek bij de afdracht in het gebiedsfonds aansluiting bij de NWEA- gedragscode. Bij normale Groningse windsnelheden levert dit een hoger bedrag op voor de omgeving dan de in het beleidskader genoemde € 1.050,- per megawatt opgesteld vermogen. Stel daarbij een vergelijkbaar beleidska- der op dat van toepassing is bij grootschalige zonneparken om zo duidelijkheid te verschaffen aan initiatiefnemers, omwonenden en andere partijen. Hanteer, zo lang er nog geen wettelijk verankerde bevoegdheid is, de niet-ruimtelijke richtlijnen uit dit kader alleen op basis van vrijwilligheid.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Ontwikkel een duidelijke visie op de manier waarop duurzame energie idealiter geproduceerd dient te worden. In grote lijnen kan gekozen worden tussen drie varianten: I. laat productie van duurzame energie aan de markt over; II. laat productie van duurzame energie over aan lokale initiatieven die van onderop ontstaan; III. produceer de duurzame energie zelf.
  Vooral tussen variant I en II bestaan mengvormen: een combinatie van een marktpartij met een vorm van financiële participatie door omwonenden. Vooralsnog is weinig bekend over de effecten van de keuze voor een bepaalde variant (of combinatie van varianten) op de kosteneffectiviteit en de acceptatie van wind- en zonneparken. Voor het ontwikkelen van deze visie is het daarom nodig meer onderzoek te doen naar de doelmatigheid van iedere variant en de effecten die dit op de publieke acceptatie heeft. De drie provincies zou een dergelijk onderzoek gezamenlijk kunnen laten uitvoeren.

Sturende rol college

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Indien wordt gekozen voor een mengvorm van variant I en II (productie van duurzame energie door een marktpartij in combinatie met een lokaal initiatief) dan beveelt de Noordelijke Rekenkamer aan inwoners van geschikte gebieden te stimuleren zichzelf te organiseren (bijvoorbeeld in de vorm van een coöperatie) voordat de plannen voor een wind- of zonnepark concreet zijn. Deze omwonenden dienen vervolgens te worden aangemerkt als (mede) initiatiefnemer en zij dienen ook zo door het bevoegd gezag te worden behandeld. Als omwonenden formeel worden aangemerkt als (mede) vergunningaanvrager, dan hebben zij dezelfde status als de reguliere initiatiefnemers en zitten zij ook direct bij het bevoegd gezag aan tafel. Richt voor deze inwoners een steunpunt in dat hen ondersteunt met gerichte technische, juridische en financiële kennis, of breng dit onder bij een bestaand steunpunt. Zij kunnen dan als gelijkwaardige partner meepraten over zaken als de locatiekeuze en de inrichting van het wind- of zonnepark.

Kaderstellende rol

• Fryslån:

• Wanneer in de toekomst nieuwe locaties worden aangewezen voor ontwikkeling van windparken, is het aan te raden hierbij in een vroeg stadium burgers en maatschappelijke organisaties te betrekken. Door een goed vormgegeven participatieproces, waar Provinciale Staten de kaders voor vaststellen, kunnen windmolenlocaties worden gezocht die door omwonenden worden geaccepteerd. Daarbij kan een voorbeeld worden genomen aan het proces van Fryslân Foar De Wyn. Bedenk hierbij vooraf hoe wordt omgegaan met het advies dat uit het participatietraject komt. Maak hierover vooraf duidelijke afspraken, leg deze vast en zorg dat ook de provincie zelf zich aan de afspraken houdt.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Ontwikkel een duidelijke visie op de manier waarop duurzame energie idealiter geproduceerd dient te worden. In grote lijnen kan gekozen worden tussen drie varianten: I. laat productie van duurzame energie aan de markt over; II. laat productie van duurzame energie over aan lokale initiatieven die van onderop ontstaan; III. produceer de duurzame energie zelf.
  Vooral tussen variant I en II bestaan mengvormen: een combinatie van een marktpartij met een vorm van financiële participatie door omwonenden. Vooralsnog is weinig bekend over de effecten van de keuze voor een bepaalde variant (of combinatie van varianten) op de kosteneffectiviteit en de acceptatie van wind- en zonneparken. Voor het ontwikkelen van deze visie is het daarom nodig meer onderzoek te doen naar de doelmatigheid van iedere variant en de effecten die dit op de publieke acceptatie heeft. De drie provincies zou een dergelijk onderzoek gezamenlijk kunnen laten uitvoeren.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Indien wordt gekozen voor een mengvorm van variant I en II (productie van duurzame energie door een marktpartij in combinatie met een lokaal initiatief) dan beveelt de Noordelijke Rekenkamer aan inwoners van geschikte gebieden te stimuleren zichzelf te organiseren (bijvoorbeeld in de vorm van een coöperatie) voordat de plannen voor een wind- of zonnepark concreet zijn. Deze omwonenden dienen vervolgens te worden aangemerkt als (mede) initiatiefnemer en zij dienen ook zo door het bevoegd gezag te worden behandeld. Als omwonenden formeel worden aangemerkt als (mede) vergunningaanvrager, dan hebben zij dezelfde status als de reguliere initiatiefnemers en zitten zij ook direct bij het bevoegd gezag aan tafel. Richt voor deze inwoners een steunpunt in dat hen ondersteunt met gerichte technische, juridische en financiële kennis, of breng dit onder bij een bestaand steunpunt. Zij kunnen dan als gelijkwaardige partner meepraten over zaken als de locatiekeuze en de inrichting van het wind- of zonnepark.

• Fryslån en Groningen:

• Regel bovenwettelijke compensatie die niet ruimtelijk van aard is en financiële participatie op basis van vrijwilligheid met initiatiefnemers. Zet initiatiefnemers en medeoverheden niet onder druk door planologische medewerking afhankelijk te maken van (de kwaliteit van) afspraken over bovenwettelijke compensatie en financiële participatie. Hanteer deze uitgangspunten ook bij de toepassing van het huidige instrument van de maatschappelijke tender. Zo lang er nog geen nationale wetgeving over compensatie en financiële participatie is vastgesteld, moet de provincie waken voor misbruik van bevoegdheden.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Fryslån:

• Wanneer in de toekomst nieuwe locaties worden aangewezen voor ontwikkeling van windparken, is het aan te raden hierbij in een vroeg stadium burgers en maatschappelijke organisaties te betrekken. Door een goed vormgegeven participatieproces, waar Provinciale Staten de kaders voor vaststellen, kunnen windmolenlocaties worden gezocht die door omwonenden worden geaccepteerd. Daarbij kan een voorbeeld worden genomen aan het proces van Fryslân Foar De Wyn. Bedenk hierbij vooraf hoe wordt omgegaan met het advies dat uit het participatietraject komt. Maak hierover vooraf duidelijke afspraken, leg deze vast en zorg dat ook de provincie zelf zich aan de afspraken houdt.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Fryslån en Groningen:

• Regel bovenwettelijke compensatie die niet ruimtelijk van aard is en financiële participatie op basis van vrijwilligheid met initiatiefnemers. Zet initiatiefnemers en medeoverheden niet onder druk door planologische medewerking afhankelijk te maken van (de kwaliteit van) afspraken over bovenwettelijke compensatie en financiële participatie. Hanteer deze uitgangspunten ook bij de toepassing van het huidige instrument van de maatschappelijke tender. Zo lang er nog geen nationale wetgeving over compensatie en financiële participatie is vastgesteld, moet de provincie waken voor misbruik van bevoegdheden.

Rol inwoners en bedrijven

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Beargumenteer waarom het juist voor wind- en zonneparken belangrijk is dat omwonenden bovenwettelijk worden gecompenseerd en waarom er financiële participatiearrangementen worden aangeboden. Er zijn drie keuzes mogelijk:
  I. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden voldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Het aanbieden van compensatie en financiële participatie is daarom niet nodig. II. Wind- en/of zonneparken vormen een bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen waarbij de belangen van omwonenden onvoldoende worden beschermd door het huidige omgevingsrecht. Specifiek voor wind- en/of zonneparken moeten er daarom compensatie- en financiële participatie-arrangementen worden aangeboden aan omwonenden; III. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden momenteel echter onvoldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Daarom dienen er bij alle grootschalige ruimtelijke ingrepen (ook, bijvoorbeeld, de aanleg van een snelweg) compensatie- en, indien mogelijk, financiële participatiearrangementen worden aangeboden.

• Drenthe:

• Als in de toekomst nieuwe zoekgebieden voor grootschalige windparken op land – of gebieden voor andere grote ruimtelijke ingrepen – worden aangewezen, betrek bij majeure wijzigingen van het voorgestelde beleid (bijvoorbeeld naar aanleiding van inspraakreacties of aangenomen amendementen) de omwonenden. Dat wil zeggen, leg het gewijzigde plan nogmaals voor een reactie voor aan omwonenden.

• Fryslån:

• Wanneer in de toekomst nieuwe locaties worden aangewezen voor ontwikkeling van windparken, is het aan te raden hierbij in een vroeg stadium burgers en maatschappelijke organisaties te betrekken. Door een goed vormgegeven participatieproces, waar Provinciale Staten de kaders voor vaststellen, kunnen windmolenlocaties worden gezocht die door omwonenden worden geaccepteerd. Daarbij kan een voorbeeld worden genomen aan het proces van Fryslân Foar De Wyn. Bedenk hierbij vooraf hoe wordt omgegaan met het advies dat uit het participatietraject komt. Maak hierover vooraf duidelijke afspraken, leg deze vast en zorg dat ook de provincie zelf zich aan de afspraken houdt.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Ontwikkel een duidelijke visie op de manier waarop duurzame energie idealiter geproduceerd dient te worden. In grote lijnen kan gekozen worden tussen drie varianten: I. laat productie van duurzame energie aan de markt over; II. laat productie van duurzame energie over aan lokale initiatieven die van onderop ontstaan; III. produceer de duurzame energie zelf.
  Vooral tussen variant I en II bestaan mengvormen: een combinatie van een marktpartij met een vorm van financiële participatie door omwonenden. Vooralsnog is weinig bekend over de effecten van de keuze voor een bepaalde variant (of combinatie van varianten) op de kosteneffectiviteit en de acceptatie van wind- en zonneparken. Voor het ontwikkelen van deze visie is het daarom nodig meer onderzoek te doen naar de doelmatigheid van iedere variant en de effecten die dit op de publieke acceptatie heeft. De drie provincies zou een dergelijk onderzoek gezamenlijk kunnen laten uitvoeren.

Efficiëntie beleid Energietransitie

• Drenthe, Fryslån en Groningen:

• Ontwikkel een duidelijke visie op de manier waarop duurzame energie idealiter geproduceerd dient te worden. In grote lijnen kan gekozen worden tussen drie varianten: I. laat productie van duurzame energie aan de markt over; II. laat productie van duurzame energie over aan lokale initiatieven die van onderop ontstaan; III. produceer de duurzame energie zelf.
  Vooral tussen variant I en II bestaan mengvormen: een combinatie van een marktpartij met een vorm van financiële participatie door omwonenden. Vooralsnog is weinig bekend over de effecten van de keuze voor een bepaalde variant (of combinatie van varianten) op de kosteneffectiviteit en de acceptatie van wind- en zonneparken. Voor het ontwikkelen van deze visie is het daarom nodig meer onderzoek te doen naar de doelmatigheid van iedere variant en de effecten die dit op de publieke acceptatie heeft. De drie provincies zou een dergelijk onderzoek gezamenlijk kunnen laten uitvoeren.

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Aanbevolen wordt het College te verzoeken om samen met maatschappelijke partners en medeoverheden een meer integraal kader voor het bereiken van de beoogde energietransitie richting 2030 te ontwikkelen, inclusief doelen, benodigde financiën mijlpalen en tijdpad. De Raad stelt het geactualiseerde kader vast. Onderdeel van dit kader is ook de ontwikkeling van een samenhangende aanpak voor de thema’s die momenteel minder uitgewerkt zijn:

• Schone mobiliteit, o.a. langzaam verkeer, OV en duurzame brandstoffen.
• Circulaire economie, naast afvalscheiding en reductie van restafval ook andere vormen van materiaalreductie en sluiting van kringlopen stimuleren.
• Klimaatadaptatie, zowel gericht op wateroverlast als hitte en droogte binnen bebouwd gebied als in het buitengebied, met aandacht voor bewustwording.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Binnen haar kaderstellende taak wordt de raad aanbevolen om sterker te sturen op hoofdlijnen, via een meer integraal kader en lange termijn stappenplan met mijlpalen en planning.
• De raad wordt aanbevolen om binnen de toekomstige kaderstelling en planuitwerking expliciet aandacht te besteden aan de volgende randvoorwaarden c.q. prioriteiten:

• Verhogen van de netwerk- en energieopslag capaciteit.
• Reserveren van voldoende personele capaciteit en middelen binnen de gemeente om maatschappelijke initiatieven te blijven stimuleren en faciliteren, alsmede om optimaal gebruik te maken van de publieke en private fondsen en programma’s die de komende jaren op provinciaal, nationaal en Europees niveau beschikbaar komen.

Controlerende rol

• De raad wordt aanbevolen bij haar controlerende taak de voortgang meer op hoofdlijnen te monitoren, op basis van een beperkt aantal kernindicatoren die indicatief zijn voor de totale voortgang van de energietransitie, gebaseerd zijn op de subdoelen en relatief eenvoudig zijn te achterhalen (bij voorkeur uit bestaande bronnen). Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan:

• Energietransitie: # reductie energiegebruik in de Noordoostpolder, # duurzaam opgewekte energie.
• Schone mobiliteit: toename aantal elektrische laadpalen en het gebruik daarvan.
• Circulaire economie: % afvalscheiding.
• Klimaatadaptatie: € gemeente uitgaven aan groen in openbare ruimte.
• Sectoraal: € bijdrage vanuit de landbouw en industrie aan projecten gericht op verduurzaming.

Monitoring

• De raad wordt aanbevolen bij haar controlerende taak de voortgang meer op hoofdlijnen te monitoren, op basis van een beperkt aantal kernindicatoren die indicatief zijn voor de totale voortgang van de energietransitie, gebaseerd zijn op de subdoelen en relatief eenvoudig zijn te achterhalen (bij voorkeur uit bestaande bronnen). Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan:

• Energietransitie: # reductie energiegebruik in de Noordoostpolder, # duurzaam opgewekte energie.
• Schone mobiliteit: toename aantal elektrische laadpalen en het gebruik daarvan.
• Circulaire economie: % afvalscheiding.
• Klimaatadaptatie: € gemeente uitgaven aan groen in openbare ruimte.
• Sectoraal: € bijdrage vanuit de landbouw en industrie aan projecten gericht op verduurzaming.

Evaluatie/onderzoek

• Om de noodzakelijke vervolgstappen tot 2030 te optimaliseren, is het van belang niet alleen te kijken naar beleid en resultaten van de eigen gemeente, maar ook te (blijven) leren van anderen, zoals de benchmarkgemeenten. Een nevendoel van dit soort (continue) benchmarking is ook de eigen inzet en resultaten meer te waarderen (trots) en positioneren (zowel richting eigen bevolking als andere samenwerkingspartners en financiers).

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• De raad wordt aanbevolen bij haar controlerende taak de voortgang meer op hoofdlijnen te monitoren, op basis van een beperkt aantal kernindicatoren die indicatief zijn voor de totale voortgang van de energietransitie, gebaseerd zijn op de subdoelen en relatief eenvoudig zijn te achterhalen (bij voorkeur uit bestaande bronnen). Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan:

• Energietransitie: # reductie energiegebruik in de Noordoostpolder, # duurzaam opgewekte energie.
• Schone mobiliteit: toename aantal elektrische laadpalen en het gebruik daarvan.
• Circulaire economie: % afvalscheiding.
• Klimaatadaptatie: € gemeente uitgaven aan groen in openbare ruimte.
• Sectoraal: € bijdrage vanuit de landbouw en industrie aan projecten gericht op verduurzaming.

Organisatie energietransitie

-De raad wordt aanbevolen om binnen de toekomstige kaderstelling en planuitwerking expliciet aandacht te besteden aan de volgende randvoorwaarden c.q. prioriteiten:

• Reserveren van voldoende personele capaciteit en middelen binnen de gemeente om maatschappelijke initiatieven te blijven stimuleren en faciliteren, alsmede om optimaal gebruik te maken van de publieke en private fondsen en programma’s die de komende jaren op provinciaal, nationaal en Europees niveau beschikbaar komen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• De raad wordt aanbevolen om binnen de toekomstige kaderstelling en planuitwerking expliciet aandacht te besteden aan de volgende randvoorwaarden c.q. prioriteiten:

• Verhogen van de netwerk- en energieopslag capaciteit.
• Reserveren van voldoende personele capaciteit en middelen binnen de gemeente om maatschappelijke initiatieven te blijven stimuleren en faciliteren, alsmede om optimaal gebruik te maken van de publieke en private fondsen en programma’s die de komende jaren op provinciaal, nationaal en Europees niveau beschikbaar komen.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Aanbevolen wordt om het College te verzoeken om samen met maatschappelijke partijen en medeoverheden na te gaan of extra energie- en/of milieuwinst te behalen valt, via maatregelen op het vlak van:

• Opschaling van pilots binnen de warmtevisie.
• Energietransitie binnen de land- en tuinbouw.
• Versnelling van de energietransitie op bedrijventerreinen.

Rol inwoners en bedrijven

• Aanbevolen wordt om het College te verzoeken om samen met maatschappelijke partijen en medeoverheden na te gaan of extra energie- en/of milieuwinst te behalen valt, via maatregelen op het vlak van:

• Opschaling van pilots binnen de warmtevisie.
• Energietransitie binnen de land- en tuinbouw.
• Versnelling van de energietransitie op bedrijventerreinen.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

• -De raad wordt aanbevolen om binnen de toekomstige kaderstelling en planuitwerking expliciet aandacht te besteden aan de volgende randvoorwaarden c.q. prioriteiten:

• Verhogen van de netwerk- en energieopslag capaciteit.

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Aanbevolen wordt om het College te verzoeken om samen met maatschappelijke partijen en medeoverheden na te gaan of extra energie- en/of milieuwinst te behalen valt, via maatregelen op het vlak van:

• Opschaling van pilots binnen de warmtevisie.
• Energietransitie binnen de land- en tuinbouw.
• Versnelling van de energietransitie op bedrijventerreinen.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Bepaal de weg richting einddoel en stel tussendoelen op. Dat zorgt ervoor dat de opgave concreet en behapbaar wordt.
• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.
• Stuur zowel op provinciaal niveau als voor de regio’s in de Regionale Energiestrategieën aan op:

• Het zoveel mogelijk hanteren van dezelfde terminologie als het gaat om het formuleren van de ambities ten aanzien van energietransitie. Aansluitend bij Europese en landelijke afspraken gaat het om:

Opwekking hernieuwbare energie (in PJ en als % van het finale gebruik)
Energiebesparing (in PJ en als % van het finale gebruik)
CO₂-reductie (in tonnen)

• Het gebruik van vergelijkbare eenheden en referentiejaren in de te formuleren ambities.
• Gelijke ijkmomenten in de periode tussen 2020 en 2050, bijvoorbeeld elke 5 jaar.
• Pak dit zoveel mogelijk in IPO-verband op.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

• Sluit met de indicator CO₂-uitstoot zoals opgenomen op waarstaatjeprovincie.nl (en de landelijke klimaatmonitor) aan op de in het BBV opgenomen indicatoren.
• Maak interprovinciaal afspraken over het labelen van middelen voor energietransitie, zodat inzichtelijk kan worden gemaakt welke financiële impuls provincies geven aan de energietransitie.

Uitgaven

• Maak interprovinciaal afspraken over het labelen van middelen voor energietransitie, zodat inzichtelijk kan worden gemaakt welke financiële impuls provincies geven aan de energietransitie.

Sturende rol college

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Kaderstellende rol

• Toekomstige energieprogramma’s zullen nog meer een gezamenlijk programma met andere partijen worden dan nu het geval is. Dit heeft gevolgen voor de rol van Provinciale Staten (PS). Daarom geven we de volgende aanbevelingen mee:

• Geef invulling aan uw kaderstellende rol door ambities te formuleren voor zowel korte als lange termijn, met ruimte voor de inbreng van partners in het totstandkomingsproces van deze ambities.
• Geef ruimte aan partners in het netwerk voor de uitvoering; als gevolg van de dynamiek zijn niet alle opties/mogelijkheden op voorhand te voorspellen.
• Pak uw rol als ambassadeur door betrokken te zijn in het gezamenlijke proces.

Controlerende rol

• Toekomstige energieprogramma’s zullen nog meer een gezamenlijk programma met andere partijen worden dan nu het geval is. Dit heeft gevolgen voor de rol van Provinciale Staten (PS). Daarom geven we de volgende aanbevelingen mee:

• Verzeker u, naast de verantwoordingsinformatie die u van Gedeputeerde Staten (GS) ontvangt, via procesinformatie dat het proces goed verloopt.

Monitoring

• Maak gebruik van de landelijke Klimaatmonitor voor het in beeld brengen van effecten.
• Sluit met de indicator CO₂-uitstoot zoals opgenomen op waarstaatjeprovincie.nl (en de landelijke klimaatmonitor) aan op de in het BBV opgenomen indicatoren.
• Stel via het IPO aan BZK voor om twee indicatoren toe te voegen aan de indicatoren die alle provincies gebruiken voor het thema energietransitie, te weten:

• Omvang van finale energiegebruik in TJ en als percentage ten opzichte van het energiegebruik in 1990.
• Omvang van hernieuwbare energie als percentage van het finale energiegebruik.

Evaluatie/onderzoek

• Zet in op een gezamenlijke leeragenda door middel van interprovinciale evaluaties van instrumenten. Zo ontstaat inzicht in de faal- en succesfactoren van provinciale instrumenten voor de energietransitie.

Informatievoorziening sturing

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Informatievoorziening kaderstelling

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Informatievoorziening controle

• Voorzie Provinciale Staten van informatie waaruit de inzet van de provincie en de resultaten daarvan blijkt.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Besparing

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

• Voorzie Provinciale Staten van informatie waaruit de inzet van de provincie en de resultaten daarvan blijkt.

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Reken door wat het ingezette instrumentarium oplevert aan energiebesparing, productie van hernieuwbare energie en CO₂-reductie en/of betrek expert judgement bij aanvang van het (nieuwe) energietransitie programma.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

-

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Vraag GS om bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële consequenties PS tijdig te betrekken en expliciet te communiceren over de te nemen stappen in het proces en de overdenkingen hierover. PS worden zo beter in staat gesteld om hun kaderstellende en controlerende taak uit te voeren.

Controlerende rol

• Vraag GS om bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële consequenties PS tijdig te betrekken en expliciet te communiceren over de te nemen stappen in het proces en de overdenkingen hierover. PS worden zo beter in staat gesteld om hun kaderstellende en controlerende taak uit te voeren.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Vraag GS om bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële consequenties PS tijdig te betrekken en expliciet te communiceren over de te nemen stappen in het proces en de overdenkingen hierover. PS worden zo beter in staat gesteld om hun kaderstellende en controlerende taak uit te voeren.
• Vraag GS om PS te informeren over mogelijke risico’s zodra zij daar wetenschap van krijgen.

Informatievoorziening controle

• Vraag GS om bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële consequenties PS tijdig te betrekken en expliciet te communiceren over de te nemen stappen in het proces en de overdenkingen hierover. PS worden zo beter in staat gesteld om hun kaderstellende en controlerende taak uit te voeren.
• Vraag GS om PS te informeren over mogelijke risico’s zodra zij daar wetenschap van krijgen.

Organisatie energietransitie

• Vraag GS om ervoor te zorgen dat bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële en/of juridische consequenties de risico-inschatting en bewaking van beheersmaatregelen bij een onafhankelijke projectcontroller/afdeling is belegd en deze functie ook als zodanig wordt uitgevoerd.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Vraag GS om ervoor te zorgen dat bij de besluitvorming over unieke, grootschalige projecten met (toekomstige) substantiële financiële en/of juridische consequenties de risico-inschatting en bewaking van beheersmaatregelen bij een onafhankelijke projectcontroller/afdeling is belegd en deze functie ook als zodanig wordt uitgevoerd.

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• GS Overijssel: Breng bij de actualisatie van de Omgevingsvisie de passage ten aanzien van de inpassingsplannen voor windparken in lijn met de wetgeving op dit punt.

Beleid(sdoelen)

• GS Gelderland en Overijssel: Werk het begrip draagvlak uit, passend bij de rol en positie van de provincie om zo bij te dragen aan verwachtingenmanagement.
• GS Overijssel: Breng bij de actualisatie van de Omgevingsvisie de passage ten aanzien van de inpassingsplannen voor windparken in lijn met de wetgeving op dit punt.
• PS Gelderland en Overijssel: Neem in het beleid op hoe u binnen de provinciale bevoegdheden wilt streven naar 50% lokaal eigendom.

Regionale Beleid(svorming)

• GS Gelderland en Overijssel: Neem het voortouw om samen met de RES-partners vast te stellen wat van initiatiefnemers wordt verwacht om draagvlak te verwerven en vergroten voor projecten voor hernieuwbare energie. Doe dit zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk bij de definitieve RES-sen.

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

• GS Gelderland: Geef duidelijkheid over de aangekondigde monitoring van draagvlak.

Evaluatie/onderzoek

• GS Gelderland en Overijssel: Evalueer de inzet van de provincie op het gebied van draagvlak bij inpassingsplannen voor hernieuwbare energie (incl. de fase na oplevering) en benut daarbij ervaringen van andere provincies.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

• GS Gelderland en Overijssel: Neem het voortouw om samen met de RES-partners vast te stellen wat van initiatiefnemers wordt verwacht om draagvlak te verwerven en vergroten voor projecten voor hernieuwbare energie. Doe dit zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk bij de definitieve RES-sen.
• GS Gelderland en Overijssel: Evalueer de inzet van de provincie op het gebied van draagvlak bij inpassingsplannen voor hernieuwbare energie (incl. de fase na oplevering) en benut daarbij ervaringen van andere provincies.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• College: Zorg voor uitwerking van de beleidskeuzes en scenario's waaruit raadsleden kunnen kiezen bij de kaderstelling. Besteed hierbij ook aandacht aan de tussenliggende doelen op weg naar 2030 en 2050. De gemaakte beleidskeuzes zijn op dit moment nog redelijk globaal. De uitwerking van de exacte locatiekeuzes en energievoorzieningen of warmtebronnen moeten nog gemaakt worden. Het is goed om de raad hier al vroeg bij te betrekken en hen via bijvoorbeeld scenarioanalyses ook de kans te geven om echt keuzes te maken.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• College en raad: Zorg dat er de komende tijd genoeg capaciteit (en middelen) beschikbaar blijven voor de interne organisatie om de energietransitie ook in de uitvoering handen en voeten te geven. Het aantrekken en vasthouden van de juiste expertise in een krappe arbeidsmarkt is een aandachtspunt. Het ter beschikking stellen van budget alleen is niet voldoende.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

• College: Zorg dat inwoners en ondernemers meer gebruikmaken van beschikbare subsidies en regelingen voor de energietransitie. Aanvullende investeringen blijven noodzakelijk. De gemeente Ridderkerk streeft er al naar om subsidies en financieringsregelingen voor inwoners en ondernemers te ontsluiten, maar vastgesteld moet worden dat het op dit moment ontbreekt aan een overzicht van in welke mate inwoners en ondernemers hier succesvol gebruik van maken. Dit overzicht geeft weer waar de behoefte ligt en wat er in additionele financiële middelen mogelijk is. Breng dit bijvoorbeeld via een (bewoners)enquête in beeld.

Sturende rol college

• College: Zorg er als college voor dat procesdoelstellingen op termijn vertaald worden in concrete en meetbare indicatoren die systematisch en periodiek kunnen worden gemonitord; kijk daarbij ook of er naast output-indicatoren ook outcome-indicatoren opgesteld kunnen worden. De verzameling cijfers en indicatoren die nu in verschillende stukken naar voren komt, biedt gefragmenteerd inzicht in de voortgang maar toont niet aan of de hoofddoelstelling op het gebied van CO2-reductie dichterbij komt.
• College: Pak meer regie in de samenwerking. De gemeente Ridderkerk zou in de samenwerking nog meer regie mogen pakken bij processen en initiatieven zodat partijen meer snelheid kunnen maken, discussies eerder gevoerd kunnen worden en partijen elkaar in het vervolgtraject beter kunnen vinden. Het zou goed zijn als alle partijen gezamenlijk een duidelijke agenda of routekaart creëren zodat stakeholders weten wanneer zij mee kunnen praten over de energietransitie én hoe zij mee kunnen doen. Voorheen was een vaste ambtenaar bij Ridderkerk aangesteld om contact te houden met alle platforms. Nu is het de betreffende thema-ambtenaar die zaken aandraagt. Hierdoor is de integraliteit in burgerparticipatie versnipperd. Er kan meer aandacht besteed worden aan deze integraliteit.

Kaderstellende rol

• College: Zorg voor uitwerking van de beleidskeuzes en scenario's waaruit raadsleden kunnen kiezen bij de kaderstelling. Besteed hierbij ook aandacht aan de tussenliggende doelen op weg naar 2030 en 2050. De gemaakte beleidskeuzes zijn op dit moment nog redelijk globaal. De uitwerking van de exacte locatiekeuzes en energievoorzieningen of warmtebronnen moeten nog gemaakt worden. Het is goed om de raad hier al vroeg bij te betrekken en hen via bijvoorbeeld scenarioanalyses ook de kans te geven om echt keuzes te maken.
• Raad: Richt de blik meer naar buiten en leer van andere gemeenten en regio’s. Zoals hierboven al genoemd zijn er op verschillende vlakken, zowel in de uitvoering als in de governance, best practices waar de gemeente Ridderkerk van kan leren. Kijk als raad ook of het mogelijk is om experts of ambassadeurs zo nu en dan in te schakelen voor kennissessies om meegenomen te worden op het thema. Er zijn tijdens de interviews voor dit onderzoek al mooie initiatieven en samenwerkingen genoemd, waaronder die met de Erasmus Universiteit. Om goed kaders te kunnen stellen bij dit thema, is een bepaald kennis- en expertiseniveau nodig, maar er zou ook nagedacht kunnen over de Duisenberg Methode waarin specialisatie plaatsvindt binnen de raad op bepaalde thema’s.

Controlerende rol

-

Monitoring

• College: Zorg er als college voor dat procesdoelstellingen op termijn vertaald worden in concrete en meetbare indicatoren die systematisch en periodiek kunnen worden gemonitord; kijk daarbij ook of er naast output-indicatoren ook outcome-indicatoren opgesteld kunnen worden. De verzameling cijfers en indicatoren die nu in verschillende stukken naar voren komt, biedt gefragmenteerd inzicht in de voortgang maar toont niet aan of de hoofddoelstelling op het gebied van CO2-reductie dichterbij komt.
• College: Kijk naar mogelijkheden om een dashboard in te richten dat aansluit op de relevante indicatoren voor Ridderkerk. Op dit moment komen de cijfers over de voortgang binnen via verschillende kanalen en worden ze nog niet actief ontsloten voor de raad. Het zou goed zijn om na te denken over een platform of dashboard waarin dit resoneert.

Evaluatie/onderzoek

• College: Zorg dat inwoners en ondernemers meer gebruikmaken van beschikbare subsidies en regelingen voor de energietransitie. Aanvullende investeringen blijven noodzakelijk. De gemeente Ridderkerk streeft er al naar om subsidies en financieringsregelingen voor inwoners en ondernemers te ontsluiten, maar vastgesteld moet worden dat het op dit moment ontbreekt aan een overzicht van in welke mate inwoners en ondernemers hier succesvol gebruik van maken. Dit overzicht geeft weer waar de behoefte ligt en wat er in additionele financiële middelen mogelijk is. Breng dit bijvoorbeeld via een (bewoners)enquête in beeld.

Informatievoorziening sturing

• College: Zorg dat inwoners en ondernemers meer gebruikmaken van beschikbare subsidies en regelingen voor de energietransitie. Aanvullende investeringen blijven noodzakelijk. De gemeente Ridderkerk streeft er al naar om subsidies en financieringsregelingen voor inwoners en ondernemers te ontsluiten, maar vastgesteld moet worden dat het op dit moment ontbreekt aan een overzicht van in welke mate inwoners en ondernemers hier succesvol gebruik van maken. Dit overzicht geeft weer waar de behoefte ligt en wat er in additionele financiële middelen mogelijk is. Breng dit bijvoorbeeld via een (bewoners)enquête in beeld.

Informatievoorziening kaderstelling

• College: Kijk naar mogelijkheden om een dashboard in te richten dat aansluit op de relevante indicatoren voor Ridderkerk. Op dit moment komen de cijfers over de voortgang binnen via verschillende kanalen en worden ze nog niet actief ontsloten voor de raad. Het zou goed zijn om na te denken over een platform of dashboard waarin dit resoneert.
• College: Betrek de gemeenteraad actief bij het inrichten van de proces- en informatievoorziening, zodat raadsleden mee kunnen bepalen hoe en wanneer ze worden ingelicht over zowel de inhoudelijke taakuitvoering als de voortgang op de doelstellingen en de indicatoren. Zorg dat de P&C-cyclus en de overige informatiestromen op inhoud aan elkaar gerelateerd zijn zodat er samenhang en overzicht in de informatievoorziening ontstaat.

Informatievoorziening controle

• College: Kijk naar mogelijkheden om een dashboard in te richten dat aansluit op de relevante indicatoren voor Ridderkerk. Op dit moment komen de cijfers over de voortgang binnen via verschillende kanalen en worden ze nog niet actief ontsloten voor de raad. Het zou goed zijn om na te denken over een platform of dashboard waarin dit resoneert.
• College: Zorg dat inwoners en ondernemers meer gebruikmaken van beschikbare subsidies en regelingen voor de energietransitie. Aanvullende investeringen blijven noodzakelijk. De gemeente Ridderkerk streeft er al naar om subsidies en financieringsregelingen voor inwoners en ondernemers te ontsluiten, maar vastgesteld moet worden dat het op dit moment ontbreekt aan een overzicht van in welke mate inwoners en ondernemers hier succesvol gebruik van maken. Dit overzicht geeft weer waar de behoefte ligt en wat er in additionele financiële middelen mogelijk is. Breng dit bijvoorbeeld via een (bewoners)enquête in beeld.
• College: Betrek de gemeenteraad actief bij het inrichten van de proces- en informatievoorziening, zodat raadsleden mee kunnen bepalen hoe en wanneer ze worden ingelicht over zowel de inhoudelijke taakuitvoering als de voortgang op de doelstellingen en de indicatoren. Zorg dat de P&C-cyclus en de overige informatiestromen op inhoud aan elkaar gerelateerd zijn zodat er samenhang en overzicht in de informatievoorziening ontstaat.
• College: Zorg dat de informatiebehoefte aan een overkoepelend beeld (over voortgang en resultaten) wordt vervuld. Met name door een toelichting te geven op de indicatoren, cijfers en aantallen. Kortom, reflecteer duidelijk op het gebruik van gekwantificeerde informatie.

Organisatie energietransitie

• College: Pak meer regie in de samenwerking. De gemeente Ridderkerk zou in de samenwerking nog meer regie mogen pakken bij processen en initiatieven zodat partijen meer snelheid kunnen maken, discussies eerder gevoerd kunnen worden en partijen elkaar in het vervolgtraject beter kunnen vinden. Het zou goed zijn als alle partijen gezamenlijk een duidelijke agenda of routekaart creëren zodat stakeholders weten wanneer zij mee kunnen praten over de energietransitie én hoe zij mee kunnen doen. Voorheen was een vaste ambtenaar bij Ridderkerk aangesteld om contact te houden met alle platforms. Nu is het de betreffende thema-ambtenaar die zaken aandraagt. Hierdoor is de integraliteit in burgerparticipatie versnipperd. Er kan meer aandacht besteed worden aan deze integraliteit.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• College en raad: Zorg dat er de komende tijd genoeg capaciteit (en middelen) beschikbaar blijven voor de interne organisatie om de energietransitie ook in de uitvoering handen en voeten te geven. Het aantrekken en vasthouden van de juiste expertise in een krappe arbeidsmarkt is een aandachtspunt. Het ter beschikking stellen van budget alleen is niet voldoende.

Uitvoering energietransitie

• College: Blijf inzetten op het betrekken en bereiken van ondernemers en inwoners. Uit gesprekken komt naar voren dat er nog flink gewerkt moet worden om de inwoners attent te maken op de energietransitie. Gevreesd wordt dat veel Ridderkerkse inwoners (nog) niet weten wat de energietransitie voor hen inhoudt. De gemeente mag hierin wat assertiever communiceren, bemerken respondenten.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• College: Pak meer regie in de samenwerking. De gemeente Ridderkerk zou in de samenwerking nog meer regie mogen pakken bij processen en initiatieven zodat partijen meer snelheid kunnen maken, discussies eerder gevoerd kunnen worden en partijen elkaar in het vervolgtraject beter kunnen vinden. Het zou goed zijn als alle partijen gezamenlijk een duidelijke agenda of routekaart creëren zodat stakeholders weten wanneer zij mee kunnen praten over de energietransitie én hoe zij mee kunnen doen. Voorheen was een vaste ambtenaar bij Ridderkerk aangesteld om contact te houden met alle platforms. Nu is het de betreffende thema-ambtenaar die zaken aandraagt. Hierdoor is de integraliteit in burgerparticipatie versnipperd. Er kan meer aandacht besteed worden aan deze integraliteit.

Rol inwoners en bedrijven

• College: Blijf inzetten op het betrekken en bereiken van ondernemers en inwoners. Uit gesprekken komt naar voren dat er nog flink gewerkt moet worden om de inwoners attent te maken op de energietransitie. Gevreesd wordt dat veel Ridderkerkse inwoners (nog) niet weten wat de energietransitie voor hen inhoudt. De gemeente mag hierin wat assertiever communiceren, bemerken respondenten.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

• College: Zorg dat de informatiebehoefte aan een overkoepelend beeld (over voortgang en resultaten) wordt vervuld. Met name door een toelichting te geven op de indicatoren, cijfers en aantallen. Kortom, reflecteer duidelijk op het gebruik van gekwantificeerde informatie.

Effectiviteit beleid Energietransitie

• College: Zorg er als college voor dat procesdoelstellingen op termijn vertaald worden in concrete en meetbare indicatoren die systematisch en periodiek kunnen worden gemonitord; kijk daarbij ook of er naast output-indicatoren ook outcome-indicatoren opgesteld kunnen worden. De verzameling cijfers en indicatoren die nu in verschillende stukken naar voren komt, biedt gefragmenteerd inzicht in de voortgang maar toont niet aan of de hoofddoelstelling op het gebied van CO2-reductie dichterbij komt.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Handel conform de normen voor governance van verbonden partijen uit het door de raad vastgestelde beleidskader:

• Stel kaderstellende documenten op voor de deelneming in het Warmtebedrijf, zoals een publiek kader, strategie en meerjarig beleidsplan en vertaal het publieke belang naar niet-financiële indicatoren, inclusief streefwaarden.
• Bewaak de gemeentelijke (onder)handelingsruimte door geen nieuwe exit-belemmeringen te creëren, zoals toezeggingen ten aanzien van financiering of aandeelhouderschap van het Warmtebedrijf.

• Ga na in hoeverre de aanbevelingen ook van toepassing zijn bij het beheer van andere verbonden partijen en verwerk de conclusies in het nieuwe beleidskader. Maak hierbij op grond van financiële en beleidsmatige risico’s onderscheid tussen verbonden partijen in regulier of bijzonder beheer.
• Raad: Stel duidelijke eisen aan het college over de actieve informatievoorziening over verbonden partijen en leg deze eveneens vast in het nieuwe beleidskader. Maak hierbij onderscheid tussen verbonden partijen op grond van de financiële en beleidsmatige risico’s.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

• Om de informatievoorziening te verbeteren beveelt de rekenkamer aan om toe te zien op een juiste, volledige en tijdige informatievoorziening aan de raad en volledig transparant te zijn over de risico’s van de deelneming in het Warmtebedrijf:

• Gebruik actuele financiële gegevens ten aanzien van het risico op afwaardering van de boekwaarde van het Warmtebedrijf bij de berekening van het benodigde weerstandsvermogen.

Uitgaven

• Maak de goedkeuring van belangrijke besluiten ten aanzien het Warmtebedrijf, in het bijzonder besluiten die een kapitaalstorting door de gemeente vergen, afhankelijk van de aanwezigheid van:

• Een deugdelijke risicoanalyse en een onafhankelijke financiële en juridische beoordeling.
• Een vergelijking van meerdere alternatieven op duidelijke criteria, waarbij niet gestuurd wordt richting een voorkeursoptie.
• Beheersmaatregelen om de kans en impact van risico’s zo veel mogelijk te beperken.

Sturende rol college

• Reduceer de risico’s ten aanzien van deelneming in het Warmtebedrijf door:

• Conform de eerdere aanbeveling van de rekenkamer als aandeelhouder aan te sturen op afspraken met NUON over afstel van levering van havenwarmte aan Leiden tegen voorwaarden die redelijk en billijk zijn.
• Aan te sturen op afspraken met NUON over uitstel van levering als geen overeenkomst kan worden gesloten over afstel.
• Bij uitstel van levering de bestaande infrastructuur van Uniper te benutten om zo de maatschappelijke kosten te verlagen.
• Voor het overige in de strategische koers voor het Warmtebedrijf het nakomen van bestaande contractuele verplichtingen leidend te laten zijn en geen nieuwe juridische risico’s of afhankelijkheden van derden te creëren.
  '- Handel conform de normen voor governance van verbonden partijen uit het door de raad vastgestelde beleidskader:
• Stel kaderstellende documenten op voor de deelneming in het Warmtebedrijf, zoals een publiek kader, strategie en meerjarig beleidsplan en vertaal het publieke belang naar niet-financiële indicatoren, inclusief streefwaarden.
• Bewaak de gemeentelijke (onder)handelingsruimte door geen nieuwe exit-belemmeringen te creëren, zoals toezeggingen ten aanzien van financiering of aandeelhouderschap van het Warmtebedrijf.

Kaderstellende rol

• Reduceer de risico’s ten aanzien van deelneming in het Warmtebedrijf door:

• Conform de eerdere aanbeveling van de rekenkamer als aandeelhouder aan te sturen op afspraken met NUON over afstel van levering van havenwarmte aan Leiden tegen voorwaarden die redelijk en billijk zijn.
• Aan te sturen op afspraken met NUON over uitstel van levering als geen overeenkomst kan worden gesloten over afstel.
• Bij uitstel van levering de bestaande infrastructuur van Uniper te benutten om zo de maatschappelijke kosten te verlagen.
• Voor het overige in de strategische koers voor het Warmtebedrijf het nakomen van bestaande contractuele verplichtingen leidend te laten zijn en geen nieuwe juridische risico’s of afhankelijkheden van derden te creëren.

• Handel conform de normen voor governance van verbonden partijen uit het door de raad vastgestelde beleidskader:

• Stel kaderstellende documenten op voor de deelneming in het Warmtebedrijf, zoals een publiek kader, strategie en meerjarig beleidsplan en vertaal het publieke belang naar niet-financiële indicatoren, inclusief streefwaarden.
• Bewaak de gemeentelijke (onder)handelingsruimte door geen nieuwe exit-belemmeringen te creëren, zoals toezeggingen ten aanzien van financiering of aandeelhouderschap van het Warmtebedrijf.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Handel conform de normen voor governance van verbonden partijen uit het door de raad vastgestelde beleidskader:

• Voer de vereiste periodieke evaluatie van het Warmtebedrijf uit en evalueer daarbij tevens het functioneren van de governance.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

• Maak de goedkeuring van belangrijke besluiten ten aanzien het Warmtebedrijf, in het bijzonder besluiten die een kapitaalstorting door de gemeente vergen, afhankelijk van de aanwezigheid van:

• Een deugdelijke risicoanalyse en een onafhankelijke financiële en juridische beoordeling.
• Een vergelijking van meerdere alternatieven op duidelijke criteria, waarbij niet gestuurd wordt richting een voorkeursoptie.
• Beheersmaatregelen om de kans en impact van risico’s zo veel mogelijk te beperken.

Informatievoorziening kaderstelling

• Maak de goedkeuring van belangrijke besluiten ten aanzien het Warmtebedrijf, in het bijzonder besluiten die een kapitaalstorting door de gemeente vergen, afhankelijk van de aanwezigheid van:

• Een deugdelijke risicoanalyse en een onafhankelijke financiële en juridische beoordeling.
• Een vergelijking van meerdere alternatieven op duidelijke criteria, waarbij niet gestuurd wordt richting een voorkeursoptie.
• Beheersmaatregelen om de kans en impact van risico’s zo veel mogelijk te beperken.

• Om de informatievoorziening te verbeteren beveelt de rekenkamer aan om toe te zien op een juiste, volledige en tijdige informatievoorziening aan de raad en volledig transparant te zijn over de risico’s van de deelneming in het Warmtebedrijf:

• Informeer de gemeenteraad vooraf over de belangrijkste aspecten van privaatrechtelijke rechtshandelingen ten aanzien van het Warmtebedrijf die de waarde van € 1 mln. te boven gaan of van ingrijpende betekenis zijn voor de deelneming.
• Gebruik actuele financiële gegevens ten aanzien van het risico op afwaardering van de boekwaarde van het Warmtebedrijf bij de berekening van het benodigde weerstandsvermogen.
• Laat een controller de juistheid en volledigheid van de informatievoorziening over het Warmtebedrijf aan de raad toetsen.

• Raad: Stel duidelijke eisen aan het college over de actieve informatievoorziening over verbonden partijen en leg deze eveneens vast in het nieuwe beleidskader. Maak hierbij onderscheid tussen verbonden partijen op grond van de financiële en beleidsmatige risico’s.
• Raad: Volg nauwgezet of de informatievoorziening door het college voldoet aan deze eisen en maak tijdig gebruik van de wettelijke mogelijkheden om informatie te vragen aan het college zodra actieve informatievoorziening door het college over verbonden partijen achterwege blijft.

Informatievoorziening controle

• Om de informatievoorziening te verbeteren beveelt de rekenkamer aan om toe te zien op een juiste, volledige en tijdige informatievoorziening aan de raad en volledig transparant te zijn over de risico’s van de deelneming in het Warmtebedrijf:

• Laat een controller de juistheid en volledigheid van de informatievoorziening over het Warmtebedrijf aan de raad toetsen.

• Raad: Stel duidelijke eisen aan het college over de actieve informatievoorziening over verbonden partijen en leg deze eveneens vast in het nieuwe beleidskader. Maak hierbij onderscheid tussen verbonden partijen op grond van de financiële en beleidsmatige risico’s.
  Raad: Volg nauwgezet of de informatievoorziening door het college voldoet aan deze eisen en maak tijdig gebruik van de wettelijke mogelijkheden om informatie te vragen aan het college zodra actieve informatievoorziening door het college over verbonden partijen achterwege blijft.

Organisatie energietransitie

• Reduceer de risico’s ten aanzien van deelneming in het Warmtebedrijf door:

• Bij uitstel van levering de bestaande infrastructuur van Uniper te benutten om zo de maatschappelijke kosten te verlagen.
• Voor het overige in de strategische koers voor het Warmtebedrijf het nakomen van bestaande contractuele verplichtingen leidend te laten zijn en geen nieuwe juridische risico’s of afhankelijkheden van derden te creëren.
• Een bestendige gedragslijn, waarbij vastgehouden wordt aan de planning en met de directie overeengekomen mijlpalen.
• Bij uitstel van levering van havenwarmte in gesprek te gaan met de gemeenten en bedrijven die de maatschappelijke en commerciële baten van de uitbreiding van het warmtenet naar Leiden genieten, teneinde te komen tot een evenwichtiger verdeling van baten en risico’s.

• Richt duidelijke beheerorganisatie in zoals bij risicovolle gemeentelijke projecten de norm is. Stel daartoe een integraal verantwoordelijke projectmanager en controller aan.
• Maak de goedkeuring van belangrijke besluiten ten aanzien het Warmtebedrijf, in het bijzonder besluiten die een kapitaalstorting door de gemeente vergen, afhankelijk van de aanwezigheid van:

• Beheersmaatregelen om de kans en impact van risico’s zo veel mogelijk te beperken.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Reduceer de risico’s ten aanzien van deelneming in het Warmtebedrijf door:

• Een bestendige gedragslijn, waarbij vastgehouden wordt aan de planning en met de directie overeengekomen mijlpalen.
• Bij uitstel van levering van havenwarmte in gesprek te gaan met de gemeenten en bedrijven die de maatschappelijke en commerciële baten van de uitbreiding van het warmtenet naar Leiden genieten, teneinde te komen tot een evenwichtiger verdeling van baten en risico’s.

• Handel conform de normen voor governance van verbonden partijen uit het door de raad vastgestelde beleidskader:

• Bewaar gepaste afstand tot de deelneming, zodat de directie en Raad van Commissarissen hun verantwoordelijkheid kunnen nemen.

• Houd maandelijkse overlegmomenten tussen de gemeente (als aandeelhouder) en de directie van het Warmtebedrijf waarbij actiepunten en besluiten worden vastgelegd.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

• Reduceer de risico’s ten aanzien van deelneming in het Warmtebedrijf door:

• Bij uitstel van levering de bestaande infrastructuur van Uniper te benutten om zo de maatschappelijke kosten te verlagen.
• Voor het overige in de strategische koers voor het Warmtebedrijf het nakomen van bestaande contractuele verplichtingen leidend te laten zijn en geen nieuwe juridische risico’s of afhankelijkheden van derden te creëren.
• Een bestendige gedragslijn, waarbij vastgehouden wordt aan de planning en met de directie overeengekomen mijlpalen.
• Bij uitstel van levering van havenwarmte in gesprek te gaan met de gemeenten en bedrijven die de maatschappelijke en commerciële baten van de uitbreiding van het warmtenet naar Leiden genieten, teneinde te komen tot een evenwichtiger verdeling van baten en risico’s.

• Richt duidelijke beheerorganisatie in zoals bij risicovolle gemeentelijke projecten de norm is. Stel daartoe een integraal verantwoordelijke projectmanager en controller aan.
• Maak de goedkeuring van belangrijke besluiten ten aanzien het Warmtebedrijf, in het bijzonder besluiten die een kapitaalstorting door de gemeente vergen, afhankelijk van de aanwezigheid van:

• Beheersmaatregelen om de kans en impact van risico’s zo veel mogelijk te beperken.

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• College en raad: Maak duidelijke afspraken over waar de inhoudelijke strategische beleidsontwikkeling plaats kan vinden. Het moet hierbij vooral duidelijk worden in hoeverre inhoudelijke beleidsvorming en doelstelling via de reguliere P&C-cyclus gaan lopen.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• College en raad: Zorg dat er meer capaciteit en budget beschikbaar komt voor de beleidsvorming en de uitvoering.

Begroting/Jaarverslag

• College en raad: Maak duidelijke afspraken over waar de inhoudelijke strategische beleidsontwikkeling plaats kan vinden. Het moet hierbij vooral duidelijk worden in hoeverre inhoudelijke beleidsvorming en doelstelling via de reguliere P&C-cyclus gaan lopen.

Uitgaven

• College en raad: Zorg dat er meer inzicht komt in de doelmatigheid door een overzicht op te stellen voor het klimaatbeleid en de daarmee gemoeide kosten.

Sturende rol college

• College en raad: Maak duidelijke afspraken over waar de inhoudelijke strategische beleidsontwikkeling plaats kan vinden. Het moet hierbij vooral duidelijk worden in hoeverre inhoudelijke beleidsvorming en doelstelling via de reguliere P&C-cyclus gaan lopen.
• College en raad: Zorg dat er meer capaciteit en budget beschikbaar komt voor de beleidsvorming en de uitvoering.
• College: Blijf inzetten op het betrekken en bereiken van inwoners (en ondernemers).

Kaderstellende rol

• College en raad: Maak duidelijke afspraken over waar de inhoudelijke strategische beleidsontwikkeling plaats kan vinden. Het moet hierbij vooral duidelijk worden in hoeverre inhoudelijke beleidsvorming en doelstelling via de reguliere P&C-cyclus gaan lopen.
• College en raad: Zorg dat er meer capaciteit en budget beschikbaar komt voor de beleidsvorming en de uitvoering.
• Raad: Kijk naar mogelijkheden om samen met elkaar (en het college) tot afspraken te komen om (informeel) over kaders en doelen te praten.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• College: Betrek de gemeenteraad actief bij het inrichten van de proces- en informatievoorziening.
• College: Zorg dat de informatiebehoefte aan een overkoepelend beeld (over voortgang en resultaten) wordt vervuld.
• Raad: Ontwikkel een informatieprotocol. Kijk of in samenspraak met het college een protocol opgesteld kan worden waarin vastgelegd wordt welke informatie de raad wil ontvangen en welke informatie het college dient te geven.

Informatievoorziening controle

• College: Betrek de gemeenteraad actief bij het inrichten van de proces- en informatievoorziening.
• College: Zorg dat de informatiebehoefte aan een overkoepelend beeld (over voortgang en resultaten) wordt vervuld.
• Raad: Ontwikkel een informatieprotocol. Kijk of in samenspraak met het college een protocol opgesteld kan worden waarin vastgelegd wordt welke informatie de raad wil ontvangen en welke informatie het college dient te geven.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• College en raad: Zorg dat er meer capaciteit en budget beschikbaar komt voor de beleidsvorming en de uitvoering.

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• College: Blijf inzetten op het betrekken en bereiken van inwoners (en ondernemers).

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

• College en raad: Zorg dat er meer inzicht komt in de doelmatigheid door een overzicht op te stellen voor het klimaatbeleid en de daarmee gemoeide kosten.

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Zorg voor een samenhangende visie en goede onderbouwing van de 50 à 60 projecten in het Uitvoeringsprogramma Energietransitie.
• Formuleer de doelen en prestatie-indicatoren van de projecten helder, eenduidig en toetsbaar (SMART).

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.
• Maak als gemeente richting burgers duidelijk wat de gemeente kan betekenen voor bewonersinitiatieven die zich richten op de energietransitie.

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Monitoring

• Besteed meer aandacht aan monitoring en evaluatie, zodat de doeltreffendheid van de projecten beter inzichtelijk kan worden gemaakt.
• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Evaluatie/onderzoek

• Besteed meer aandacht aan monitoring en evaluatie, zodat de doeltreffendheid van de projecten beter inzichtelijk kan worden gemaakt.
• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Informatievoorziening sturing

• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.
• Stel in samenspraak met de raad/woordvoerders energie vast hoe de informatievoorziening
  van het Uitvoeringsprogramma Energietransitie eruit moet (komen te) zien.

Organisatie energietransitie

• Zorg ervoor dat projectplannen alle benodigde onderdelen bevatten. Pas het gemeentelijk format voor een projectplan toe, of maak een onderbouwde keuze om ervan af te wijken.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Stel vast hoe invulling wordt gegeven aan participatie van burgers in de projecten van het Uitvoeringsprogramma Energietransitie. Verzamel op structurele wijze feedback van burgers.
• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Stel vast hoe invulling wordt gegeven aan participatie van burgers in de projecten van het Uitvoeringsprogramma Energietransitie. Verzamel op structurele wijze feedback van burgers.
• Maak als gemeente richting burgers duidelijk wat de gemeente kan betekenen voor bewonersinitiatieven die zich richten op de energietransitie.

Projecten energietransitie

• Formuleer de doelen en prestatie-indicatoren van de projecten helder, eenduidig en toetsbaar (SMART).
• Zorg ervoor dat projectplannen alle benodigde onderdelen bevatten. Pas het gemeentelijk format voor een projectplan toe, of maak een onderbouwde keuze om ervan af te wijken.
• Benut de informatie uit monitoring en evaluatie voor het bijstellen van de projecten in het uitvoeringsprogramma.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Besteed meer aandacht aan monitoring en evaluatie, zodat de doeltreffendheid van de projecten beter inzichtelijk kan worden gemaakt.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Laat gemeentelijke, regionale en landelijke ambities zoveel mogelijk op elkaar aansluiten. De ambities van de gemeente, van regionale samenwerkingsverbanden, van provincies en van het Rijk verschillen zowel qua timing als qua einddoel. Met name de verschillen met de ambities van de Rijksoverheid hebben negatieve gevolgen voor het behalen en het bekostigen van het einddoel, omdat het Rijk zowel verplichtingen kan opleggen als voor financiële ondersteuning zorgt.

Beleid(sdoelen)

• Laat gemeentelijke, regionale en landelijke ambities zoveel mogelijk op elkaar aansluiten. De ambities van de gemeente, van regionale samenwerkingsverbanden, van provincies en van het Rijk verschillen zowel qua timing als qua einddoel. Met name de verschillen met de ambities van de Rijksoverheid hebben negatieve gevolgen voor het behalen en het bekostigen van het einddoel, omdat het Rijk zowel verplichtingen kan opleggen als voor financiële ondersteuning zorgt.
• Zorg dat de formulering van de ambitie en de manier waarop het verduurzamingsprogramma wordt uitgevoerd goed op elkaar aansluiten. De huidige ambitie is geformuleerd als een resultaatsverplichting. Het uitvoeringsprogramma is daarentegen juist flexibel en procesgericht vormgegeven. Dit zorgt voor een spanningsveld tussen doelen en uitvoering. Beter zou zijn om ofwel de ambitie anders te formuleren ofwel de uitvoering anders vorm te geven.
• Het resultaat van de aanpassing van de ambitie of van de uitvoering moet gedragen worden door college, raad, uitvoeringsorganisatie, woningcorporaties en bedrijven. Beoordeel voorstellen voor nadere invulling in het perspectief van de totale ambitie. Een illustratief voorbeeld in dit verband is de keuze van de gemeenteraad om de hoogte van windmolens te beperken tot 20 meter en om niet in te zetten op het gebruik van, biomassa en zon op water. Dergelijke keuzes kunnen botsen met de verwezenlijking van de totale ambitie. Of dit het geval is, moet naar voren komen uit doorrekeningen van alternatieven voor het gekozen basispad en de bijbehorende risicoanalyses.
• Werk een gedetailleerd pad uit voor de verwezenlijking van de ambities, dat laat zien onder welke voorwaarden verwezenlijking van de ambities haalbaar is. Met dit ‘basispad’ als startpunt kunnen dan ook specifieke risicoanalyses worden uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een afwijking van dit basispad en welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden (en tegen welke kosten) om een dergelijke afwijking te voorkomen. Dit stelt de raad in staat om beslissingen en resultaten te toetsen aan het gestelde einddoel.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Het moet helder zijn dat de beschikbaarstelling van budget weliswaar een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde is voor verwezenlijking van de ambities. Ook andere factoren, zoals de doorlooptijd van projecten en de bijdrage van stakeholders zijn essentieel en kunnen het verwezenlijken van de ambities dwarsbomen.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Werk een gedetailleerd pad uit voor de verwezenlijking van de ambities, dat laat zien onder welke voorwaarden verwezenlijking van de ambities haalbaar is. Met dit ‘basispad’ als startpunt kunnen dan ook specifieke risicoanalyses worden uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een afwijking van dit basispad en welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden (en tegen welke kosten) om een dergelijke afwijking te voorkomen. Dit stelt de raad in staat om beslissingen en resultaten te toetsen aan het gestelde einddoel.

Kaderstellende rol

• Het resultaat van de aanpassing van de ambitie of van de uitvoering moet gedragen worden door college, raad, uitvoeringsorganisatie, woningcorporaties en bedrijven. Beoordeel voorstellen voor nadere invulling in het perspectief van de totale ambitie. Een illustratief voorbeeld in dit verband is de keuze van de gemeenteraad om de hoogte van windmolens te beperken tot 20 meter en om niet in te zetten op het gebruik van, biomassa en zon op water. Dergelijke keuzes kunnen botsen met de verwezenlijking van de totale ambitie. Of dit het geval is, moet naar voren komen uit doorrekeningen van alternatieven voor het gekozen basispad en de bijbehorende risicoanalyses.
• Werk een gedetailleerd pad uit voor de verwezenlijking van de ambities, dat laat zien onder welke voorwaarden verwezenlijking van de ambities haalbaar is. Met dit ‘basispad’ als startpunt kunnen dan ook specifieke risicoanalyses worden uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een afwijking van dit basispad en welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden (en tegen welke kosten) om een dergelijke afwijking te voorkomen. Dit stelt de raad in staat om beslissingen en resultaten te toetsen aan het gestelde einddoel.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Het resultaat van de aanpassing van de ambitie of van de uitvoering moet gedragen worden door college, raad, uitvoeringsorganisatie, woningcorporaties en bedrijven. Beoordeel voorstellen voor nadere invulling in het perspectief van de totale ambitie. Een illustratief voorbeeld in dit verband is de keuze van de gemeenteraad om de hoogte van windmolens te beperken tot 20 meter en om niet in te zetten op het gebruik van, biomassa en zon op water. Dergelijke keuzes kunnen botsen met de verwezenlijking van de totale ambitie. Of dit het geval is, moet naar voren komen uit doorrekeningen van alternatieven voor het gekozen basispad en de bijbehorende risicoanalyses.
• Werk een gedetailleerd pad uit voor de verwezenlijking van de ambities, dat laat zien onder welke voorwaarden verwezenlijking van de ambities haalbaar is. Met dit ‘basispad’ als startpunt kunnen dan ook specifieke risicoanalyses worden uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een afwijking van dit basispad en welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden (en tegen welke kosten) om een dergelijke afwijking te voorkomen. Dit stelt de raad in staat om beslissingen en resultaten te toetsen aan het gestelde einddoel.
• Laat halverwege elke programmaperiode een externe toetsing uitvoeren naar de vormgeving en voortgang van het programma en leg deze voor aan de raad.
• De complexiteit van de opgave in combinatie met een onzekere, snel veranderende omgeving vragen om een periodieke toetsing van doelen en voortgang. Een toetsing halverwege elke programmaperiode sluit het beste aan bij het beschikbaar komen van resultaten en de timing van interne evaluaties. Ook kunnen de uitkomsten van de toets van nut zijn voor zowel de lopende als de toekomstige programmaperiodes.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Laat halverwege elke programmaperiode een externe toetsing uitvoeren naar de vormgeving en voortgang van het programma en leg deze voor aan de raad.
• De complexiteit van de opgave in combinatie met een onzekere, snel veranderende omgeving vragen om een periodieke toetsing van doelen en voortgang. Een toetsing halverwege elke programmaperiode sluit het beste aan bij het beschikbaar komen van resultaten en de timing van interne evaluaties. Ook kunnen de uitkomsten van de toets van nut zijn voor zowel de lopende als de toekomstige programmaperiodes.

Organisatie energietransitie

• Zorg dat de formulering van de ambitie en de manier waarop het verduurzamingsprogramma wordt uitgevoerd goed op elkaar aansluiten. De huidige ambitie is geformuleerd als een resultaatsverplichting. Het uitvoeringsprogramma is daarentegen juist flexibel en procesgericht vormgegeven. Dit zorgt voor een spanningsveld tussen doelen en uitvoering. Beter zou zijn om ofwel de ambitie anders te formuleren ofwel de uitvoering anders vorm te geven.
• Het moet helder zijn dat de beschikbaarstelling van budget weliswaar een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde is voor verwezenlijking van de ambities. Ook andere factoren, zoals de doorlooptijd van projecten en de bijdrage van stakeholders zijn essentieel en kunnen het verwezenlijken van de ambities dwarsbomen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Zorg dat de formulering van de ambitie en de manier waarop het verduurzamingsprogramma wordt uitgevoerd goed op elkaar aansluiten. De huidige ambitie is geformuleerd als een resultaatsverplichting. Het uitvoeringsprogramma is daarentegen juist flexibel en procesgericht vormgegeven. Dit zorgt voor een spanningsveld tussen doelen en uitvoering. Beter zou zijn om ofwel de ambitie anders te formuleren ofwel de uitvoering anders vorm te geven.

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Het moet helder zijn dat de beschikbaarstelling van budget weliswaar een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde is voor verwezenlijking van de ambities. Ook andere factoren, zoals de doorlooptijd van projecten en de bijdrage van stakeholders zijn essentieel en kunnen het verwezenlijken van de ambities dwarsbomen.

Rol inwoners en bedrijven

• Het moet helder zijn dat de beschikbaarstelling van budget weliswaar een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde is voor verwezenlijking van de ambities. Ook andere factoren, zoals de doorlooptijd van projecten en de bijdrage van stakeholders zijn essentieel en kunnen het verwezenlijken van de ambities dwarsbomen.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Werk een gedetailleerd pad uit voor de verwezenlijking van de ambities, dat laat zien onder welke voorwaarden verwezenlijking van de ambities haalbaar is. Met dit ‘basispad’ als startpunt kunnen dan ook specifieke risicoanalyses worden uitgevoerd om inzichtelijk te maken welke ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een afwijking van dit basispad en welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden (en tegen welke kosten) om een dergelijke afwijking te voorkomen. Dit stelt de raad in staat om beslissingen en resultaten te toetsen aan het gestelde einddoel.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

• Maak slim gebruik van het instrumentarium van de Omgevingswet voor het voeren van een deel van het duurzaamheidsbeleid.

Beleid(sdoelen)

• Kom tot een verheldering van het begrip duurzaamheid, operationaliseer dat in thema's en beleg die bij teams in de organisatie.
• Geef het college opdracht om een Veldhovense duurzaamheids- agenda op te stellen en agendeer die periodiek in de raad.
• Maak slim gebruik van het instrumentarium van de Omgevingswet voor het voeren van een deel van het duurzaamheidsbeleid.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Geef het college opdracht om een Veldhovense duurzaamheids- agenda op te stellen en agendeer die periodiek in de raad.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

• Kom tot een verheldering van het begrip duurzaamheid, operationaliseer dat in thema's en beleg die bij teams in de organisatie.
• Versterk de verankering van het duurzaamheidsbeleid in de organisatie en zet daar ook hulpmiddelen voor in.
• Gedacht wordt hierbij aan hulpmiddelen als: een functionaris met coördinerende bevoegdheden op het terrein van
  duurzaamheid (als aanjager voor een cultuuromslag), een stimulerende gemeentelijke duurzaamheidsagenda , accounts in de verschillende teams om duurzaamheid levend te krijgen en te houden. Een bewaker- stimulator-aanspreekpunt per organisatieonderdeel kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Gedacht kan worden aan een werkmodel zoals toegepast bij de 'samenspraakregisseurs'.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Blijf goed gebruik maken van Veldhoven Duurzaam en andere organisaties bij de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Verbreed de inbreng (van met name grootschalige opwek) naar alle onderwerpen die raken aan de energietransitie, waaronder de Transitievisie Warmte.
• Maak bij het opstellen van kaders (zoals KODE) duidelijke principe-afspraken om te voorkomen dat projecten vastlopen zodra ze concreet worden.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Blijf ruimte geven aan initiatieven vanuit de samenleving en benut het vermogen dat in de maatschappij zelf aanwezig is, individueel en via groepen.

• Identificeer groepen en organisaties in de samenleving die mee uitvoering kunnen geven aan de energietransitie, zoals Beepower of WonenLimburg. Beschrijf op welke wijze zij invulling (kunnen) geven aan de doelen van de gemeente. Sommige groepen willen alleen meepraten, anderen ook mee uitvoeren; maak daar onderscheid tussen.
• Beleg met regelmaat een overleg in de samenleving, waarbij burgers en bedrijven elkaar ontmoeten en spreken over de energietransitie in Venray.
• Zet voor het individueel niveau actievere campagnes en communicatietrajecten op. Groene Strijders is hiervoor ingezet, maar dit loopt te kort om daar zinvolle uitspraken over te doen; mogelijk is deze vorm van communicatie nog steeds te passief. Heb hierbij oog voor alle inwoners in de gemeente. Pas de communicatie aan wanneer doelgroepen niet worden bereikt via traditionele informatiebronnen (denk aan jongeren, bijvoorbeeld door het inzetten van lokale influencers of het gebruiken van apps die jongeren aanspreken).
• Schakel ook de actieve groepen en organisaties binnen de gemeente in om individuen te benaderen; actieve informatievoorziening op dorpsniveau is aan te raden. Denk hierbij aan een plek van waaruit energieadvies wordt gegeven, dat bemenst wordt door zowel WonenLimburg als de gemeente (en eventueel anderen). Zorg dat communicatie van die partijen eenduidig is, zodat een eenduidige boodschap bij de burger terecht komt.
• Denk na over het ontwikkelen van een lokaal klimaatakkoord, te sluiten tussen de relevante spelers in de Venrayse samenleving.

• Betrek de maatschappij eerder bij initiatieven die vanuit de gemeente komen, met name wat betreft de opwek van energie.
• Realiseer een betere monitoring, zodat sturing op de transitie beter (gerichter) kan plaatsvinden.
• Communiceer over het voorbeeld dat de gemeente zelf geeft in de energietransitie. Door actiever te communiceren over het beleid en de prestaties van de gemeente kun je bewoners enthousiasmeren.

Kaderstellende rol

• Blijf ruimte geven aan initiatieven vanuit de samenleving en benut het vermogen dat in de maatschappij zelf aanwezig is, individueel en via groepen.

• Identificeer groepen en organisaties in de samenleving die mee uitvoering kunnen geven aan de energietransitie, zoals Beepower of WonenLimburg. Beschrijf op welke wijze zij invulling (kunnen) geven aan de doelen van de gemeente. Sommige groepen willen alleen meepraten, anderen ook mee uitvoeren; maak daar onderscheid tussen.
• Beleg met regelmaat een overleg in de samenleving, waarbij burgers en bedrijven elkaar ontmoeten en spreken over de energietransitie in Venray.
• Zet voor het individueel niveau actievere campagnes en communicatietrajecten op. Groene Strijders is hiervoor ingezet, maar dit loopt te kort om daar zinvolle uitspraken over te doen; mogelijk is deze vorm van communicatie nog steeds te passief. Heb hierbij oog voor alle inwoners in de gemeente. Pas de communicatie aan wanneer doelgroepen niet worden bereikt via traditionele informatiebronnen (denk aan jongeren, bijvoorbeeld door het inzetten van lokale influencers of het gebruiken van apps die jongeren aanspreken).
• Schakel ook de actieve groepen en organisaties binnen de gemeente in om individuen te benaderen; actieve informatievoorziening op dorpsniveau is aan te raden. Denk hierbij aan een plek van waaruit energieadvies wordt gegeven, dat bemenst wordt door zowel WonenLimburg als de gemeente (en eventueel anderen). Zorg dat communicatie van die partijen eenduidig is, zodat een eenduidige boodschap bij de burger terecht komt.
• Denk na over het ontwikkelen van een lokaal klimaatakkoord, te sluiten tussen de relevante spelers in de Venrayse samenleving.

• Betrek de maatschappij eerder bij initiatieven die vanuit de gemeente komen, met name wat betreft de opwek van energie.
• Realiseer een betere monitoring, zodat sturing op de transitie beter (gerichter) kan plaatsvinden.
• Verbreed de inbreng (van met name grootschalige opwek) naar alle onderwerpen die raken aan de energietransitie, waaronder de Transitievisie Warmte.
• De Gemeenteraad vertegenwoordigt de samenleving; benut als Gemeenteraad dan ook de binding met de samenleving om zaken in gang te zetten met betrekking tot de energietransitie.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Realiseer een betere monitoring, zodat sturing op de transitie beter (gerichter) kan plaatsvinden.

Evaluatie/onderzoek

• Zorg voor een zorgvuldige evaluatie van het Kader voor Opwekking Duurzame Energie.

Informatievoorziening sturing

• Realiseer een betere monitoring, zodat sturing op de transitie beter (gerichter) kan plaatsvinden.

Informatievoorziening kaderstelling

• Zorg voor een betere terugkoppeling van omgevingsdialogen; de Raad kan ook zélf betrokken zijn bij (en deelnemen aan) dergelijke dialogen.
• Net als veel andere dossiers, is ook het energiedossier complex. Organiseer in de Gemeenteraad voldoende kennis om een goede inhoudelijke inbreng in dit dossier te kunnen hebben.
• Bespreek met het College op welke manier de informatievoorziening verder verbeterd kan worden.

Informatievoorziening controle

• Realiseer een betere monitoring, zodat sturing op de transitie beter (gerichter) kan plaatsvinden.
• Zorg voor een betere terugkoppeling van omgevingsdialogen; de Raad kan ook zélf betrokken zijn bij (en deelnemen aan) dergelijke dialogen.
• Net als veel andere dossiers, is ook het energiedossier complex. Organiseer in de Gemeenteraad voldoende kennis om een goede inhoudelijke inbreng in dit dossier te kunnen hebben.
• Bespreek met het College op welke manier de informatievoorziening verder verbeterd kan worden.

Organisatie energietransitie

• Coöperaties zullen een belangrijke rol gaan spelen in de energietransitie; bedenk hoe de gemeente haar rol inkleedt ten aanzien van coöperaties.
• Laat de beleidsuitvoering niet afhangen van beschikbare Rijksmiddelen.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Realiseer meer handen ‘in het veld’, dus als de formatie onder Venray Vergroent uitbreidt, dan zijn aanjagers nodig én handhavers (die toezicht houden op EML-regelgeving) nodig. Realiseer dit zelf, en via coöperaties of andere groepen.

Uitvoering energietransitie

• Laat de beleidsuitvoering niet afhangen van beschikbare Rijksmiddelen.
• Betrek allerlei vormen van energietechnologie in de uitvoering van het beleid.

Opwek

• Betrek de maatschappij eerder bij initiatieven die vanuit de gemeente komen, met name wat betreft de opwek van energie.
• Verbreed de inbreng (van met name grootschalige opwek) naar alle onderwerpen die raken aan de energietransitie, waaronder de Transitievisie Warmte.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

• Coöperaties zullen een belangrijke rol gaan spelen in de energietransitie; bedenk hoe de gemeente haar rol inkleedt ten aanzien van coöperaties.

Rol inwoners en bedrijven

• Blijf ruimte geven aan initiatieven vanuit de samenleving en benut het vermogen dat in de maatschappij zelf aanwezig is, individueel en via groepen.

• Identificeer groepen en organisaties in de samenleving die mee uitvoering kunnen geven aan de energietransitie, zoals Beepower of WonenLimburg. Beschrijf op welke wijze zij invulling (kunnen) geven aan de doelen van de gemeente. Sommige groepen willen alleen meepraten, anderen ook mee uitvoeren; maak daar onderscheid tussen.
• Beleg met regelmaat een overleg in de samenleving, waarbij burgers en bedrijven elkaar ontmoeten en spreken over de energietransitie in Venray.
• Zet voor het individueel niveau actievere campagnes en communicatietrajecten op. Groene Strijders is hiervoor ingezet, maar dit loopt te kort om daar zinvolle uitspraken over te doen; mogelijk is deze vorm van communicatie nog steeds te passief. Heb hierbij oog voor alle inwoners in de gemeente. Pas de communicatie aan wanneer doelgroepen niet worden bereikt via traditionele informatiebronnen (denk aan jongeren, bijvoorbeeld door het inzetten van lokale influencers of het gebruiken van apps die jongeren aanspreken).
• Schakel ook de actieve groepen en organisaties binnen de gemeente in om individuen te benaderen; actieve informatievoorziening op dorpsniveau is aan te raden. Denk hierbij aan een plek van waaruit energieadvies wordt gegeven, dat bemenst wordt door zowel WonenLimburg als de gemeente (en eventueel anderen). Zorg dat communicatie van die partijen eenduidig is, zodat een eenduidige boodschap bij de burger terecht komt.
• Denk na over het ontwikkelen van een lokaal klimaatakkoord, te sluiten tussen de relevante spelers in de Venrayse samenleving.

• Betrek de maatschappij eerder bij initiatieven die vanuit de gemeente komen, met name wat betreft de opwek van energie.
• Communiceer over het voorbeeld dat de gemeente zelf geeft in de energietransitie. Door actiever te communiceren over het beleid en de prestaties van de gemeente kun je bewoners enthousiasmeren.
• De Gemeenteraad vertegenwoordigt de samenleving; benut als Gemeenteraad dan ook de binding met de samenleving om zaken in gang te zetten met betrekking tot de energietransitie.

Projecten energietransitie

• Maak bij het opstellen van kaders (zoals KODE) duidelijke principe-afspraken om te voorkomen dat projecten vastlopen zodra ze concreet worden.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Kies voor focus op terreinen waar gemeentelijk beleid substantieel toegevoegde waarde heeft. Als middelgrote gemeente kan je niet op alle terreinen een voortrekkersrol spelen. Richt je op de onderdelen waar je een substantiële toegevoegde waarde hebt als gemeente. Bouw daarbij voort op eerdere successen. Denk onder andere aan de voorbeeldrol met betrekking tot gemeentelijk vastgoed en de interne organisatie en aan de voortrekkersrol van Wageningen met betrekking tot de ontwikkeling van aardgasvrije wijken en bedrijventerreinen en de voedselketen.
• Probeer bij vormgeving en uitvoering van het klimaatbeleid waar mogelijk nog meer gebruik te maken van Wageningen als kennisstad. Wageningse burgers, bedrijven en instellingen worden al betrokken bij de vormgeving en uitvoering van klimaatbeleid, maar van hun potentie zou nog meer gebruik kunnen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan WUR-studenten, die een aanzienlijk deel van de bevolking uitmaken, en aan wie gevraagd zou kunnen worden op de een of andere manier een bijdrage te leveren aan innovatieve klimaatprojecten.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Maak voldoende middelen vrij en kies voor langetermijnfinanciering om ambitieus beleid te kunnen realiseren. De ambitieuze doelstelling van de gemeente Wageningen vergt voldoende middelen en langetermijnfinanciering voor het brede klimaatbeleid. Dit betekent niet alleen voldoende specifieke middelen binnen het programma milieu/klimaat, maar ook voldoende middelen voor andere beleidsterreinen met klimaatrelevantie, inclusief de gemeentelijke organisatie zelf (bijvoorbeeld gebouwen en wagenpark). Ook in tijden van bezuinigingen betekent dat het maken van heldere keuzes.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Verbeter de kaderstellende en controlerende rol van de raad door jaarlijks te rapporteren over resultaten en beleidsopties in het brede klimaatbeleid en door over te stappen op de elders gangbare gebiedsbenadering. Een dergelijke jaarlijkse rapportage zou inzicht moeten geven in de resultaten van het door Wageningen gevoerde beleid en welke extra beleidsmaatregelen en middelen nodig zouden zijn om de doelstelling ‘klimaatneutraal in 2030’ te realiseren en zou alle relevante beleidsterreinen, dus meer dan verantwoording over het begrotingshoofdstuk, moeten beslaan. Een thematische indeling zoals van dit onderzoeksrapport zou daarbij bijvoorbeeld als kapstok kunnen dienen. Door over te stappen op de elders gebruikelijke gebiedsbenadering wordt de vergelijkbaarheid van de resultaten van het Wageningse klimaatbeleid met dat van andere gemeenten aanzienlijk vergroot.

Controlerende rol

• Verbeter de kaderstellende en controlerende rol van de raad door jaarlijks te rapporteren over resultaten en beleidsopties in het brede klimaatbeleid en door over te stappen op de elders gangbare gebiedsbenadering. Een dergelijke jaarlijkse rapportage zou inzicht moeten geven in de resultaten van het door Wageningen gevoerde beleid en welke extra beleidsmaatregelen en middelen nodig zouden zijn om de doelstelling ‘klimaatneutraal in 2030’ te realiseren en zou alle relevante beleidsterreinen, dus meer dan verantwoording over het begrotingshoofdstuk, moeten beslaan. Een thematische indeling zoals van dit onderzoeksrapport zou daarbij bijvoorbeeld als kapstok kunnen dienen. Door over te stappen op de elders gebruikelijke gebiedsbenadering wordt de vergelijkbaarheid van de resultaten van het Wageningse klimaatbeleid met dat van andere gemeenten aanzienlijk vergroot.

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• Verbeter de kaderstellende en controlerende rol van de raad door jaarlijks te rapporteren over resultaten en beleidsopties in het brede klimaatbeleid en door over te stappen op de elders gangbare gebiedsbenadering. Een dergelijke jaarlijkse rapportage zou inzicht moeten geven in de resultaten van het door Wageningen gevoerde beleid en welke extra beleidsmaatregelen en middelen nodig zouden zijn om de doelstelling ‘klimaatneutraal in 2030’ te realiseren en zou alle relevante beleidsterreinen, dus meer dan verantwoording over het begrotingshoofdstuk, moeten beslaan. Een thematische indeling zoals van dit onderzoeksrapport zou daarbij bijvoorbeeld als kapstok kunnen dienen. Door over te stappen op de elders gebruikelijke gebiedsbenadering wordt de vergelijkbaarheid van de resultaten van het Wageningse klimaatbeleid met dat van andere gemeenten aanzienlijk vergroot.

Informatievoorziening controle

• Verbeter de kaderstellende en controlerende rol van de raad door jaarlijks te rapporteren over resultaten en beleidsopties in het brede klimaatbeleid en door over te stappen op de elders gangbare gebiedsbenadering. Een dergelijke jaarlijkse rapportage zou inzicht moeten geven in de resultaten van het door Wageningen gevoerde beleid en welke extra beleidsmaatregelen en middelen nodig zouden zijn om de doelstelling ‘klimaatneutraal in 2030’ te realiseren en zou alle relevante beleidsterreinen, dus meer dan verantwoording over het begrotingshoofdstuk, moeten beslaan. Een thematische indeling zoals van dit onderzoeksrapport zou daarbij bijvoorbeeld als kapstok kunnen dienen. Door over te stappen op de elders gebruikelijke gebiedsbenadering wordt de vergelijkbaarheid van de resultaten van het Wageningse klimaatbeleid met dat van andere gemeenten aanzienlijk vergroot.

Organisatie energietransitie

• Probeer bij vormgeving en uitvoering van het klimaatbeleid waar mogelijk nog meer gebruik te maken van Wageningen als kennisstad. Wageningse burgers, bedrijven en instellingen worden al betrokken bij de vormgeving en uitvoering van klimaatbeleid, maar van hun potentie zou nog meer gebruik kunnen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan WUR-studenten, die een aanzienlijk deel van de bevolking uitmaken, en aan wie gevraagd zou kunnen worden op de een of andere manier een bijdrage te leveren aan innovatieve klimaatprojecten.P26

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Probeer bij vormgeving en uitvoering van het klimaatbeleid waar mogelijk nog meer gebruik te maken van Wageningen als kennisstad. Wageningse burgers, bedrijven en instellingen worden al betrokken bij de vormgeving en uitvoering van klimaatbeleid, maar van hun potentie zou nog meer gebruik kunnen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan WUR-studenten, die een aanzienlijk deel van de bevolking uitmaken, en aan wie gevraagd zou kunnen worden op de een of andere manier een bijdrage te leveren aan innovatieve klimaatprojecten.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Probeer bij vormgeving en uitvoering van het klimaatbeleid waar mogelijk nog meer gebruik te maken van Wageningen als kennisstad. Wageningse burgers, bedrijven en instellingen worden al betrokken bij de vormgeving en uitvoering van klimaatbeleid, maar van hun potentie zou nog meer gebruik kunnen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan WUR-studenten, die een aanzienlijk deel van de bevolking uitmaken, en aan wie gevraagd zou kunnen worden op de een of andere manier een bijdrage te leveren aan innovatieve klimaatprojecten.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Zoetermeer:

• Een hogere trede op de participatieladder is geen doel op zich. Belangrijk is vooral het doel dat met participatie wordt beoogd. Zorg daarom voor een helder doel zodat aan de voorkant van een participatietraject helder is welke (groepen) belanghebbenden benaderd moeten worden. Denk aan: inwoners (ook van naastgelegen gemeenten in geval van projecten in de nabijheid van gemeentegrenzen, bedrijven etc. Een helder doel geeft ook richting aan welke werkvormen passend zijn om de motivatie en de kennis van belanghebbenden optimaal te benutten.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• Voorschoten, Oegstgeest, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg:

• Verzoek uw college van burgemeester en wethouders om de participatietrajecten van toekomstige regionale energiestrategieën zorgvuldiger uit te voeren en voldoende te bemensen (kwantitatief en kwalitatief). Als de gemeente hiertoe niet in staat is, is het beter om géén participatietraject te starten.

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

• Voorschoten, Oegstgeest, Wassenaar, Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer:

• Verzoek uw college van burgemeester en wethouders om het participatietraject van toekomstige regionale energiestrategieën te evalueren, daarbij gebruik te maken van de enquêtevragen uit het rekenkameronderzoek (voor de vergelijkbaarheid), en de resultaten ervan te delen met de gemeenteraad.

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Voorschoten, Oegstgeest, Wassenaar, Zoetermeer en Leidschendam-Voorburg:

• Verzoek uw college van burgemeester en wethouders om het participatietraject van toekomstige regionale energiestrategieën te evalueren, daarbij gebruik te maken van de enquêtevragen uit het rekenkameronderzoek (voor de vergelijkbaarheid), en de resultaten ervan te delen met de gemeenteraad.

• Zoetermeer:

• Koppel na afloop terug, zowel aan belanghebbenden als aan raad. Het gaat daarbij niet om alleen het verslag van de bijeenkomst, maar vooral ook om een terugkoppeling van de verwerking van de input die belanghebbenden hebben gegeven. Dat betekent ook dat het uiteindelijke product goed toegankelijk moet zijn voor alle belanghebbenden.

Organisatie energietransitie

• Zoetermeer:

• Een hogere trede op de participatieladder is geen doel op zich. Belangrijk is vooral het doel dat met participatie wordt beoogd. Zorg daarom voor een helder doel zodat aan de voorkant van een participatietraject helder is welke (groepen) belanghebbenden benaderd moeten worden. Denk aan: inwoners (ook van naastgelegen gemeenten in geval van projecten in de nabijheid van gemeentegrenzen, bedrijven etc. Een helder doel geeft ook richting aan welke werkvormen passend zijn om de motivatie en de kennis van belanghebbenden optimaal te benutten.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Voorschoten, Oegstgeest, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg:

• Verzoek uw college van burgemeester en wethouders om de participatietrajecten van toekomstige regionale energiestrategieën zorgvuldiger uit te voeren en voldoende te bemensen (kwantitatief en kwalitatief). Als de gemeente hiertoe niet in staat is, is het beter om géén participatietraject te starten.

Uitvoering energietransitie

• Zoetermeer:

• Maak goed gebruik van het landelijke ondersteuningsprogramma van de Participatiecoalitie en kijk ook naar andere gemeenten. In Wassenaar bijvoorbeeld wordt gewerkt met een ‘Klimaattafel’, waar experts en inwoners periodiek bij elkaar komen. In Leidschendam-Voorburg zijn thematische werkgroepen waaraan belanghebbenden deelnemen. Oegstgeest organiseerde aparte webinars voor verschillende typen belanghebbenden.
• Maak helder wat de verwachtingen en mogelijkheden zijn richting belanghebbenden, welke ruimte zij hebben om keuzes te maken en wat hierop aansluitend hun handelingsperspectief is.
• Koppel na afloop terug, zowel aan belanghebbenden als aan raad. Het gaat daarbij niet om alleen het verslag van de bijeenkomst, maar vooral ook om een terugkoppeling van de verwerking van de input die belanghebbenden hebben gegeven. Dat betekent ook dat het uiteindelijke product goed toegankelijk moet zijn voor alle belanghebbenden.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Voorschoten, Oegstgeest, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg:

• Verzoek uw college van burgemeester en wethouders om in participatietrajecten van toekomstige regionale energiestrategieën mensen uit buurgemeenten te betrekken als hun belangen een rol spelen (zoals bij windmolens langs een gemeentegrens).

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Met het overgaan van het programma Energieneutraal in het programma Klimaat- en Energieneutraliteit bestaat er het risico dat de ambitie energieneutraal verwaterd. Stel daarom goede subdoelen vast voor het thema energieneutraliteit en blijf hierover rapporteren. Indien wordt gekozen om de ambitie los te laten of te vertragen, dan is daarvoor een besluit van het AB benodigd.
• Vraag het DB om meer aandacht in het beleid voor het energiegebruik. Het ligt in de lijn van verwachting dat de energievraag van het waterschap verder zal toenemen.
• Vraag het DB om bij het opstellen van nieuw beleid de verwachte energievraag in de toekomst mee te nemen.
• Stel nieuwe, goed onderbouwde doelen en verwachtingen vast voor energiebesparing.
• Vraag het DB om meer in te zetten op innovatieve technieken en denk na hoe dit te borgen in de organisatie.
• Vraag aan het DB om bij nieuwe beleidsprogramma’s de kaders te expliciteren in het besluitvormingsproces. Dit helpt bij het uitvoeren van je kaderstellende rol. Zie voor een voorbeeld hoe dit zou kunnen de startnotitie van het beleidskader Duurzaam Doen van het Waterschap Drents Overijsselse Delta.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• Voor het opstellen van doeltreffend beleid is een uitvoerend budget benodigd. In het huidige programma is dit goed geregeld. Geadviseerd wordt om zo een budget ook voor nieuwe programma’s te behouden.
• Vraag aan het DB om bij budget- en kredietaanvragen concrete en duidelijke onderbouwing van deze budgetten aan te leveren.

Begroting/Jaarverslag

• Begin op tijd met het vaststellen van nieuwe investeringsbeslissingen voor 2030. De gemiddelde doorlooptijd voor de ontwikkeling van een zonneveld is meer dan twee jaar, de ontwikkeltijden voor windprojecten zijn minimaal vijf jaar. Indien WSRL met windenergie nog een bijdrage aan de ambitie wil leveren resteert er nog maximaal drie jaar om concrete projecten op te starten.

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

• Met het overgaan van het programma Energieneutraal in het programma Klimaat- en Energieneutraliteit bestaat er het risico dat de ambitie energieneutraal verwaterd. Stel daarom goede subdoelen vast voor het thema energieneutraliteit en blijf hierover rapporteren. Indien wordt gekozen om de ambitie los te laten of te vertragen, dan is daarvoor een besluit van het AB benodigd.
• Vraag het DB om meer aandacht in het beleid voor het energiegebruik. Het ligt in de lijn van verwachting dat de energievraag van het waterschap verder zal toenemen.
• Vraag het DB om bij het opstellen van nieuw beleid de verwachte energievraag in de toekomst mee te nemen.
  -Stel nieuwe, goed onderbouwde doelen en verwachtingen vast voor energiebesparing.
• Vraag aan het DB om bij nieuwe beleidsprogramma’s de kaders te expliciteren in het besluitvormingsproces. Dit helpt bij het uitvoeren van je kaderstellende rol. Zie voor een voorbeeld hoe dit zou kunnen de startnotitie van het beleidskader Duurzaam Doen van het Waterschap Drents Overijsselse Delta.

Controlerende rol

-

Monitoring

• Vraag om betere monitoring omtrent het energieverbruik, en duidelijke rapportages hierover.

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

• Vraag het DB om meer in te zetten op innovatieve technieken en denk na hoe dit te borgen in de organisatie.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Zorg ervoor dat kredietaanvragen eenduidig alle aspecten van de aanvraag invullen. Toets als organisatie ook op deze eenvormigheid.

Opwek

• Begin op tijd met het vaststellen van nieuwe investeringsbeslissingen voor 2030. De gemiddelde doorlooptijd voor de ontwikkeling van een zonneveld is meer dan twee jaar, de ontwikkeltijden voor windprojecten zijn minimaal vijf jaar. Indien WSRL met windenergie nog een bijdrage aan de ambitie wil leveren resteert er nog maximaal drie jaar om concrete projecten op te starten.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Maak vanuit de opdrachtgevende rol met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heldere aanvullende afspraken over verantwoordingsinformatie die beter aansluit op de doelen in het Zaanse Klimaatakkoord 2.0 en op de wetgeving. Maak hiervoor een geactualiseerd en geconcretiseerd plan van aanpak en leg de afspraken vast in de jaarlijkse uitvoeringsovereenkomst.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

• De gemeente Zaanstad zou zich als opdrachtgever meer moeten richten op een stevige sturing op de opdracht en beoordelen of en hoe eventueel moet worden bijgestuurd. Als opdrachtgever wil de gemeente zoveel mogelijk concrete resultaten behalen, binnen een bepaalde termijn en met een afgesproken budget.

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

• De gemeente Zaanstad zou zich als opdrachtgever meer moeten richten op een stevige sturing op de opdracht en beoordelen of en hoe eventueel moet worden bijgestuurd. Als opdrachtgever wil de gemeente zoveel mogelijk concrete resultaten behalen, binnen een bepaalde termijn en met een afgesproken budget.

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

• Het college moet zorgen voor betere en meer inzichtelijke informatie aan de gemeenteraad over de resultaten van de energiebesparingsplicht, zodat de gemeenteraad haar controlerende taak beter kan invullen.
• Maak vanuit de opdrachtgevende rol met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heldere aanvullende afspraken over verantwoordingsinformatie die beter aansluit op de doelen in het Zaanse Klimaatakkoord 2.0 en op de wetgeving. Maak hiervoor een geactualiseerd en geconcretiseerd plan van aanpak en leg de afspraken vast in de jaarlijkse uitvoeringsovereenkomst.

Evaluatie/onderzoek

• Het college moet zorgen voor betere en meer inzichtelijke informatie aan de gemeenteraad over de resultaten van de energiebesparingsplicht, zodat de gemeenteraad haar controlerende taak beter kan invullen.
• Maak vanuit de opdrachtgevende rol met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heldere aanvullende afspraken over verantwoordingsinformatie die beter aansluit op de doelen in het Zaanse Klimaatakkoord 2.0 en op de wetgeving. Maak hiervoor een geactualiseerd en geconcretiseerd plan van aanpak en leg de afspraken vast in de jaarlijkse uitvoeringsovereenkomst.

Informatievoorziening sturing

• Maak vanuit de opdrachtgevende rol met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heldere aanvullende afspraken over verantwoordingsinformatie die beter aansluit op de doelen in het Zaanse Klimaatakkoord 2.0 en op de wetgeving. Maak hiervoor een geactualiseerd en geconcretiseerd plan van aanpak en leg de afspraken vast in de jaarlijkse uitvoeringsovereenkomst.

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Maak vanuit de opdrachtgevende rol met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heldere aanvullende afspraken over verantwoordingsinformatie die beter aansluit op de doelen in het Zaanse Klimaatakkoord 2.0 en op de wetgeving. Maak hiervoor een geactualiseerd en geconcretiseerd plan van aanpak en leg de afspraken vast in de jaarlijkse uitvoeringsovereenkomst.
• Het college moet zorgen voor betere en meer inzichtelijke informatie aan de gemeenteraad over de resultaten van de energiebesparingsplicht, zodat de gemeenteraad haar controlerende taak beter kan invullen.

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Warmtenetwerk Zaanstad is gestart met de verwachting dat het na de eerste fase zou worden uitgebreid. Dat vereist dat er ook aan een toekomstvisie wordt gewerkt. Het belang van een dergelijke toekomsvisie is toegenomen nu onlangs is besloten dat er mogelijk een nieuwe aanbieder van warmtenetten in Zaanstad zal komen. Naast een toekomstvisie is het ook verstandig om tegelijkertijd na te denken over hoe een exitstrategie, die nog niet is vastgesteld, eruit zou kunnen zien. En om dit vast te leggen.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

• Warmtenetwerk Zaanstad is een innovatief en vooruitstrevend project. Hoe positief de verwachtingen ook waren, bij zo'n nieuw project zullen er ook altijd ontwikkelingen zijn die het succes negatief kunnen beïnvloeden. Tegenvallende resultaten vormen een risico voor zowel de realisatie van beleidsdoelstellingen als het financiële belang van de gemeente in de deelneming. Om deze te beheersen is een stevig(er) en integraal risicomanagement van de gemeente vereist.

Sturende rol college

• Zorg altijd voor een goede borging van het publiek belang. Een gemeente richt nooit zomaar een verbonden partij op. Er moet altijd een publiek belang mee zijn gediend. Het is echter niet voldoende om hier alleen aandacht voor te hebben bij de besluitvorming tot oprichting. In nadere afspraken die rond en met de verbonden partij worden gemaakt is het belangrijk dat het publiek belang wordt verankerd.
• We raden het college aan om met Warmtenetwerk Zaanstad nieuwe afspraken te maken over de inhoud van de operationele businessplannen en de jaarrekening van Warmtenetwerk Zaanstad om de PDCA-cyclus beter te kunnen invullen. Let er daarbij op dat naast financiële informatie ook niet-financiële informatie wordt opgenomen. Die informatie kan worden gebruikt om te bepalen hoe Warmtenetwerk Zaanstad bijdraagt aan de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente Zaanstad om klimaatneutraal te zijn tussen 2030 en 2040.
• We adviseren het college om zijn regierol in de energietransitie te verstevigen. Niet omdat Warmtenetwerk Zaanstad zelf nu vraagt om stevige regie, maar omdat de context waarbinnen Warmtenetwerk Zaanstad succesvol kan zijn, vraagt om een stevigere regierol van de gemeente. Ook staan andere ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie niet stil. Dat maakt dat een warmtenet niet in alle gevallen de beste keuze is om van het gas af te gaan. Ook bij het maken van de juiste keuze voor buurten is het belangrijk dat de gemeente regie voert.

Kaderstellende rol

• Maak de rol van de gemeenteraad bij oprichting verbonden partijen expliciet. Voor de oprichting van een privaatrechtelijke verbonden partij moet de gemeenteraad op grond van de Gemeentewet de mogelijkheid krijgen om wensen en bedenkingen te kunnen uiten. Dit is voor de raad hét moment om zijn mening kenbaar te maken en ook om afspraken vast te leggen over hoe de raad in de toekomst over de deelneming wil worden geïnformeerd. In het onderzoek constateren we dat er geen wensen en bedenkingen procedure is vastgelegd. Daardoor is de procedure niet helemaal helder en goed navolgbaar verlopen. Het is daarom belangrijk om een vaste procedure op te stellen voor het uiten van wensen en bedenkingen door de gemeenteraad bij het oprichten van een privaatrechtelijke verbonden partij.

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

• We raden het college aan om de gemeenteraad meer bruikbare informatie over Warmtenetwerk Zaanstad te geven, zodat het voor de raad duidelijker wordt welke resultaten worden bereikt en welke risico's de gemeente loopt met de deelneming.

Informatievoorziening controle

• We raden het college aan om de gemeenteraad meer bruikbare informatie over Warmtenetwerk Zaanstad te geven, zodat het voor de raad duidelijker wordt welke resultaten worden bereikt en welke risico's de gemeente loopt met de deelneming.

Organisatie energietransitie

• Zorg altijd voor een goede borging van het publiek belang. Een gemeente richt nooit zomaar een verbonden partij op. Er moet altijd een publiek belang mee zijn gediend. Het is echter niet voldoende om hier alleen aandacht voor te hebben bij de besluitvorming tot oprichting. In nadere afspraken die rond en met de verbonden partij worden gemaakt is het belangrijk dat het publiek belang wordt verankerd.
• Pas de Nota Verbonden Partijen meer systematisch toe volgens het ‘pas toe, of leg uit-principe’. De Nota Verbonden Partijen is een belangrijk document op basis waarvan de gemeente grip kan houden op verbonden partijen. Maar om van betekenis te kunnen zijn, is het belangrijk dat dit document op systematische wijze wordt toegepast. Anders blijft het vooral geduldig papier.
• We raden het college aan om met Warmtenetwerk Zaanstad nieuwe afspraken te maken over de inhoud van de operationele businessplannen en de jaarrekening van Warmtenetwerk Zaanstad om de PDCA-cyclus beter te kunnen invullen. Let er daarbij op dat naast financiële informatie ook niet-financiële informatie wordt opgenomen. Die informatie kan worden gebruikt om te bepalen hoe Warmtenetwerk Zaanstad bijdraagt aan de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente Zaanstad om klimaatneutraal te zijn tussen 2030 en 2040.
• Warmtenetwerk Zaanstad is een innovatief en vooruitstrevend project. Hoe positief de verwachtingen ook waren, bij zo'n nieuw project zullen er ook altijd ontwikkelingen zijn die het succes negatief kunnen beïnvloeden. Tegenvallende resultaten vormen een risico voor zowel de realisatie van beleidsdoelstellingen als het financiële belang van de gemeente in de deelneming. Om deze te beheersen is een stevig(er) en integraal risicomanagement van de gemeente vereist.
• Bij deelnemingen op afstand is het belangrijk dat het toezicht goed geregeld is. Daarbij gaat het zowel over de wijze waarop de gemeente toezicht houdt op de deelneming, als over de wijze waarop het externe toezicht bij de deelneming zelf georganiseerd is. We vinden dat de gemeente zelf een aantal mogelijkheden onbenut laat. Zo kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan een accountantscontrole. Het toezicht binnen de organisatie is momenteel niet goed geregeld. Er is momenteel geen RvT actief en er is nog geen keuze gemaakt over de toekomstige inrichting van het toezicht bij Warmtenetwerk Zaanstad. Op al deze punten zijn verbeteringen mogelijk.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

• Om aan een ambitieuze regierol van het college invulling te geven is voldoende ambtelijke capaciteit noodzakelijk.

Uitvoering energietransitie

• Pas de Nota Verbonden Partijen meer systematisch toe volgens het ‘pas toe, of leg uit-principe’. De Nota Verbonden Partijen is een belangrijk document op basis waarvan de gemeente grip kan houden op verbonden partijen. Maar om van betekenis te kunnen zijn, is het belangrijk dat dit document op systematische wijze wordt toegepast. Anders blijft het vooral geduldig papier.

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

• Warmtenetwerk Zaanstad is gestart met de verwachting dat het na de eerste fase zou worden uitgebreid. Dat vereist dat er ook aan een toekomstvisie wordt gewerkt. Het belang van een dergelijke toekomsvisie is toegenomen nu onlangs is besloten dat er mogelijk een nieuwe aanbieder van warmtenetten in Zaanstad zal komen. Naast een toekomstvisie is het ook verstandig om tegelijkertijd na te denken over hoe een exitstrategie, die nog niet is vastgesteld, eruit zou kunnen zien. En om dit vast te leggen.
• We raden het college aan om met Warmtenetwerk Zaanstad nieuwe afspraken te maken over de inhoud van de operationele businessplannen en de jaarrekening van Warmtenetwerk Zaanstad om de PDCA-cyclus beter te kunnen invullen. Let er daarbij op dat naast financiële informatie ook niet-financiële informatie wordt opgenomen. Die informatie kan worden gebruikt om te bepalen hoe Warmtenetwerk Zaanstad bijdraagt aan de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente Zaanstad om klimaatneutraal te zijn tussen 2030 en 2040.
• Warmtenetwerk Zaanstad is een innovatief en vooruitstrevend project. Hoe positief de verwachtingen ook waren, bij zo'n nieuw project zullen er ook altijd ontwikkelingen zijn die het succes negatief kunnen beïnvloeden. Tegenvallende resultaten vormen een risico voor zowel de realisatie van beleidsdoelstellingen als het financiële belang van de gemeente in de deelneming. Om deze te beheersen is een stevig(er) en integraal risicomanagement van de gemeente vereist.

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

• Warmtenetwerk Zaanstad is een innovatief en vooruitstrevend project. Hoe positief de verwachtingen ook waren, bij zo'n nieuw project zullen er ook altijd ontwikkelingen zijn die het succes negatief kunnen beïnvloeden. Tegenvallende resultaten vormen een risico voor zowel de realisatie van beleidsdoelstellingen als het financiële belang van de gemeente in de deelneming. Om deze te beheersen is een stevig(er) en integraal risicomanagement van de gemeente vereist.

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• We raden het college aan om met Warmtenetwerk Zaanstad nieuwe afspraken te maken over de inhoud van de operationele businessplannen en de jaarrekening van Warmtenetwerk Zaanstad om de PDCA-cyclus beter te kunnen invullen. Let er daarbij op dat naast financiële informatie ook niet-financiële informatie wordt opgenomen. Die informatie kan worden gebruikt om te bepalen hoe Warmtenetwerk Zaanstad bijdraagt aan de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente Zaanstad om klimaatneutraal te zijn tussen 2030 en 2040.
• Warmtenetwerk Zaanstad is een innovatief en vooruitstrevend project. Hoe positief de verwachtingen ook waren, bij zo'n nieuw project zullen er ook altijd ontwikkelingen zijn die het succes negatief kunnen beïnvloeden. Tegenvallende resultaten vormen een risico voor zowel de realisatie van beleidsdoelstellingen als het financiële belang van de gemeente in de deelneming. Om deze te beheersen is een stevig(er) en integraal risicomanagement van de gemeente vereist.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

• Evalueer de doelen en stel deze waar nodig bij. Op basis van de ervaringen die de afgelopen jaren zijn opgedaan, is een reflectie op de gestelde doelen wenselijk. Daarbij kunnen verschillende vragen gesteld worden. Is 50% eigen opwek passend voor een gemeente met relatief weinig geschikte locaties? Kan er door samenwerking met andere gemeenten in de RES-regio U16 mogelijk op regionaal niveau een andere verdeling van taken en doelen gemaakt worden? Moeten CO2-uitstootreductie en het aardgasvrij maken van de warmtevoorziening een plek krijgen in de doelen? Kunnen de doelen preciezer gemaakt worden, bijvoorbeeld door subdoelen per actielijn te definiëren? Is een lineair pad richting de doelen nog steeds wenselijk, of moet er meer rekening gehouden worden met een aanloopfase en specifieke belemmeringen op de korte termijn?
• Ontwikkel een nieuwe strategie voor het bereiken van de duurzame opwekdoelen. Het potentieel voor de plaatsing van windmolens op het grondgebied van Zeist is lager gebleken dan initieel gehoopt en netcongestie zal de komende jaren nog een beperkende factor zijn. Daarom is er behoefte aan een nieuwe strategie waarin voor elke opwekkingstechniek wordt bepaald welke rol de gemeenteraad hiervoor ziet weggelegd en wat voor opwekdoelen met deze technieken gerealiseerd kunnen worden.
• Creëer een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties, gekoppeld aan de doelen. Bij een toenemende focus op de uitvoering hoort ook een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties.

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

• Creëer een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties, gekoppeld aan de doelen. Bij een toenemende focus op de uitvoering hoort ook een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties.
• Door de resultaten van acties structureel te monitoren binnen een overkoepelend kader en de acties periodiek te evalueren, kan objectief vastgesteld worden of de energietransitie nog op koers ligt en of er behoefte is aan het toevoegen en/of bijstellen van acties om de gestelde doelen te bereiken.

Evaluatie/onderzoek

• Evalueer de doelen en stel deze waar nodig bij. Op basis van de ervaringen die de afgelopen jaren zijn opgedaan, is een reflectie op de gestelde doelen wenselijk. Daarbij kunnen verschillende vragen gesteld worden. Is 50% eigen opwek passend voor een gemeente met relatief weinig geschikte locaties? Kan er door samenwerking met andere gemeenten in de RES-regio U16 mogelijk op regionaal niveau een andere verdeling van taken en doelen gemaakt worden? Moeten CO2-uitstootreductie en het aardgasvrij maken van de warmtevoorziening een plek krijgen in de doelen? Kunnen de doelen preciezer gemaakt worden, bijvoorbeeld door subdoelen per actielijn te definiëren? Is een lineair pad richting de doelen nog steeds wenselijk, of moet er meer rekening gehouden worden met een aanloopfase en specifieke belemmeringen op de korte termijn?
• Creëer een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties, gekoppeld aan de doelen. Bij een toenemende focus op de uitvoering hoort ook een beleidskader voor de monitoring en evaluatie van acties.
• Door de resultaten van acties structureel te monitoren binnen een overkoepelend kader en de acties periodiek te evalueren, kan objectief vastgesteld worden of de energietransitie nog op koers ligt en of er behoefte is aan het toevoegen en/of bijstellen van acties om de gestelde doelen te bereiken.
• Onderzoek kansen om te innoveren op het gebied van energieopslag en vraagsturing. De omslag van een energiesysteem waar het aanbod de vraag volgt naar een systeem waar de vraag zich moet aanpassen aan het aanbod zal zich de komende jaren gaan voltrekken. De gemeente Zeist kan van de nood een deugd maken door nieuwe initiatieven te stimuleren en te ontwikkelen op het gebied van energieopslag en vraagsturing die op korte termijn het congestieprobleem helpen aan te pakken en op lange termijn de gemeente een voortrekkersrol kunnen opleveren op dit gebied. Deze focus past ook goed bij het ondernemende en initiatiefrijke karakter van de inwoners van Zeist. Voordeel van een dergelijke focus is ook dat dergelijke initiatieven niet om veel extra ruimte vragen, maar gerealiseerd kunnen worden binnen de gebouwde omgeving.

Informatievoorziening sturing

• Door de resultaten van acties structureel te monitoren binnen een overkoepelend kader en de acties periodiek te evalueren, kan objectief vastgesteld worden of de energietransitie nog op koers ligt en of er behoefte is aan het toevoegen en/of bijstellen van acties om de gestelde doelen te bereiken.

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

• Door de resultaten van acties structureel te monitoren binnen een overkoepelend kader en de acties periodiek te evalueren, kan objectief vastgesteld worden of de energietransitie nog op koers ligt en of er behoefte is aan het toevoegen en/of bijstellen van acties om de gestelde doelen te bereiken.

Organisatie energietransitie

• Bouw aan een robuuste gemeentelijke organisatie voor de energietransitie. De verantwoordelijkheid voor de energietransitie binnen de gemeente Zeist is belegd bij een beperkt aantal programma- en projectleiders. Om voldoende voortgang te boeken zou het goed zijn als de uitvoeringscapaciteit van de gemeente wordt vergroot met enkele fte’s. Hiermee wordt ook het risico op vertraging bij het wegvallen van cruciale mensen verlaagd.
• Daarnaast is het belangrijk dat de uitvoering structureel is verankerd in en verbonden met de rest van de organisatie. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering moet worden belegd bij een vaste functie binnen de gemeente en de rapportagelijnen moeten hierop worden afgestemd.
• Ook moet er structurele afstemming en samenwerking plaatsvinden tussen verantwoordelijken voor verschillende beleidsdossiers. Energietransitie, armoedebestrijding, gebiedsontwikkeling en ruimtelijke ordening zijn nauw met elkaar verbonden en dit moet tot uiting komen in de gemeentelijke organisatie.

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

• Daarnaast is het belangrijk dat de uitvoering structureel is verankerd in en verbonden met de rest van de organisatie. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering moet worden belegd bij een vaste functie binnen de gemeente en de rapportagelijnen moeten hierop worden afgestemd.
• Ook moet er structurele afstemming en samenwerking plaatsvinden tussen verantwoordelijken voor verschillende beleidsdossiers. Energietransitie, armoedebestrijding, gebiedsontwikkeling en ruimtelijke ordening zijn nauw met elkaar verbonden en dit moet tot uiting komen in de gemeentelijke organisatie.
• Zet in op een integrale aanpak, maar lever daarbij wel maatwerk. Een integrale wijkaanpak waarbij op meerdere beleidsterreinen tegelijk actie wordt ondernomen kan de effectiviteit van acties op elk van deze terreinen vergroten. Ook kan het de weerstand tegen verduurzamingsprojecten verminderen. Hierbij is wel maatwerk geboden. Niet elke wijk heeft een complexe en grootschalige aanpak nodig. In zulke gevallen is gerichte ondersteuning bij specifieke problemen voldoende.

Opwek

• Ontwikkel een nieuwe strategie voor het bereiken van de duurzame opwekdoelen. Het potentieel voor de plaatsing van windmolens op het grondgebied van Zeist is lager gebleken dan initieel gehoopt en netcongestie zal de komende jaren nog een beperkende factor zijn. Daarom is er behoefte aan een nieuwe strategie waarin voor elke opwekkingstechniek wordt bepaald welke rol de gemeenteraad hiervoor ziet weggelegd en wat voor opwekdoelen met deze technieken gerealiseerd kunnen worden.

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

• Zet in op een integrale aanpak, maar lever daarbij wel maatwerk. Een integrale wijkaanpak waarbij op meerdere beleidsterreinen tegelijk actie wordt ondernomen kan de effectiviteit van acties op elk van deze terreinen vergroten. Ook kan het de weerstand tegen verduurzamingsprojecten verminderen. Hierbij is wel maatwerk geboden. Niet elke wijk heeft een complexe en grootschalige aanpak nodig. In zulke gevallen is gerichte ondersteuning bij specifieke problemen voldoende.

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

• Onderzoek kansen om te innoveren op het gebied van energieopslag en vraagsturing. De omslag van een energiesysteem waar het aanbod de vraag volgt naar een systeem waar de vraag zich moet aanpassen aan het aanbod zal zich de komende jaren gaan voltrekken. De gemeente Zeist kan van de nood een deugd maken door nieuwe initiatieven te stimuleren en te ontwikkelen op het gebied van energieopslag en vraagsturing die op korte termijn het congestieprobleem helpen aan te pakken en op lange termijn de gemeente een voortrekkersrol kunnen opleveren op dit gebied. Deze focus past ook goed bij het ondernemende en initiatiefrijke karakter van de inwoners van Zeist. Voordeel van een dergelijke focus is ook dat dergelijke initiatieven niet om veel extra ruimte vragen, maar gerealiseerd kunnen worden binnen de gebouwde omgeving.

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

• Zet in op een integrale aanpak, maar lever daarbij wel maatwerk. Een integrale wijkaanpak waarbij op meerdere beleidsterreinen tegelijk actie wordt ondernomen kan de effectiviteit van acties op elk van deze terreinen vergroten. Ook kan het de weerstand tegen verduurzamingsprojecten verminderen. Hierbij is wel maatwerk geboden. Niet elke wijk heeft een complexe en grootschalige aanpak nodig. In zulke gevallen is gerichte ondersteuning bij specifieke problemen voldoende.
• Door de resultaten van acties structureel te monitoren binnen een overkoepelend kader en de acties periodiek te evalueren, kan objectief vastgesteld worden of de energietransitie nog op koers ligt en of er behoefte is aan het toevoegen en/of bijstellen van acties om de gestelde doelen te bereiken.

Efficiëntie beleid Energietransitie

-

Wet- en regelgeving

-

Beleid(sdoelen)

-

Regionale Beleid(svorming)

-

Budget

-

Begroting/Jaarverslag

-

Uitgaven

-

Sturende rol college

-

Kaderstellende rol

-

Controlerende rol

-

Monitoring

-

Evaluatie/onderzoek

-

Informatievoorziening sturing

-

Informatievoorziening kaderstelling

-

Informatievoorziening controle

-

Organisatie energietransitie

-

(Strategisch) personeel(sbeleid)

-

Uitvoering energietransitie

-

Opwek

-

Besparing

-

Warmte

-

Samenwerking uitvoering

-

Rol inwoners en bedrijven

-

Projecten energietransitie

-

Transportcapaciteit/netcapaciteit

-

Prestaties Energietransitie

-

Resultaat beleid Energietransitie

-

Effectiviteit beleid Energietransitie

-

Efficiëntie beleid Energietransitie

-